Na wnoszone dawki potasu mogą też wpływać aktualne ceny nawozów i zbywanych płodów rolnych. Z uwagi na ostatnie spadki cen soli potasowej, można zwiększyć zasobność gleb w ten składnik, stosując zwiększone dawki pod rośliny.
Najbardziej plonotwórczym składnikiem pokarmowym jest azot, jednak we współdziałaniu z innymi, w tym z potasem. Przyjmuje się iż niedobór potasu i niskie pH gleby, to dwa główne czynniki związane z żyznością gleb, ograniczające plony roślin w naszym kraju.
Dawki potasu
Dawki potasu powinny być ustalane na podstawie zasobności gleby. Na glebach bardzo lekkich jako optymalną można przyjąć 12 mg, w lekkich 15, w średnich 20 i w ciężkich (zwięzłych) 25 mg K2O w 100 g gleby.
Przy większej zasobności jego dawki można ograniczyć, a nawet przerwać nawożenie na okres 2-3 lat, bez obawy spadku plonu. Z kolei przy niskiej zasobności, dawki potasu powinny przekraczać wymagania pokarmowe roślin, by z biegiem lat doprowadzić glebę do optymalnej zasobności.
Na wnoszone dawki potasu mogą też wpływać aktualne ceny nawozów i zbywanych płodów rolnych. Z uwagi na ostatnie spadki cen soli potasowej, można zwiększyć zasobność gleb w ten składnik, stosując zwiększone dawki pod rośliny.
Dotyczy to zwłaszcza gleb z niską zasobnością oraz zwięźlejszych, poza tym pod rośliny, które nie pobierają go w nadmiarze, a więc uprawiane na nasiona (zboża, rzepak, strączkowe), a nie zbierane przed zakończeniem wegetacji, np. trawy na UZ.
Przy niskiej zasobności gleby w potas, widoczne są często wizualne objawy jego niedoboru na roślinach i wówczas spadek plonu przekracza zwykle 20 proc. W takim przypadku zasadne może być dokarmianie roślin nawozem dolistnym z wysoka zawartością K2O (ponad 30 proc.).
Typowe objawy i skutki niedoboru potasu na roślinach
- żółknące, a następnie brązowiejące i wykruszające się plamy, poczynając od wierzchołka i brzegów starszych liści,
- zwiędły wygląd roślin, które wcześniej (w godzinach rannych) tracą turgor,
- gorsze krzewienie zbóż i słabiej rozwinięte rośliny dwuliścienne,
- gorsza zimotrwałość roślin (powód – osłabiona asymilacja i zawartość cukrów) oraz ich większa podatność na choroby grzybowe.
Dobre zaopatrzenie roślin w potas ułatwia pobieranie i przepływ wody przez komórki korzenia i jej transport w wiązkach przewodzących, rośliny wykazują niższy współczynnik transpiracji, czyli zużywają mniej wody na wyprodukowanie jednostki suchej masy.
Forma chlorkowa czy siarczanowa potasu
Nawozy potasowe występują zwykle w formie chlorkowej (popularna sól potasowa) i siarczanowej (siarczan potasu). Forma siarczanowa jest ponad dwukrotnie droższa, jednak ze względu na wrażliwość niektórych roślin na chlor zalecana.
Nawozy potasowe zaleca się pod oziminy pod orkę siewną, zaś pod jare pod orkę zimową, co gwarantuje ich lepszą przyswajalność.
Przy wiosennym wysiewie pod rośliny jare, bądź w trakcie ich wegetacji, należy się liczyć z gorszym wykorzystaniem składników, zwłaszcza w okresach z niedoborem wody. Konieczny jest wówczas w miarę wczesny wysiew i głębsze wymieszanie z glebą, np. agregatem lub podczas redlenia ziemniaków.
Wiosenny wysiew można uznać za celowy, w przypadku nawozów potasowych, stosowanych na lżejszych glebach. W takiej sytuacji dobre wyniki daje często wysiew do 60 proc. potasu jesienią w postaci soli potasowej, a resztę wiosną, w postaci siarczanu potasu lub saletr.
Taki podział zalecany jest również, by ograniczyć niekorzystny wpływ chloru zawartego w soli potasowej na plony i jakość niektórych roślin (ziemniak, tytoń, chmiel, len, większość warzyw) oraz dostarczyć dodatkowo siarkę.
Na polskim rynku oferowane są następujące nawozy potasowe
- Sól potasowa (KCl) – zawiera 60 proc. K2O i 40 proc. chloru (Cl);
- Siarczan potasu (K2SO4) – 50 proc. K2O, 18 proc. S i 2-2,5 proc. Cl;
- Korn-Kali – 40 proc. K2O, 6 proc. MgO, 4 proc. S, 3 proc. Na oraz Cl;
- Patent Kali – 30 proc K2O, 10 proc MgO i 17 proc. S;
- Kainit magnezowy – 11 proc K2O, 5 proc. MgO, 17 proc. S oraz Cl;
- Saletra potasowa (KNO3) – 13,5 proc. N i 46 proc. K2O;
- Saletra potasowo-wapniowa (KNO3 + Ca(NO3)2 –14,2 proc. N, 24 proc. K2O i 12 proc CaO;
