fbpx

Wpływ pogody na przyswajalność składników pokarmowych z nawozów

Przebieg pogody w okresie wegetacyjnym wywiera duży wpływ na przemiany substancji organicznej składników mineralnych w glebie, ich przyswajalność przez rośliny i stopień odżywienia. W efekcie wpływa w znacznym stopniu na wysokość i jakość plonów. Szczególnie duże znaczenie ma rozkład opadów i związana z tym wilgotność gleby oraz jej temperatura. 

Odnosi się to w większym stopniu do nawozów naturalnych (obornika, gnojowicy i gnojówki) oraz organicznych (kompostu, resztek pożniwnych, nawozów zielonych). Szybkość ich rozkładu (mineralizacji) po przyoraniu lub wymieszaniu z glebą, a w następstwie dostępność przyswajalnych form składników mineralnych dla  roślin, zależy w decydującym stopniu od uwilgotnienia i temperatury gleby. Przy sprzyjającej mineralizacji temperaturze (18-25 st. C), optymalnej wilgotności gleby i dostępie powietrza (tlenu) proces mineralizacji następuje szybko, w wyniku czego uwalniane składniki, stają się dostępne dla roślin i pokrywają w znacznym stopniu ich potrzeby pokarmowe.

Jeśli jednak proces ten wystąpi w większym nasileniu w okresie pozawegetacyjnym, bądź przy słabym rozwoju roślin, a zwłaszcza ich systemu korzeniowego, wówczas niektóre składniki (zwłaszcza N) mogą być tracone, głównie w wyniku wymycia do wód gruntowych lub powierzchniowych. W ostatnim przypadku dotyczy to erozji, czyli spływu wierzchniej warstwy gleby i zawartych w niej składników po ulewnych deszczach. Straty składników pokarmowych z gleby dotyczą w większym stopniu anionowych form składników: azotanów, siarczanów, boranów, molibdenianów, nie zatrzymywanych przez kopmpleks sorpcyjny gleby. W mniejszym stopniu wymywane są z gleby kationowe formy składników: azot amonowy, potas, magnez, wapń, sód, miedź, cynk, mangan, żelazo. Niemniej również one  mogą być w znacznym stopniu tracone lub stają się niedostępne dla roślin, np. przy ich wysiewie w wierzchnią, przesuszoną warstwę gleby.

Ich przyswajalność zależy także w dużym stopniu od odczynu – w glebach kwaśnych, kationowe formy składników, wypierane są z kompleksu sorpcyjnego przez jony wodoru i tracone w wyniku wymycia do głębszych warstw gleby i wód gruntowych. Obok odczynu i wilgotności gleby, duży wplyw na przyswajalność skladników wywiera temperatura, zwłaszcza w strefie rozrostu korzeni włośnikowych, zwykle w przedziale od 8 do 15 cm. Jako optymalną można przyjąć 15-25 st. C, zaś w węższym przedziale (jeszcze lepsza przyswajalność większości składników) 18-22 st. C. Temperatura powietrza jest wówczas znacznie wyższa. Czynnik ten wywiera też duży wplyw na intensywność asymilacji dwutlenku węgla i tworzeniu biomasy roślinnej, co zależy także od dobrego zaopatrzenia roślin w składniki mineralne i wodę. Niskie temperatury gleby (poniżej 12 st. C) w znaczącym stopniu osłabiają pobieranie z gleby fosforu i magnezu, tylko w nieco mniejszym stopniu boru, poza tym ograniczają przyswajalność wielu innych składników.

Widoczny wyraźny niedobór fosforu w kukurydzy, fot. Cz. Szewczuk
Widoczny wyraźny niedobór fosforu w kukurydzy, fot. Cz. Szewczuk

Przyjmuje się, iż wzrost temperatury gleby na głębokości 10 cm, w przedziale od 5 do 12 st. C podnosi przyswajalność fosforu przeciętnie o 1,2 proc., zaś magnezu o 1,5 proc. na każdy stopień wzrostu temperatury, oczywiście w większym stopniu wraz z jej wzrostem. Przy temperaturze powyżej 12 st. C przyswajalność tych składników dalej wzrasta, a następnie stabilizuje się na zbliżonym poziomie. Wówczas o ich dostępności decyduje w większym stopniu wilgotność gleby, jej odczyn i struktura oraz zawartość substancji organicznej, w tym związków próchnicznych. Niedobór niektórych składników, spowodowany zbyt niską temperaturą, jest często widoczny w okresie późnojesiennym i wczesnowiosennym, na ozimych formach zbóż i rzepaku, poza tym ciepłolubnej kukurydzy, ale też innych roślinach. W takich przypadkach wskazane jest dolistne dokarmianie roślin nawozami z wysoką zawartością fosforu (zwykle powyżej 50 proc. P2O5), siarczanem magnezu oraz nawozami mikroelementowymi, zwłaszcza borem, manganem i molibdenem.

McHale - baner - kwiecień 2024
Syngenta baner Treso
Baner webinarium konopie
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.