Zielonka, w formie świeżej lub zakiszonej, od lat stanowi podstawową paszę objętościową stosowaną w żywieniu bydła przez cały rok. Aby zachowała swoje właściwości oraz wartości odżywcze, mogła być skarmiana zimą, bywa zakiszana. Proces ten jest dzisiaj podstawową metodą konserwacji zielonek, zaś kiszonki dzięki swojej trwałości umożliwiają jednolite żywienie bydła, zapewniając stabilność procesów zachodzących w żwaczu.
Zakiszanie zielonek jest procesem beztlenowym. Istotną czynnością jest więc jak najszybsze odcięcie od zakiszanego materiału dostępu powietrza. Napełnianie zbiornika powinno przebiegać w warunkach beztlenowych, w miarę szybko, maksymalnie przez 2-3 dni. Zielona masa powinna być dobrze ugnieciona, a jej stopień ubicia (gęstość) nie powinien być niższy niż 200-220 kg sm./m3.
Kiedy kiszonki wchodziły na polski rynek (ok.50 lat temu), zakiszano je w pryzmach, potem w silosach. Na pierwszy rzut oka, były to metody nieskomplikowane, mniej pracochłonne i tanie. Wystarczyło przygotować płytę pod pryzmę lub betonowy silos, w ciągu kilku dni napełnić skoszoną zielonką (trawa, mieszanki ozime, kukurydza), ugnieść i szczelnie okryć folią. Całość obciążano zużytymi oponami i czekać, by po 5-6 tyg. móc wybierać paszę nadającą się do skarmiania zwierzętami. Smakowitość kiszonek sprawia, że są one chętnie wyjadane i stanowią łatwo dostępne źródło składników pokarmowych dla bydła.
W ciągu ostatnich kilkunastu lat coraz większą popularnością wśród hodowców bydła cieszy się balowanie zielonki i kiszenie w balotach. Takie postępowanie, w porównaniu do zakiszania w pryzmach lub silosach daje wiele korzyści. Dotyczy to szczególnie jakości uzyskiwanego surowca, mniejszych strat suchej masy w trakcie przechowywania oraz niższych kosztów produkcji i skarmiania. Zakiszanie w balotach jest pomocnym narzędziem w zarządzaniu areałami zielonymi, ułatwiając jednocześnie skarmianie paszy. Pomaga zwiększyć wykorzystanie skoszonej zielonki, pozwala na elastyczne terminy zbioru zielonek w zależności od warunków pogodowych, a także elastycznie dobierać gatunki roślin do składu zakiszanego materiału (lucerna, koniczyna czerwona itp.).
Kiszonki w balotach są idealnym rozwiązaniem w gospodarstwach utrzymujących nieliczne stada zwierząt oraz w okresach, kiedy potrzebne są tylko niewielkie ilości tej paszy np. późne lato, wczesna jesień tj. w porach roku, kiedy jest niski odrost trawy na pastwiskach. Konieczne w tym czasie staje się żywienie buforowe. W takich sytuacjach, kiszonka w balotach oferuje znacznie lepsze rozwiązanie, niż duże oraz pojemne silosy.
Na pierwszy rzut oka, zakiszanie w silosach jest sposobem prostym, tanim i mało pracochłonnym. Bardziej kosztowne i pracochłonne jest zakiszanie w rękawach lub balotach. Biorąc jednak pod uwagę stopień utraty suchej masy w procesie kiszenia, koszty skarmiania i magazynowania – kiszenie w balotach daje więcej korzyści ekonomicznych. Trzeba pamiętać, że zakiszanie w silosie pociąga za sobą straty suchej masy rzędu do 25%. W przypadku zakiszania w rękawach lub balotach te same straty nie przekraczają 10-12 %. Koszty z kolei poniesione na foliowanie kiszonek rekompensuje ilość i jakość uzyskiwanego produktu. Najdroższa z metod zakiszania zielonek jest ich sporządzanie w rękawach foliowych.
Wyliczając nakłady ponoszone z zakiszaniem zielonek, a następnie określając wartość otrzymanych kiszonek, szczególnie ilość suchej masy dostępnej dla bydła – koszty w przeliczeniu na tonę kiszonki wyprodukowanej w balotach, rękawie lub silosie są porównywalne. Jeśli jeszcze porówna się koszty ponoszone w trakcie przechowywania, śmiało można twierdzić, że baloty i rękaw są metodą tańszą i praktyczniejszą niż silosy.
Przydatność do skarmiania kiszonek w prawidłowo owiniętych balotach lub rękawie, we właściwych warunkach przechowywania, wynosi nawet do 2 lat
Z roku na rok rośnie liczba hodowców bydła w naszym kraju sporządzająca w swoich gospodarstwach kiszonki z zielonki w balotach lub rękawach foliowych. Dzięki temu możliwe jest żywienie wysoko wydajnych krów przez cały rok paszą objętościową o jednolitej, najwyższej jakości oraz wartości. Wszystko to ma istotny wpływ na produkcyjność mleka i nie tylko.
