Podczas dzisiejszego posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi sekretarz stanu w MRiRW Krzysztof Ciecióra przedstawił informację na temat zwalczania grypy ptaków i wirusa ASF.
Od początku roku na terenie RP stwierdzono 1442 ogniska ASF u dzików w 12 województwach i jedno ognisko u świń, w powiecie lubańskim, woj.dolnośląskie, w gospodarstwie, w którym utrzymywano 16 świń; w tym województwie stwierdzono też najwięcej ognisk ASF u dzików.
Dokonane zostały zmiany w regionalizacji przenoszące z obszarów objętych ograniczeniami do obszarów I, II lub wolnego 183 gmin. W I kw. 2023 r. Inspekcja Weterynaryjna przeprowadziła ponad 18 tys. kontroli.
Jednym z działań mających ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa był odstrzał sanitarny – od kwietnia 2022 do marca 2023 r. odstrzelono 74 tys. dzików. W I kw. tego roku odstrzelono niemal 25 tys. dzików. Prowadzone są też akcje poszukiwania padłych dzików – od pocz. roku do 1 maja 2023 przeprowadzono ich 4750, w tym 155 akcji z użyciem psów i 33 z użyciem dronów. Prowadzone są również kontrole zakazu dokarmiania dzików.
Badania w kierunku ASF prowadzone są obecnie w 9 laboratoriach – w I kw. tego roku zbadano na obecność wirusa 26441 sztuk padłych świń i 55 tys. świń żywych i 3503 padłych dzików i 32,5 tys. dzików odstrzelonych.
Jeśli chodzi o grypę ptaków do 17 maja tego roku stwierdzono 58 ognisk w drobiu w 9 województwach oraz 93 ogniska u dzikich ptaków w 14 województwach. Wyznaczono dodatkowe obszary buforowe w woj. śląskim i dolnośląskim.
Posłanka Dorota Niedziela, z zawodu lekarz weterynarii, powiedziała, że uczono ją zawsze, że “ogniska” są u świń, natomiast u dzików są “przypadki” więc nie wie, czemu w informacji przeczytanej przez wiceministra Cieciórę użyto takiego sformułowania – zresztą, nikt się pod tym tekstem nie podpisał. Zapytała o kwotę płaconą za jednego dzika odstrzelonego w odstrzale sanitarnym – bo za ten odstrzał płaci Rząd kołom łowieckim, oraz ile spośród tych odstrzelonych dzików było zarażonych ASF – bo mówi o poziomie zagrożenia. Zapytała też o ocenę niebezpieczeństwa rozprzestrzeniania się wirusa podczas realizacji programu “świnia w każdej zagrodzie” – czyli niedawnej decyzji Ministerstwa Rolnictwa ograniczającej obostrzenia sanitarne w przypadku hodowli świń na własny użytek.
Poseł Piotr Borys powiedział, że dane dot. ASF są alarmujące dla Dolnego Śląska – 728 ognisk u dzików, 12234 odstrzelone dziki i jedno ognisko wśród świń. Zapytał o to, które powiaty są szczególnie zagrożone.
Posłanka Małgorzata Tracz powiedziała, że akcje poszukiwawcze są bardzo efektywne, przez 4 miesiące przeszukano 10% powierzchni kraju, koszt tego 355 tys. zł, co daje 10 gr za hektar terenu, znaleziono 508 padłych dzików, a koszt na jednego padłego dzika to 700 zł. Nie wiadomo jednak, ile znalezionych dzików miało ASF, a ile odstrzelonych, więc nie wiadomo, która metoda jest bardziej efektywna – akcje poszukiwawcze czy odstrzał. Zwróciła też uwagę na bardzo wysoki odsetek uchybień w zakresie bioasekuracji – 25% w 2022 r. Zapytała, w jakich gospodarstwach dochodzi do takich uchybień, żeby wiedzieć, kogo należy edukować i wspierać w zakresie bioasekuracji.
