Prawidłowo przeprowadzona analiza gleby powinna obejmować określenie jej odczynu i potrzeb wapnowania oraz zasobności w przyswajalne formy składników pokarmowych, takich jak fosfor, potas i magnez. W przypadku uprawy roślin o bardzo dużych i dużych potrzebach pokarmowych w stosunku do siarki, do których zalicza się między innymi rzepak, kapustę, gorczycę, lucernę czy koniczynę, dobrze jest wykonać dodatkowo analizę zawartości siarki przyswajalnej w glebie.
Jeżeli podejrzewamy, że nasza gleba zawiera niewielkie ilości mikroskładników, można wówczas przebadać ją pod kątem zawartości mikroelementów, takich jak bor, miedź, cynk, żelazo i mangan.
W jaki sposób pobierać próbę glebową?
Analizę gleby można wykonać w laboratoriach Okręgowych Stacji Chemiczno-Rolniczych, które znajdą się w każdym województwie. Podstawowym elementem do przeprowadzenia właściwej analizy gleby jest poprawne pobranie prób glebowych, gdyż błędów popełnionych na tym etapie nie można później naprawić. Przed przystąpieniem do pobierania prób glebowych powinniśmy wykonać szkic pól z zaznaczeniem zasięgu powierzchni uprawnych.
Próby glebowe można pobierać w dwóch terminach: po zbiorach roślin, w okresie przed wysiewem nawozów, bądź też wczesną wiosną przed rozpoczęciem upraw polowych. Najkorzystniejszym terminem pobierania próbek glebowych jest okres po żniwach, przed nawożeniem rośliny następczej. Uśredniona próba ogólna powinna reprezentować cały obszar użytku rolnego, który charakteryzuje się podobnymi warunkami przyrodniczymi, a mianowicie typem, rodzajem i gatunkiem gleby. Szczegółowy opis sposobu poboru prób glebowych określa Polska Norma PN-N_R-04031:1997.
Próbki należy pobierać z wierzchniej warstwy gleby (0 – 20 cm) przy pomocy specjalnej laski glebowej, bądź też w przypadku jej braku – przy użyciu łopaty. Badaniom poddawane są próbki średnie, powstające przez wymieszanie próbek pierwotnych, które powinny być pobierane z miejsc charakteryzujących się podobnym układem warunków przyrodniczych, takich jak gatunek gleby czy ukształtowanie terenu oraz warunków agrotechnicznych, a mianowicie ten sam przedplon, nawożenie i uprawa. Dopuszczalne jest pobranie jednej próbki średniej spod różnych upraw, jednak pod warunkiem, że charakteryzują się one podobnymi wymaganiami nawozowymi i uprawowymi oraz należą do tego samego właściciela.
W przypadku pól o wyrównanej kategorii gleby oraz zbliżonym ukształtowaniu terenu maksymalna powierzchnia przypadająca na próbę ogólną nie powinna przekraczać 4 ha. Należy przy tym pamiętać, że im większa zmienność glebowa na naszym polu, tym mniejszy powinien być obszar pobierania próby mieszanej. Z jednorodnego pola należy pobrać co najmniej 20 prób indywidualnych z całej głębokości warstwy ornej i przygotować z nich próbę reprezentatywną dla danego obszaru. Próby po pobraniu należy zabezpieczyć przed bezpośrednim promieniowaniem słonecznym oraz wysoką temperaturą. W przypadku prób dostarczanych do laboratorium w późniejszym terminie należy glebę wysuszyć w temperaturze pokojowej.
Czego należy unikać?
Nie powinno się pobierać prób glebowych po wcześniej zastosowanym nawożeniu mineralnym czy organicznym, jak również w okresach nadmiernej wilgotności gleby czy też w czasie suszy. Próbki nie powinny być pobierane z miejsc o odmiennych parametrach glebowych, takich jak brzegi pól, miejsca po rowach melioracyjnych, zagłębieniach i bruzdach, kopcach, stogach czy kretowiskach, jak również na silnych wzniesieniach terenu. W przypadku dużego zróżnicowania pola lub obserwowanego znacznego zróżnicowania wzrostu roślin powinno się pobierać indywidualne próby reprezentatywne dla tych obszarów.
Koszt analizy gleby w Stacji Chemiczno-Rolniczej to koszt zaledwie kilkunastu złotych w przypadku podstawowej analizy gleby. Jednak może on przynieść bardzo duże oszczędności, które wynikają z możliwości dokładnego ustalenia dawek nawozowych na podstawie aktualnego pH gleby oraz jej zasobności w składniki pokarmowe. Przy ustalaniu dawek nawozów należy również wziąć pod uwagę potrzeby pokarmowe uprawianej rośliny.
Zobacz także:
Badanie gleby: koszty niewielkie, a potencjalne korzyści wymierne
