Komisja Europejska 23 marca przedstawiła szereg krótko- i średnioterminowych działań mających na celu zwiększenie światowego bezpieczeństwa żywnościowego oraz wsparcie rolników i konsumentów w UE w świetle rosnących cen żywności i kosztów nakładów, takich jak energia i nawozy.
Gwałtowny wzrost światowych cen surowców, zintensyfikowany przez rosyjską inwazję na Ukrainę, ponownie uwypuklił potrzebę zwiększenia odporności i zrównoważonego charakteru unijnego rolnictwa i łańcuchów dostaw żywności, zgodnie ze strategią „od pola do stołu”.
Komisja zobowiązuje się do wprowadzenia wszelkich niezbędnych środków w celu zapewnienia, aby UE, jako eksporter netto żywności i główny producent produktów rolno – spożywczych, przyczyniała się do światowego bezpieczeństwa żywnościowego, zwłaszcza w Ukrainie, Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie – regionach, które w dużej mierze są uzależnione od importu zbóż – a także w Azji i Afryce Subsaharyjskiej. UE jest głównym dostawcą pomocy humanitarnej i rozwojowej w dziedzinie żywności i systemów żywnościowych.
Według KE dostępność żywności w UE nie jest obecnie zagrożona, ponieważ kontynent jest w dużej mierze samowystarczalny pod względem wielu produktów rolnych. Nasz sektor rolny jest jednak importerem netto określonych produktów, np. białka paszowego. Ta podatność na zagrożenia, wraz z wysokimi kosztami nakładów, takich jak nawozy i energia ze źródeł kopalnych, powoduje wyzwania dla rolników związane z produkcją i stwarza ryzyko wzrostu cen żywności.
– Nie pozwolimy, by Ukraina sama mierzyła się z rosyjską agresją. Naszym priorytetem jest zadbanie o to, by Ukraińcy mieli wystarczającą ilość pożywienia, paliwa i wody. Będziemy również pomagać im w dalszym sadzeniu i uprawie zbóż i nasion oleistych, które są bardzo potrzebne zarówno im, jak i całemu światu oraz wspomagać ich w eksporcie. UE jest rolniczym supermocarstwem. Dopilnujemy, by nasi rolnicy otrzymali pełne wsparcie Komisji, aby sprostać globalnym potrzebom w zakresie żywności. Dokonamy tego, pracując nad zapewnieniem bardziej zrównoważonego charakteru naszych łańcuchów dostaw żywności i zwiększeniem odporności na przyszłe kryzysy – mówi Janusz Wojciechowski, unijny komisarz ds. rolnictwa.
Bezpieczeństwo żywnościowe w ogarniętej wojną Ukrainie budzi ogromne zaniepokojenie, zwłaszcza w oblężonych miastach, a Rosja wydaje się celowo atakować i niszczyć magazyny żywności.
– Komisja Europejska wspiera Ukrainę w opracowywaniu i wdrażaniu krótko- i średnioterminowej strategii bezpieczeństwa żywnościowego, aby zapewnić, by środki w miarę możliwości dotarły do gospodarstw oraz by utrzymać infrastrukturę transportową i magazynową, aby umożliwić Ukrainie wyżywienie obywateli i odzyskanie rynków eksportowych w przyszłości. Unijny program wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych o wartości 330 mln euro pomoże Ukrainie zapewnić dostęp do podstawowych towarów i usług, a także przyczyni się do ochrony ludności. Program ma na celu złagodzenie cierpień Ukraińców poprzez zapewnienie dostępu do podstawowych towarów i usług oraz ich ochrony. Kolejnym ważnym celem będzie odbudowa infrastruktury cywilnej na małą skalę, planowanie strategiczne, a także zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego – informuje Biuro Prasowe Komisji Europejskiej.
