Z przymrużeniem oka podejdę do tytułowego zagadnienia i – generalnie niech się po tym tekście schowają wszyscy pseudoekolodzy, którzy oskarżają rolników o unicestwianie pszczół. I niech ktoś teraz powie, że rolnik zrobi wszystko, aby uzyskać z hektara największy plon. Otóż nie każdy rolnik…
Zaobserwowałam dzisiaj taką niebieszczącą się połać na horyzoncie i zboczyłam z drogi w celach ciekawsko-poznawczych. Na miejscu przekonałam się, że to chyba pole pszenicy…? Chyba…, bo może jednak z wsiewką chwastów? Chaber bławatek przeważał nad innymi, w tym miotłą zbożową, przytulią czepną, makiem polnym.
Ale to ten pierwszy – chaber – zaintrygował mnie najbardziej do spojrzenia na tę uprawę humorystycznie. Wystarczyło stanąć przy brzegu pola, aby się przekonać, że to musi być „specjalny pożytek” dla pszczół. Bo jak wytłumaczyć całkowite zaniechanie zwalczania chabra bławatka, na polu pszenicy, który już przy obecności 7–10 roślin na metrze kwadratowym powoduje 5-procentową obniżkę plonu zbóż? A co dopiero przy takim nasileniu, jak na fot. 1?
W powietrzu słychać było tylko bzyczenie, a na każdym kwiecie pszczoła (fot. 2).
Dr pszczelnictwa – Joanna Klepacz-Baniak udzieliła mi gros informacji o stosunkuJ chabra bławatka z pszczołą miodną i innymi zapylaczami (fot. 3, 4).
Otóż okazuje się, że to bardzo wartościowy pożytek dla tego owada (tabela). Chaber jest niezwykle wydajny jeśli chodzi o produkcję nektaru. Pszczoła z tej rośliny pozyskuje również duże ilości białego pyłku – specyficzny widok – białe obnóża (fot. 5).
Liczne nektarniki znajdują się w obrębie koszyczkowatego kwiatostanu (fot. 6), ale ta roślina ma także nektarniki pozakwiatowe, ulokowane w dolnej części koszyczka.
Podkreślić należy, że nektarniki pozakwiatowe uruchamiają się po przekwitnięciu kwiatów (fot. 7), najintensywniej przy parnej, ciepłej pogodzie.
Pszczoła chętnie zbiera zarówno nektar, jak i pyłek z chabra zwłaszcza, że jest to niezwykle miodowo wydajna roślina. Jak pszczoła „nauczy się” tego pożytku, to wykorzystuje go do końca – mówi J. Klepacz-Baniak.
Wydajność miodowa wybranych gatunków roślin (za informacją od dr Joanny Klepacz-Baniak)
| Nazwa rośliny | Wydajność miodowa z hektara |
| Nawłoć późna | do 650 kg |
| Chaber bławatek | 250 kg |
| Malina w uprawie | 150–250 kg |
| Lipa | ok. 200 kg |
| Macierzanka | 50–150 kg |
| Rzepak ozimy | 80–140 kg |
| Wrzos zwyczajny | do 120 kg |
| Koniczyna biała | 80–120 kg |
| Robinia pseudoakacja | 70 kg |
| Śliwa (odmiany) | 10–60 kg |
| Czereśnia | 35 kg |
| Aronia | 25–30 kg |
| Wiśnia | 20–30 kg |
| Agrest | 10–30 kg |
| Jabłoń | 6–20 kg |
Tabela ma charakter informacyjny, nie porównawczy. Zdaję sobie bowiem sprawę, jak krótko, w porównaniu z chabrem kwitną rośliny sadownicze (owocowe). Kwitnienie chabra jest rozciągnięte w czasie, co ma istotny wpływ na jego wydajność miodową, pod warunkiem, że nie zostanie zniszczony herbicydem.
Można poświęcić plon, a dokładnie duże pieniądze, dla dobra „braci mniejszych”? Co tam kasa z optymalnego plonu z hektara przy intensywnej walce chemicznej z chwastami, niech się pszczoła pożywi i agrocenoza czystsza! Tylko, czy w konsumpcji tego miodu wielokwiatowego nie będziemy mieć swojego udziału? Ja się nie zarzekam, że nigdy w życiu…
