fbpx

Akademia Żywienia Roślin: Jak rozpoznać niedobór fosforu?

Fosfor, podobnie jak azot, jest niezbędny do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin. Wpływa na lepszy rozwój systemu korzeniowego, zwiększając tym samym pobieranie wody i składników pokarmowych, a w konsekwencji plonowanie roślin. Pierwiastek ten poprawia parametry jakościowe plonu użytkowego, między innymi zwiększając zawartość węglowodanów w roślinach – skrobi w ziemniakach czy sacharozy w burakach oraz białek i witamin.

Wchodząc w skład związków wysokoenergetycznych odgrywa kluczową rolę w procesie fotosyntezy i oddychania. Fosfor zwiększa również odporność roślin na wyleganie, wymarzanie czy patogeny, a także ogranicza ujemne skutki przenawożenia azotem. Szczególnie istotne znaczenie ma zawartość fosforu w nasionach stanowiących materiał siewny, gdyż warunkuje ona prawidłowe zaopatrzenie kiełkujących i młodych roślin w ten składnik pokarmowy.

Baner Syngenta

Objawy niedoboru fosforu w roślinach

Niedobór fosforu wpływa na obniżenie plonowania roślin na skutek słabego rozwoju i rozgałęziania się roślin, związanego ze zmniejszoną produkcją RNA, co skutkuje ograniczeniem syntezy białek. Następuje zahamowanie wzrostu organów nadziemnych roślin, co widoczne jest w postaci ich karłowacenia. Zboża słabo się krzewią i dochodzi do ograniczonego kwitnienia roślin oraz dojrzewania owoców i nasion. Roślinami szczególnie wrażliwymi na niedobór fosforu są: kukurydza, zboża, rośliny kapustowate (rzepak), ziemniak, pomidor, ogórek, sałata oraz owoce miękkie i owoce cytrusowe.

Rośliny z niedoborem fosforu mogą niekiedy być mylnie kojarzone z nadmiarem azotu. Liście roślin są matowe i ciemnozielone, co wynika z dużej zawartości chlorofilu, a dodatkowo ich wielkość jest zredukowana. Objawy widoczne są najpierw na liściach starszych, ponieważ fosfor w warunkach jego niedoboru przemieszcza się z liści starszych do młodszych. Poza tym liście stają się spiczaste. Zbyt mała ilość fosforu dla roślin przyczynia się do zaburzenia przebiegu procesów metabolicznych, między innymi przemiany cukrów w skrobię czy celulozę.

Nagromadzenie cukrów skutkuje zwiększeniem syntezy antocyjanów, stąd też niekiedy liście przebarwiają się na spodniej stronie blaszki liściowej na fioletowo, czerwono lub purpurowo. Czerwone lub purpurowe zabarwienie może być również widoczne na łodygach. Przy niedoborze fosforu dochodzi do skrócenia pędów, zamierania bocznych pączków i słabego wzrostu pędów bocznych, a także sztywnego, strzelistego pokroju rośliny. Widoczne jest również przedwczesne odrzucanie liści starszych, podczas gdy liście młodsze pozostają zielone.

Jak rośliny walczą z niedoborem fosforu?

W początkowym okresie niedoboru fosforu zwiększeniu ulega długość i powierzchnia korzeni, kosztem wzrostu części nadziemnych. W celu zwiększenia powierzchni chłonnej korzeni rośliny wykształcają korzenie proteidowe, składające się z licznych drobnych bocznych korzeni z dużą liczbą włośników. Wykazano, że proteidy korzeniowe wydzielają do środowiska glebowego dużą ilość kwasów organicznych. W korzeniach roślin z deficytem fosforu wzrasta aktywność ATPazy, związków fenolowych lub protonów wodorowych, co prowadzi do zakwaszenia gleby i w konsekwencji do zwiększenia rozpuszczalności fosforanów wapnia.

ATPaza przyczynia się do aktywnego pobierania jonów fosforanowych przez korzenie roślin. Dużą aktywnością w tym procesie charakteryzują się gatunki roślin z rodziny bobowatych i kapustowatych. Dodatkowo przez korzenie rośliny wydzielają do środowiska glebowego związki organiczne, między innymi kwas cytrynowy i mrówkowy, co również prowadzi do przekształcenia nieprzyswajalnych fosforanów w formy przyswajalne dla roślin. Niekiedy rośliny jako źródło fosforu mogą wykorzystać kwasy nukleinowe, poprzez wydzielenie przez korzenie enzymów rozkładających DNA oraz RNA pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego.

McHale - baner
Danko baner marzec 2024
Webinarium konopie - baner
POZ 2024 - baner

ZOSTAW KOMENTARZ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

Najpopularniejsze artykuły
NAJNOWSZE WIADOMOŚCI
[s4u_pp_featured_products per_row="2"]
INNE ARTYKUŁY AUTORA




ARTYKUŁY POWIĄZANE (TAG)

NAJNOWSZE KOMENTARZE

Newsletter

Zapisz się do Rolniczego Newslettera WRP.pl, aby otrzymywać informacje o tym co aktualnie najważniejsze w krajowym i zagranicznym rolnictwie.