Powiedziała też, że należy uregulować możliwości rozmieszczania przemysłowych ferm drobiu, by nie dopuszczać do koncentracji wielu ferm na jednym obszarze, ponieważ zwiększa to ryzyko wystąpienia grypy ptasiej u bardzo dużej ilości ptaków jednocześnie.
Poseł Zbigniew Eichler zapytał o to, czy jeśli dokonano zwolnienia z bioasekuracji małych hodowców, których świnie nie idą na rynek, to jeśli w tych stadach wystąpi ognisko ASF, czy lekarz powiatowy będzie brał to pod uwagę.
Sławomir Izdebski, przewodniczący OPZZ RiOR powiedział, że czuje się rozczarowany postawą Ministerstwa Klimatu i Środowiska i osobiście wiceministra Siarki, który jest Pełnomocnikiem Rządu ds. Leśnictwa i Łowiectwa. Przypomniał debatę sejmową z roku 2021, kiedy to minister Siarka zapowiedział, że dziki mają być odstrzeliwane bez względu na plany kół łowieckich, bez żadnych limitów; koła, które będą przeciwstawiać się zaleceniom Rządu będą wykluczane ze zrzeszenia przez co pozbawiane możliwości dzierżawy obwodów łowieckich. Przewodniczący Izdebski miał pytanie do nieobecnego na sali wiceministra Siarki, ile kół łowieckich zostało wykluczonych, bo wtedy, gdy minister wypowiadał te słowa, pogłowie trzody chlewnej w Polsce wynosiło 10,2 mln. sztuk a dziś jest 8,3 mln. Gospodarstw hodujących świnie było 103,7 tys., a obecnie jest ich 53 tys. Według Izdebskiego większość tych gospodarstw została zlikwidowana z powodu ASF.
Przewodniczący zwrócił też uwagę na fakt, że gospodarka łowiecka w Polsce nie przynosi do budżetu państwa żadnych dochodów – nie ma takiej pozycji w budżecie. Jest to ewenement w skali Europy. Powiedział, że nieoficjalnie dochód z gospodarki łowieckiej w Polsce jest liczony na ok. 3,5 mld. zł. rocznie – oprócz tego, co wywozi się z lasów w bagażnikach. Polski Związek Łowiecki jako jedyna instytucja w Polsce jest zwolniona z przetargów na dzierżawy obwodów łowieckich – które znajdują się na polach rolników.
Przewodniczący Izdebski uważa, że jedynym skutecznym sposobem zwalczenia ASF jest przyjęcie ustawy, której projekt opracował OPZZ RiOR – zaapelował o składanie podpisów pod projektem, aby móc zgłosić ją do procedowania w Sejmie. Izdebski wyraził nadzieję, że projekt trafi do Biura Legislacyjnego jeszcze w tym tygodniu i będzie procedowana na następnym posiedzeniu Sejmu. Ustawę ma prowadzić poseł Jarosław Sachajko.
Z tym, że ASF jest bezpośrednio odpowiedzialny za spadek liczby stad trzody chlewnej, zgodził się minister Ciecióra. Na przełomie 2021/2022 r. wypłacono z tego tytułu ok. 600 mln. zł. odszkodowań dla hodowców. W 2022 r. dodatkowo wypłacono 200 mln. zł. na program “Locha+”. Za ptasią grypę wypłacono w 2022 r. ok. 95 mln. zł. Na 2023 r. zaplanowano 388 tys. zł. dla wojewodów i 500 tys. w rezerwie celowej.
Minister odpowiedział też posłance Niedzieli w sprawie terminologii “ognisk” i “przypadków” – powiedział, że w roku 2021 Unia Europejska zmieniła przepisy i dziś każdy przypadek dzika z ASF jest “ogniskiem”.
W przypadku niekomercyjnych hodowców wymagania sanitarne są zmniejszone ale nie zdjęte – miejsce hodowli będzie musiało być zaakceptowane przez Powiatowego Lekarza Weterynarii.
Całe posiedzenie Komisji można obejrzeć na stronie https://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/transmisja.xsp?documentId=A541DB0269F308DFC12589B2003055A7&symbol=TRANSMISJA_ARCH&info=T
