Drastyczne wzrosty cen nawozów mineralnych zmuszają rolników do wykorzystywania w jeszcze większym zakresie nawozów naturalnych i organicznych, które w ostatnim okresie, ze względu na zmniejszenie produkcji zwierzęcej i specjalizację gospodarstw rolnych, były stosowane w mniejszym stopniu.
Obornik i gnojowica stanowią cenne źródło makro- i wielu mikroskładników. Średnie zawartości składników pokarmowych w świeżej masie obornika kształtują się w jednej tonie nawozu na poziomie: 5 kg azotu, 1,3 kg fosforu, 6 kg potasu, 3,6 kg wapnia i 1,2 kg magnezu, a także 36 g cynku, 62 g manganu, 5,2 g miedzi, 4,8 g boru, 0,43 g molibdenu oraz 0,3 g kobaltu.
Z kolei w gnojowicy zawartości te uzależnione są w znacznym stopniu od jej pochodzenia. W gnojowicy bydlęcej średnie zawartości składników pokarmowych w jednej tonie nawozu kształtują się na poziomie: 4,5 kg azotu, 0,9 kg fosforu, 5 kg potasu, 2,1 kg wapnia i 0,6 kg magnezu, jak również 20 g cynku, 19 g manganu, 3,7 g miedzi, 3,5 g boru, 0,3 g molibdenu i 0,15 g kobaltu. Z kolei w gnojowicy trzody chlewnej: 6,5 kg azotu, 1,8 kg fosforu, 4,2 kg potasu, 2,1 kg wapnia i 0,6 kg magnezu, a także 40 g cynku, 21 g manganu, 10,4 g miedzi, 3 g boru, 0,16 g molibdenu i 0,09 g kobaltu.
Obornik stosuje się głównie pod rośliny o długim okresie wegetacji, które dobrze reagują na nawożenie organiczne, szczególnie pod buraki i ziemniaki oraz pod rzepak i kukurydzę, które uprawia się na silos. Optymalna dawka tego nawozu naturalnego kształtuje się na poziomie 35 t/ha pod buraki i 30 t/ha pod ziemniaki oraz 25 – 30 t/ha pod kukurydzę.
W uprawie roślin obornik można stosować w okresie jesiennym i wiosennym, przy czy zależy to głównie od uprawianej rośliny oraz kategorii agronomicznej gleby, ukształtowania terenu i warunków klimatycznych. W uprawie buraków, które gorzej znoszą orkę wiosenną w porównaniu do ziemniaków, lepiej zastosować jest obornik w okresie jesiennym. W przypadku gleb ciężkich i średnich aplikacja obornika zalecana jest w okresie jesiennym. Z kolei na glebach bardzo lekkich i lekkich, szczególnie zlokalizowanych na dużych skłonach oraz na obszarze charakteryzującym się dużą ilością opadów atmosferycznych, zalecane jest stosowanie obornika wiosną. Przy jesiennym zastosowaniu obornika na takich glebach doszłoby do znacznych strat azotu w efekcie wymycia.
Gnojowica może być stosowana, w zależności od potrzeb po zbiorach roślin względnie przed ich siewem czy sadzeniem. Niemniej jednak nie zaleca się jej stosowania w okresie znacznie poprzedzającym pojawienie się roślin na polu, gdyż może to doprowadzić do istotnych strat azotu, zwłaszcza na glebach lekkich przy dużych opadach atmosferycznych. Najczęściej stosuje się od 20 do 40 m3 gnojowicy na powierzchnię 1 ha, przy czym dawki tego nawozu oblicza się na podstawie zawartości azotu, a niekiedy potasu.
