Po zbiorze kukurydzy na ziarno lub CCM pozostają na polu duże ilości słomy. Warto umiejętnie zagospodarować tę masę organiczną, z korzyścią dla żyzności gleby i udostępnienia roślinom następczym znacznych ilości składników mineralnych.
Przy uprawie kukurydzy na ziarno, stosunek suchej masy ziarna do suchej masy resztek pożniwnych wynosi przeciętnie 1:1,5, podczas gdy przy uprawie na CCM 1:1,2. Tak więc przy plonie suchej masy ziarna w wysokości 6-8 t/ha, pozostaje na polu 9-12 t suchej masy resztek pożniwnych, co odpowiada 18-25 t świeżej masy.
Po ich wprowadzeniu do gleby, następuje proces mineralizacji i humifikacji, w wyniku czego tworzą się związki próchniczne oraz udostępnia się roślinom następczym (w tym kukurydzy uprawianej w monokulturze) znaczne ilości składników pokarmowych. Przy pełnej mineralizacji – z 1 t resztek pożniwnych wprowadza się do gleby przeciętnie: 12 kg N, 4,5 kg P2O5 i MgO, 22 kg K2O oraz 6 kg CaO oraz znaczące ilości mikroelementów, szczególnie manganu, cynku i boru. Wynika stąd, iż przy plonie suchej masy resztek pożniwnych w wysokości 10 t/ha, pozostaje w glebie dla kolejnych roślin 120 kg azotu, po 45 kg fosforu i magnezu, 220 kg potasu, 60 kg wapnia i mikroelementy.
Dla ich prawidłowej mineralizacji, a ściślej namnażania mikroorganizmów prowadzących ten proces, niezbędny jest azot. Dlatego w słabszych stanowiskach, celowa jest dawka 4-6 kg N na 1 t przyorywanych resztek, a więc przeciętnie do 100 kg mocznika lub 100 l RSM 32 na 1 ha. Ma to sens zwłaszcza w przypadku zasiewu późną jesienią pszenicy ozimej lub przewódkowych odmian pszenicy jarej. W przypadku niskiego pH gleby (poniżej 5,5), korzystny wpływ na humifikację i mineralizację słomy ma wysiew przed jej przyoraniem wapna węglanowego, np. kredy (do 3 t/ha). Stosowanie azotu jest wówczas niewskazane, z uwagi na jego możliwe straty w postaci ulatniającego się amoniaku.
Tak więc zbiór ziarna lub kolb, a także całych roślin na kiszonkę, nie powinien kończyć prac polowych na plantacji kukurydzy. Także z uwagi na fakt, iż w resztkach pożniwnych zimują zarodniki grzybów chorobotwórczych, przetrwalniki wirusów i bakterii oraz szkodniki. Szczególne groźne są grzyby z rodzaju Fusarium, będące sprawcą zgorzeli siewek oraz fuzariozy łodyg i kolb, co często skutkuje wytwarzaniem w ziarniakach, groźnych dla ludzi i zwierząt mikotoksyn. W resztkach zimują także zarodniki głowni guzowatej i pylącej kukurydzy oraz drobnej i żółtej plamistości liści, a przede wszystkim larwy najgroźniejszego szkodnika, jakim jest omacnica prosowianka.
Dlatego słomę kukurydzianą oraz wysoką ścierń należy w miarę dobrze rozdrobnić (na 8-12 cm odcinki, im większa biomasa tym krócej), a następnie dobrze wymieszać z glebą, np. ciężką broną talerzową, która dodatkowo rozdrobni resztki pożniwne. Ostatnim zabiegiem jest w miarę głęboka orka (do 25 cm), najlepiej pługiem z przedpłużkiem. Dobre pocięcie łodyg, osadek kolb i ścierni jest szczególnie istotne z uwagi na możliwość eliminacji (do 70 proc.) zimujących w dolnej części łodyg (zwykle w ścierni i osadkach kolb) larw omacnicy prosowianki. Wysoką ścierń najlepiej rozdrobnić mulczerem lub rozdrabniaczem gałęzi.
Tym tekstem (ze względu na porę postanowiliśmy najpierw poruszyć kwestię właśnie ścierniska po kukurydzy) rozpoczynamy cykl artykułów “Jak zaoszczędzić na nawozach?“. Cykl taki jest szczególnie pożądany w dobie wysokich cen nawozów mineralnych. W kolejnych odsłonach będziemy poruszać m.in. zagadnienia nawożenia organicznego, ale też zachowania gleb w dobrej kulturze, tak aby nawożenie było maksymalnie efektywne.
