Wartość stanowiska po zbiorze buraków cukrowych wzrasta, jeśli przyorane zostaną ich liście.
Plon liści jest zróżnicowany, w zależności od warunków glebowych i przebiegu pogody w okresie wegetacji, jak też dawek nawozów, zwłaszcza późno stosowanego azotu oraz porażenia roślin przez choroby (głównie chwościka) i szkodniki.
W aktualnie uprawianych odmianach buraka, wskaźnik ulistnienia (stosunek masy liści do masy korzeni) wynosi przeciętnie 0,6 czyli 60 proc. w stosunku do masy korzeni. Oznacza to, że przy plonie korzeni w wysokości 60-80 t/ha, pozostaje na polu 36-48 t świeżej masy liści, zaś w przeliczeniu na ich suchą masę 5-7 t/ha.
Przeciętna zawartość makro- i mikroelementów w przeliczeniu na suchą masę liści buraka cukrowego
|
Makroelementy |
Zawartość w kg/t | Mikroelementy |
Zawartość w g/t |
| Azot (N)
Fosfor (P2O5) Potas (K2O) Wapń (CaO) Magnez (MgO) Sód (Na2O) |
27 5,8 35 16 7,4 2 |
Bor (B)
Miedź (Cu) Cynk (Zn) Mangan (Mn) Żelazo (Fe) Molibden (Mo) |
30 8,5 38 98 240 0,6 |
Biorąc pod uwagę plon suchej masy liści i podaną w tabeli zawartość poszczególnych składników, wnosimy do gleby (w kg po mineralizacji liści): 135-189 N; 29-41 P2O5; 175-245 K2O; 80-112 CaO; 37-52 MgO i 10-14 Na2O, zaś z mikroelementów (w g): 150-210 B; 42-60 Cu; 190-266 Zn; 490-686 Mn; 1200-1680 Fe i 3-4,2 Mo. Są to znaczne ilości, często na poziomie, a nawet powyżej średniej dawki obornika.
Pocięte liście powinny być dobrze i w miarę późno wymieszane z glebą
Podczas kombajnowego zbioru korzeni, liście wraz z główkami, powinny być pocięte i równomiernie rozrzucone na polu. Następnie należy je dobrze wymieszać z glebą kultywatorem lub broną talerzową, na głębokość 6-8 cm, po czym (przy uprawie roślin jarych), w miarę późno (listopad – grudzień) przyorać. Chodzi głównie o to by w niższych temperaturach zahamować proces mineralizacji i ewentualne straty azotu w wyniku wymywania.
Nie zaleca się zbyt głębokiego przyorywania liści (maksymalnie do 18 cm), zwłaszcza na zwięźlejszych glebach, by nie tworzyć warunków beztlenowych, sprzyjających zakiszeniu przyoranej biomasy. Wytworzone w takich warunkach kwasy organiczne, mogą bowiem niekorzystnie oddziaływać na wschody i przebieg wegetacji młodych siewek roślin następczych oraz wpływać negatywnie na właściwości gleby. Chodzi tu zwłaszcza o jej strukturę i związane z tym stosunki powietrzno-wodne.
Nie wysiewaj po burakach jęczmienia browarnego i roślin strączkowych
W stanowisku po burakach cukrowych bywa często wysiewana późną jesienią pszenica ozima, ewentualnie przewódkowe odmiany pszenic jarych. Jest to także bardzo dobre stanowisko dla roślin jarych, w tym kukurydzy i warzyw, z wyjątkiem buraka ćwikłowego. Ryzykowna jest natomiast uprawa jęczmienia browarnego, głównie ze względu na nadmiar azotu, co może skutkować jego wyleganiem oraz wzrostem zawartości niepożądanego białka w ziarnie. Niewskazane ze względów ekonomicznych (niewykorzystany azot) są też rośliny strączkowe.
Mineralizacja i uwalnianie składników pokarmowych z przyoranych liści, zależy w dużym stopniu od przebiegu temperatur i odbywa się zwykle w największym nasileniu, w maju i czerwcu. Wówczas rośliny następcze wykorzystują w znacznej ilości te składniki, przy czym w większym stopniu o dłuższym okresie wegetacji, np. kukurydza i niektóre warzywa.
Przyjmuje się, iż azot z liści buraka wykorzystywany jest w większym stopniu niż z obornika, zaś w mniejszym (średnio o 40 proc.), niż z nawozów mineralnych, podczas gdy fosfor i potas w podobnym stopniu z liści buraka i nawozów mineralnych. Przyorane liście zwiększają też w kolejnych latach zawartość związków próchnicznych w glebie, co korzystnie oddziałuje na jej właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne. W konsekwencji poprawiają żyzność i urodzajność gleb, nawet w 2-3 letnim okresie od ich wniesienia, a więc podobnie jak po przyoraniu obornika.
