Stosujemy nawożenie. Wnosimy składniki pokarmowe do gleby, a mimo to widoczne są ich niedobory w roślinach. Wyjaśniamy, jakie mogą być tego przyczyny.
Niedobór azotu (N)
Może wynikać z nadmiaru opadów (łatwe wypłukiwanie, zwłaszcza azotanów); przyorania dużych ilości słomy, jeśli nie wniesiono odpowiedniej dawki azotu dla jej prawidłowej mineralizacji; wysiewu międzyplonów, które przejściowo pobiorą azot z rezerw glebowych; niskiej zawartości materii organicznej w glebie, spowodowanej rzadkim stosowaniem nawozów naturalnych i organicznych. Prawidłowe wykorzystanie N przez rośliny, jest uwarunkowane dobrym zaopatrzeniem w inne makro- i mikroelementy, które „pomagają” w przetwarzaniu azotu w białko i plon.
Niedobór fosforu (P)
Spowodowany jest często wnoszeniem tego składnika w powierzchniową, przesuszoną warstwę gleby; nieodpowiednim odczynem (pH poniżej 5,5 lub powyżej 7,2); niską temperaturą gleby w okresie jesiennym i wiosennym; w okresach suszy; rzadziej w wyniku nadmiaru jonów siarczanowych w glebie.
Niedobór potasu (K)
Może być powodowany niskim pH gleby, ale też nadmiarem Ca i Mg w glebie (wynik antagonizmu); łatwym wymywaniem z gleb lekkich; gorszą dostępnością z gleb zwięzłych (ilastych i gliniastych).
Niedobór magnezu (Mg)
Występuje zwykle przy nadmiarze K lub Ca w glebie (wynik antagonizmu); w glebach lekkich i kwaśnych (łatwe wymywanie i antagonizm z jonami wodoru i glinu); przy niskich temperaturach gleby oraz dużych opadach.
Niedobór siarki (S)
Występuje zwykle na lekkich, przepuszczalnych i kwaśnych glebach, z których jest łatwo wymywana, poza tym ubogich w materię organiczną (główne źródło zasilania). Więcej S (także Mg) znajduje się zwykle w głębszej warstwie gleby, skąd mogą ją pobierać rośliny lepiej ukorzenione.
Niedobór boru (B)
Występuje częściej na roślinach dwuliściennych niż zbożach, głównie na glebach o pH powyżej 6,8 a więc obojętnych, a zwłaszcza alkalicznych, ale też kwaśnych (pH poniżej 5). Poza tym na glebach lekkich, piaszczystych oraz w okresach chłodnych i mokrych (łatwe wymywanie), ale też gorących i suchych (gorsza dostępność).
Niedobór miedzi (Cu)
Występuje zwykle w glebach z wysoką zawartością materii organicznej, w tym torfach i murszach, poza tym na glebach alkalicznych (pH powyżej 7,2), ale też kwaśnych (pH poniżej 5). Także nadmiar w glebie Ca, NH4, K i Mg, mogą blokować w wyniku antagonizmu pobieranie Cu przez rośliny.
Niedobór cynku (Zn)
Występuje zwykle na glebach o pH powyżej 6,8, ale także przy pH poniżej 4,5. Poza tym w warunkach dużego stężeniu jonów P i Cu w glebie. Także chłód oraz wilgotna pogoda w okresie wegetacji ograniczają pobieranie Zn.
Niedobór manganu (Mn)
Występuje zwykle w glebach o wysokim pH (powyżej 6,5) i pogłębia się wraz ze wzrostem tego wskaźnika. Poza tym w glebach organicznych (torfach i murszach). Także wysoka zasobność gleby w K, S i Fe ogranicza przyswajalność Mn. Z kolei w glebach kwaśnych, jak też zbitych (zlewnych, zaskorupionych, zalanych wodą), a więc mniej napowietrzonych, występuje w formach łatwo przyswajalnych i może być pobierany w dużych, niekiedy nadmiernych ilościach.
Przykładem jest lepszy wygląd roślin w śladach kół, gdzie gleba w wyniku ugniecenia jest mniej napowietrzona i bardziej uwilgotniona. Jego przyswajalność wzrasta po dużych opadach, zaś maleje w okresie suszy oraz w wyniku prowadzonych uprawek międzyrzędowych (dostęp powietrza).
Niedobór żelaza (Fe)
Występuje głównie na plantacjach drzew i krzewów owocowych oraz truskawkach, podczas gdy w uprawach polowych rzadko. Niedobór nasila się w glebach z wysokim pH, a więc rędzinach lub po zastosowaniu większych dawek Ca. Poza tym wiosną podczas deszczowej i chłodnej pogody oraz latem podczas suchej i słonecznej aury, także na glebach zwięzłych (zbitych, zalanych wodą).
Niedobór molibdenu (Mo)
Uwidacznia się najczęściej na lekkich i kwaśnych glebach, w których występuje w formach trudno dostępnych, poza tym jest z nich łatwiej wymywany. Przyswajalność Mo wzrasta wraz ze wzrostem pH gleby. Jego niedobór może też wynikać z silnego antagonizmu z S i P. Wysoka zasobność gleby w te składniki, bądź ich stosowanie w większych dawkach, pogłębia ten proces. Niedobory Mo w roślinach występują częściej w glebach ubogich w materię organiczną, a więc przy rzadkim stosowaniu nawozów naturalnych i organicznych oraz w okresach suchych i gorących.
