W związku z podpisaniem przez Prezydenta RP w dniu 6 grudnia br. zmiany ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, która wejdzie w życie po 30 dniach, Wielkopolska Izba Rolnicza wystosowała pismo do wicepremiera, ministra rolnictwa Henryka Kowalczyka w, którym wyraża bardzo duże zaniepokojenie skutkami w zakresie ograniczeń postępowania egzekucyjnego, skierowanego do składników gospodarstwa rolnego, które mogą wyniknąć z przyjętych rozwiązań dla finansowania gospodarstw rolnych.
– Ustawa przeniosła rozwiązania zawarte w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 5 lipca 2017 r. w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji do przepisów o randze ustawowej, tj. Kodeksu postępowania cywilnego. Poważne zastrzeżenia budzi jednak rezygnacja z przeniesienia do Kodeksu postępowania cywilnego normy wyrażonej obecnie w S 5 rozporządzenia, zgodnie z którą „Przepisów rozporządzenia nie stosuje się w razie równoczesnego skierowania egzekucji do wszystkich nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego prowadzonego przez dłużnika” – mówi Piotr Walkowski, prezes WIR.
W ocenie wielkopolskiego samorządu rolniczego rezygnacja z przeniesienia tego przepisu do ustawy pozbawia bank i inną instytucję finansującą szansy na odzyskanie należnych wierzytelności i tym samym zniechęca do udzielania dalszego finansowania rolnikom. W tym zakresie zastąpienie rozporządzenia nowymi przepisami ustawowymi, w praktyce pogarsza sytuację wierzyciela w porównaniu z obowiązującym stanem prawnym.
Zdaniem WIR, wejście w życie tych przepisów znacząco utrudni pozyskiwanie i zabezpieczanie kredytów oraz innych instrumentów finansowych przez gospodarstwa rolne. Nieruchomości, w tym grunty rolne oraz ruchomości, w tym maszyny rolnicze, stanowią obecnie podstawowe zabezpieczenie kredytów i pożyczek już udzielonych oraz tych, które będą pozyskiwane przez rolników w przyszłości. Zabezpieczenie kredytów musi być z jednej strony wiarygodne z punktu widzenia wyceny, z drugiej zaś – musi być akceptowalne dla Komisji Nadzoru Finansowego.
Według WIR problem dotyczy nie tylko banków, ale wszystkich podmiotów wspierających finansowo rolnictwo i jego otoczenie, takich jak: Bank Gospodarstwa Krajowego, Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, firm leasingowych, czy podmiotów zaopatrujących rolników w środki produkcji, udzielających tzw. kredytów kupieckich. Wynika to ze specyfiki rolnictwa oraz oceny ryzyka finansowania tej branży przez banki.
– Nasze analizy i rozmowy z przedstawicielami instytucji finansowych oraz z rolnikami, którzy zasiadają w radach nadzorczych banków spółdzielczych wskazują, że utrudnienia w egzekucji na majątku trwałym gospodarstwa, spowodują, że przy braku innych możliwości skutecznego zabezpieczenia, instytucje te ograniczą znacząco akcję kredytową w tym sektorze. To naszym zdaniem obniży konkurencyjność polskiego rolnictwa i jego możliwości produkcyjne i eksportowe. Problem dotyczyć będzie również już udzielonych kredytów i pożyczek. Banki, zgodnie z procedurami KNF, będą musiały przeliczyć wartość zabezpieczeń i podjąć odpowiednie kroki – poprosić rolnika o podniesienie poziomu zabezpieczenia lub podwyższyć oprocentowanie kredytów. Podwyższenie zabezpieczenia spowoduje wzrost obsługi kredytów. Ponadto same banki, zgodnie z obowiązującymi procedurami, będą musiały także znacząco zwiększyć rezerwy na obsługę takich kredytów – dodaje prezes Walkowski.
Zdaniem izby rolniczej zmianę warunków finansowania rolnictwa należy rozważać w kontekście sytuacji gospodarczej. Polskie rolnictwo czekają kolejne wyzwania rozwojowe związane z Zielonym Ładem, dostosowaniem do wzrastających wymogów oraz koniecznością zwiększania produkcji. Już dzisiaj 70 proc. żywności produkuje 30 proc. najlepszych gospodarstw. Te gospodarstwa nie poradzą sobie bez wsparcia kredytowego. Nowe wyzwania w rolnictwie wymuszać będą zakupy nowoczesnych, drogich technologii. W nowej perspektywie finansowej dotacje na takie zakupy będą bardzo mocno ograniczone. Zastąpią je instrumenty zwrotne, np. pożyczki i kredyty. Ich udzielanie będzie wymagało zabezpieczeń. Rosnące ceny środków produkcji, w tym głównie nawozów, wymagać będą pozyskiwania przez rolników coraz to większych środków obrotowych, w postaci również kredytów zabezpieczanych ciągle jeszcze hipotekami.
– Rozumiemy konieczność ochrony interesów rolników, ale przyjęte rozwiązania idą naszym zdaniem zbyt daleko. W związku z tym apelujemy o przenalizowanie tej kwestii i ewentualną interwencję, gdyż wprowadzane zmiany, pomimo dobrych intencji, mogą się okazać tragiczne w skutkach i przynieść efekt odwrotny od zamierzonego. Odcięcie polskiego rolnictwa od finansowania znacząco utrudni jego dalszy rozwój i poprawę efektywności gospodarowania, co przełoży się na pogorszenie sytuacji finansowej wielu gospodarstw rolnych – podsumowuje prezes WIR.