Dowiedzieliśmy się , że Komisja Europejska zapewni regularne monitorowanie i analizę cen żywności i braku bezpieczeństwa żywnościowego oraz będzie nadal angażować się w działania organów międzynarodowych i wielostronnych (FAO, WTO, G-7, G20) w celu koordynowania polityki. Ponadto UE zwiększyła pomoc humanitarną dla regionów i grup ludności najbardziej dotkniętych brakiem bezpieczeństwa żywnościowego. Nadal będzie też zdecydowanie opowiadać się za unikaniem ograniczeń wywozowych i zakazów eksportu żywności oraz za dobrze funkcjonującym jednolitym rynkiem.
Jak podaje KE aby zwiększyć przystępność cenową żywności, państwa członkowskie mogą również wprowadzić obniżone stawki podatku od wartości dodanej i zachęcać podmioty gospodarcze do ograniczania cen detalicznych. Państwa członkowskie mogą również korzystać z funduszy UE, takich jak Europejski Fundusz Pomocy Najbardziej Potrzebującym (FEAD), który wspiera działania państw UE mające na celu zapewnienie żywności lub podstawowej pomocy materialnej osobom znajdującym się w najtrudniejszej sytuacji.
Nowo utworzony europejski mechanizm gotowości i reagowania na kryzysy związane z bezpieczeństwem żywnościowym (EFSCM), gromadzący administracje europejskie i krajowe oraz podmioty prywatne w całym łańcuchu dostaw, przeprowadzi dogłębną analizę zagrożeń i słabości unijnego łańcucha dostaw żywności, a następnie przygotuje zalecenia i odpowiednie środki łagodzące.
Aby wypełnić swoją rolę światowego dostawcy żywności, który nadal jest w pełni zaangażowany w transformację środowiskową, unijny sektor rolny potrzebuje wsparcia.
W tym celu Komisja przyjęła 23 marca następujące środki:
– Pakiet wsparcia w wysokości 500 mln euro, w tym poprzez wykorzystanie rezerwy kryzysowej, w celu wsparcia producentów najbardziej dotkniętych poważnymi skutkami wojny w Ukrainie. Na tej podstawie państwa członkowskie mogłyby zapewnić rolnikom dodatkowe wsparcie finansowe, aby przyczynić się do światowego bezpieczeństwa żywnościowego lub zaradzić zakłóceniom na rynku spowodowanym zwiększonymi kosztami nakładów lub ograniczeniami w handlu. Należy priorytetowo traktować wsparcie dla rolników zaangażowanych w zrównoważone praktyki, przy jednoczesnym zapewnieniu, aby środki były ukierunkowane na sektory i rolników najbardziej dotkniętych kryzysem.
– Od 16 października 2022 r. więcej zaliczek na płatności bezpośrednie, a także środki obszarowe i działania związane ze zwierzętami w ramach rozwoju obszarów wiejskich.
– Środki ochrony rynku mające na celu wsparcie rynku wieprzowiny w związku ze szczególnie trudną sytuacją w tym sektorze.
– Wyjątkowe i tymczasowe odstępstwo umożliwiające uprawę roślin na gruntach ugorowanych w celu produkcji żywności i pasz, przy jednoczesnym utrzymaniu pełnego poziomu płatności z tytułu zazieleniania dla rolników. Zwiększy to zdolność produkcyjną UE pomimo ograniczonej dostępności żyznych gruntów.
– Szczególne tymczasowe mechanizmy elastyczności w stosunku do istniejących wymogów przywozowych dotyczących pasz przyczynią się do złagodzenia presji na rynek pasz.
KE zaproponowała nowe, samodzielne tymczasowe ramy kryzysowe, które obejmują również rolników, producentów nawozów i sektor rybołówstwa. Umożliwiają one świadczenie pomocy dla rolników dotkniętych znacznym wzrostem kosztów nakładów. Ceny nawozów i dostawy dla rolników będą monitorowane w celu zagwarantowania, że perspektywy zbiorów w UE nie będą zagrożone.
Komisja proponuje również, aby państwa członkowskie przekazywały co miesiąc dane na temat prywatnych zapasów podstawowych produktów żywnościowych i paszowych, aby uzyskać aktualny i dokładny przegląd ich dostępności.
