Nawożenie roślin bez wcześniejszej oceny zasobności gleby jest mało efektywne. Prowadzi do ograniczenia wykorzystania potencjału plonotwórczego roślin.
Ocena zasobności gleby w przyswajalne formy składników pokarmowych stanowi ważny element ustalania potrzeb nawozowych roślin.
Braki składników w glebie
Analiza gleb Polski wskazuje, że około 1/3 gleb naszego kraju charakteryzuje się nadmiernym zakwaszeniem, zaś udział gleb z przedziału o potrzebach wapnowania określanych jako konieczne, potrzebne i wskazane wynosi około 50%.
Biorąc pod uwagę zasobność gleb Polski w składniki pokarmowe szacuje się, że bardzo niska i niska zasobność w fosfor przyswajalny występuje na prawie 30% użytków rolnych, w potas na około 35%, a w przyswajalne formy magnezu na 27% gleb użytków rolnych.
W glebach Polski najbardziej deficytowymi mikroskładnikami są bor i miedź. Nieco lepiej wygląda sytuacja w przypadku manganu, żelaza czy cynku.
Najczęściej przeprowadzane testy chemiczne, czyli metody chemiczne badania gleby, polegają na ekstrakcji przyswajalnych form składników pokarmowych z gleby z wykorzystaniem specyficznych związków chemicznych. Najczęściej analiza gleby obejmuje oznaczenie pH w KCl oraz oznaczenie zawartości przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu.
Pobieranie prób
Aby prawidłowo ocenić stan zasobności gleby w składniki pokarmowe i w konsekwencji ustalić optymalny program nawożenia, niezbędne jest właściwe pobranie reprezentatywnej próby glebowej.
- Próby należy pobierać z wierzchniej warstwy gleby (0 – 20 cm) przy pomocy specjalnej laski glebowej, bądź też w przypadku jej braku – przy użyciu łopaty.
- Badaniom poddawane są próby średnie, które powstają przez wymieszanie prób pierwotnych, które należy pobierać z miejsc charakteryzujących się podobnym układem warunków przyrodniczych, takich jak gatunek gleby czy ukształtowanie terenu oraz warunków agrotechnicznych (ten sam przedplon, nawożenie i uprawa).
- Dopuszczalne jest pobranie jednej próby średniej spod różnych upraw, jednakże pod warunkiem, że charakteryzują się one podobnymi wymaganiami nawozowymi i uprawowymi, a także należą do tego samego właściciela.
- Próba średnia powinna reprezentować obszar do 4 ha.
- Próby nie powinny być pobierane z miejsc charakteryzujących się odmiennymi parametrami glebowymi, takich jak brzegi pól, miejsca po rowach melioracyjnych, zagłębieniach i bruzdach czy też na silnych wzniesieniach terenu.
- Nie należy pobierać prób glebowych po zastosowanym nawożeniu organicznym i mineralnym, jak również w okresach nadmiernej wilgotności gleby oraz w czasie suszy.
