Prawidłowe przygotowanie roślin do spoczynku zimowego w dużym stopniu zależy od czynników atmosferycznych panujących w okresie jesiennym. Ciepła i długa jesień sprawia, że rośliny ozime, a szczególnie rzepak, powoli przygotowują się do spoczynku zimowego. W przypadku rzepaku ozimego okres pre-hartowania roślin to czas, w którym następuje tworzenie pokroju rozetkowego.
Okres hartowania się upraw ozimych, charakterystyczny dla okresu przedzimia, ma miejsce gdy średnie temperatury mieszczą się w przedziale od 2 do 5 ºC. Przyjmuje się, że w celu dobrego zahartowania roślin okres ten powinien trwać od 3 do 4 tygodni. Hartowaniu sprzyja „złota polska jesień”, a więc słoneczna bezdeszczowa pogoda. Stopniowe hartowanie roślin wpływa na zagęszczanie soków komórkowych w roślinach, a gromadzące się w nich cukry i substancje białkowe obniżają punkt zamarzania soku komórkowego. Im więcej substancji zapasowych zgromadzi roślina oraz im dłuższy jest proces jej hartowania tym większa odporność na niskie temperatury w okresie zimowym.
Czytaj także: Aktualny stan upraw pszenicy: jakie choroby w łanie?
Stopniowo obniżająca się temperatura musi jednak współgrać z rozwojem roślin. W przypadku zbóż powinno to być 4-6 liści, a w przypadku rzepaku 6-8 liści rozdzielonych krótkimi międzywęźlami. Dodatkowo szyjka korzeniowa rzepaku ozimego powinna mieć średnicę ponad 5 mm, zaś długość korzenia palowego powinna wynosić od 10 do 15 cm. Utrzymywanie się przez okres minimum 3 dni średnich dobowych temperatur poniżej 5 ºC zapoczątkowuje okres spoczynku zimowego roślin. Należy jednak pamiętać, że o ile większość procesów życiowych roślin w częściach nadziemnych ulega wyhamowaniu przy takiej temperaturze, to jednak procesy zachodzące w częściach podziemnych roślin ulegają zahamowaniu gdy temperatura jest ujemna w granicach -2 ºC.
Czytaj także: Wchodzimy w łan rzepaku: Jakie choroby i jaki stan?
Niepokojącym zjawiskiem może być utrzymywanie się wysokiej temperatury przez dłuższy okres czasu, co znacznie wydłuża wegetację roślin i przyczynia się do ich nadmiernego wzrostu, a w konsekwencji zmniejszenia ich odporności na niską temperaturę. Okresowe znaczne wzrosty temperatur, prowadzące do wznowienia procesów życiowych, również mogą wpływać na rozhartowanie roślin. Należy jednak pamiętać, że prawidłowe zaopatrzenie roślin w podstawowe makro- i mikroskładniki w okresie jesiennym ma pozytywny wpływ na właściwie przeprowadzony proces hartowania. Szczególne znaczenie ma odpowiednie zaopatrzenie roślin w potas, fosfor, siarkę, cynk, bor czy molibden.
