Przydatność kiszonek z całych zbóż w żywieniu bydła

Kiszonki zbożowe oraz zbożowo-strączkowe, tzw. GPS-y, uważane są za pasze objętościowe o charakterze energetycznym, które z powodzeniem mogą być stosowane w żywieniu bydła mlecznego i opasowego. W sytuacjach kryzysowych stanowią alternatywę dla produkcji kiszonek z całych roślin kukurydzy, przyczyniając się do poszerzenia bazy paszowej gospodarstwa.

reklama
Baner Amazone

Kiszonki z całych roślin zbożowych zalicza się do pasz o stosunkowo niskiej zawartości białka i niższej niż w kiszonce z kukurydzy gęstości energetycznej. Stosowane są w żywieniu krów pod koniec laktacji i zasuszonych, a także w żywieniu jałówek hodowlanych oraz młodego bydła opasowego. Stosowanie kiszonek pozwala zaoszczędzić kiszonkę z kukurydzy i przeznaczyć ją dla najlepszych zwierząt w stadzie. W dawkach pokarmowych (15-20 kg/dz./szt.) powinny być uzupełniane paszą objętościową o charakterze białkowym (kiszonką z roślin motylkowatych, kiszonką z traw przewiędniętych, dobrej jakości sianem) oraz paszami treściwymi i dodatkami mineralno-witaminowymi.

Stosowanie kiszonek pozwala zaoszczędzić kiszonkę z kukurydzy i przeznaczyć ją dla najlepszych zwierząt w stadzie

Przydatność paszowa kiszonek

reklama
Baner Kioti

Kiszonki zbożowe w porównaniu do tych z traw czy lucerny GPS-y posiadają niższą zawartość białka, składników mineralnych i witamin. Z kolei w porównaniu do kiszonek z całych roślin kukurydzy charakteryzują się mniejszą koncentracją energii. Z tego powodu w dawkach pokarmowych wymagają uzupełnienia większą ilością pasz treściwych i dodatków mineralno-witaminowych. W przeprowadzonych doświadczeniach wykazano, że krowy mleczne żywione kiszonką z pszenżyta, w porównaniu do krów żywionych kiszonkami z lucerny i kukurydzy, wymagały dostarczenia dodatkowych 2-4 kg pasz treściwych dziennie. Zastosowanie kiszonki zbożowej nie wpłynęło jednak ujemnie na wydajność mleka krów i jego skład chemiczny. W innych badaniach nie stwierdzono istotnych różnic w wydajności mleka pomiędzy krowami żywionymi kiszonkami z owsa, pszenżyta lub jęczmienia a krowami żywionymi kiszonką z lucerny. Dodatkowe korzyści produkcyjne obserwowano w przypadku łącznego stosowania tych pasz. Także w opasie młodego bydła rzeźnego żywienie oparte na kiszonce z całych roślin zbożowych i strączkowych pozwalało uzyskać dobre efekty produkcyjne. Opasane buhajki charakteryzowały się dobrą wartością rzeźną i wysoką jakością mięsa.

Wartość pokarmowa

Zawartość suchej masy w kiszonkach zwiększa się wraz z postępującą wegetacją roślin, natomiast zmniejsza się zawartość białka ogólnego oraz tłuszczu surowego. Największą zawartość skrobi w fazie mleczno-woskowej dojrzałości ziarna ma kiszonka z jęczmienia, najmniejszą zaś kiszonka z żyta (tabela 1.). Bez względu na gatunek zboża zawartość energii netto (JPM) w kiszonkach z fazy kłoszenia jest najwyższa i obniża się w późniejszych fazach rozwojowych, pomimo wzrastającej zawartości skrobi. Postępująca wegetacja roślin powoduje zmniejszanie się zawartości BTJN w kiszonkach, natomiast zwiększanie się zawartości BTJE.

Tabela 1. Skład chemiczny oraz wartość pokarmowa kiszonek z całych roślin zbożowych

Dawki pokarmowe

Przykładowe zastosowanie kiszonek z całych roślin zbożowych w żywieniu krów mlecznych i bydła mięsnego przedstawiono w tabeli 2. GPS-y, podobnie jak kiszonki z kukurydzy, są paszami objętościowymi energetycznymi, jednak o mniejszej gęstości energetycznej. Dlatego umieszczenie obu tych pasz w dawce pokarmowej nie jest korzystne, gdyż wymaga zwiększonej ilości pasz treściwych białkowych. Kiszonki z roślin zbożowych powinny stanowić alternatywę dla produkcji kiszonek z kukurydzy w sytuacji, gdy z różnych powodów zagrożone są spodziewane plony zielonek z kukurydzy. W takim przypadku zboża dają możliwość uzupełnienia braków paszowych gospodarstwa, np. poprzez zmianę przeznaczenia ich uprawy. Planowana wstępnie uprawa zbóż na ziarno może zostać potraktowana jako dodatkowy plon zielonek z gruntów ornych, z przeznaczeniem do zakiszania.

Tabela 2. Przykładowe dawki pokarmowe (kg/dz./szt.) dla krów mlecznych i bydła opasowego

Utrzymanie wysoko wydajnych przeżuwaczy wiąże się z koniecznością bardzo intensywnego żywienia i stosowaniem najlepszych jakościowo pasz charakteryzujących się dużą smakowitością i strawnością. Pojawiające się okresowo trudności paszowe powinny skłaniać do zatrzymania najlepszych jakościowo pasz objętościowych dla najbardziej wydajnych zwierząt w gospodarstwie. Gdy zaczyna brakować dobrej kiszonki z kukurydzy, warto ograniczyć jej udział w dawce pokarmowej na rzecz zwiększonej ilości kiszonek z całych roślin zbożowych, słomy lub kiszonek z międzyplonów. Udział słomy można stopniowo zwiększyć do 6-8 kg/dz./szt., jednak tak duże jej ilości stanowią problem w przypadku żywienia bydła systemem TMR.

Niedobory pasz objętościowych

Konieczne jest też zaplanowanie rezerwy, która zapewni bazę paszową do kolejnego sezonu pastwiskowego lub kiszonkowego. Dotychczas zakładano zapasy na poziomie 15-20 proc. Biorąc pod uwagę klęski coraz częściej nękające nasze rolnictwo, lepiej zwiększyć rezerwy pasz objętościowych do 25, a nawet 30 proc.

Żyto z przeznaczeniem na kiszonkę

Silosy można przetrzymywać przez dwa, a nawet więcej lat (pod warunkiem prawidłowego zabezpieczenia), bez znacznego pogarszania się wartości pokarmowej kiszonki. Do skarmiania należy przeznaczać starszą kiszonkę, a na rezerwę paszową przygotować każdego roku nowy silos. Nie marnujmy zielonek, jeśli mamy okresowy ich nadmiar!

prof. dr hab. Piotr Micek, UR Kraków

reklama
baner SDF
reklama
Baner podcasty

ZOSTAW KOMENTARZ

Please enter your comment!
Please enter your name here

Przeczytaj także

None found

Najpopularniejsze artykuły

None found

ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)
INNE ARTYKUŁY AUTORA




NAJNOWSZE WIADOMOŚCI