W roślinach zawartość miedzi mieści się najczęściej w przedziale od 5 do 15 mg Cu/kg s. m. Czasami zawartość tego pierwiastka może dochodzić w roślinach do 50 mg/kg s. m. Znaczne ilości miedzi kumulowane są w sałacie, szpinaku, pomidorze czy nasionach gryki.
W roślinach pierwiastek ten występuje przede wszystkim w postaci enzymów, miedzy innymi miedzioprotein, takich jak plastocyjanina oraz oksydazy – askorbinowa, cytochromowa, fenolowa oraz dysmutaza nadtlenkowa. W roślinach miedź pełni wiele ważnych funkcji fizjologicznych, miedzy innymi bierze udział w przenoszeniu elektronów w fotosyntezie, utlenianiu niektórych związków organicznych (np. kwasu askorbinowego), syntezie lignin oraz związków melaninowych, które odpowiadają za ciemnienie przekrojonych ziemniaków czy jabłek. Pierwiastek ten uczestniczy również w biosyntezie białka.
Objawy niedoboru miedzi w roślinach
Miedź pobierana jest przez rośliny w formie jonów oraz chelatów, przy czym szybkość absorpcji tego pierwiastka jest mniejsza niż pozostałych mikroelementów. Niedobór miedzi spotyka się na torfach i wrzosowiskach, świeżo wziętych pod uprawę oraz na glebach silnie próchnicznych, piaszczystych lub wapiennych. Objawy niedoboru tego pierwiastka w roślinie występują przy zawartości poniżej 5 mg Cu/kg s. m. Należy przy tym pamiętać, że jego przemieszczanie z organów starszych do młodszych jest raczej niewielkie. Wrażliwość roślin na niedobór miedzi jest skorelowana z plonem. W przypadku roślin wrażliwych straty plonu wywołane niedoborem tego mikroskładnika są niewielkie, u roślin średnio wrażliwych wahają się w przedziale od 15 do 40%, a u wrażliwych mogą sięgać nawet 80%. Do roślin najbardziej wrażliwych na niedobór miedzi należą: pszenica ozima, pszenica jara, jęczmień, owies, pszenżyto i żyto.
W przypadku niedoboru miedzi wizualne objawy są liczne, lecz niespecyficzne. Do grupy objawów wspólnych należą – więdnięcie roślin, niezależnie od stanu zaopatrzenia w wodę, co związane jest z niedostateczną syntezą lignin, obecnych w strukturze ścian komórkowych naczyń oraz całej rośliny. Dodatkowo rośliny przybierają karłowaty wygląd, co związane jest między innymi z zaburzeniem produkcji węglowodanów. Dochodzi do wytworzenia krótkich międzywęźli i małych liści oraz zahamowania wzrostu korzeni, a na roślinach widoczne są zmiany chlorotyczne.
Charakterystyczną chorobą związaną z niedoborem miedzi jest tzw. „choroba nowin”, która występuje przede wszystkim u zbóż, a niekiedy również u innych roślin i pojawia się głównie na glebach torfowych luźnych, przy suchej pogodzie. Objawia się ona chlorozą brzegów liści, bieleniem i skręcaniem liści oraz bieleniem kłosów i zasychaniem końców źdźbeł. Rośliny mają zwiędły wygląd oraz charakteryzują się wysoką podatnością na wyleganie.
W przypadku zbóż objawem niedoboru miedzi jest również nadmierne oraz dłużej trwające krzewienie. Przy niedoborze tego pierwiastka dochodzi do silnego ograniczenia aktywności oksydazy kwasu indolilooctowego, której zadaniem jest utlenianie nadmiaru auksyn. W efekcie niedoboru tego enzymu dochodzi do wyraźnego zwiększenia zawartości auksyn powodującego ograniczenie wzrostu pędu głównego, przy jednoczesnym pobudzeniu wzrostu merystemów pędów bocznych. W późniejszym okresie wzrostu zbóż przy niedoborze miedzi następuje opóźnienie fazy kwitnienia. Dodatkowo niedostatek tego mikroskładnika prowadzi do pojawiania się kłosów pustych, ponieważ nie dochodzi do tworzenia się ziarniaków.
