Około 60 proc. naszych gleb jest ubogich w siarkę (S). Dlatego nawożenie tym składnikiem przynosi efekty – zwłaszcza w rzepaku, ale też w zbożach. Siarka jest niezbędna w gospodarce azotowej roślin.
Niedobór siarki spotykany jest najczęściej w gospodarstwach uprawiających w większej skali rośliny siarkolubne. Jest wówczas wynoszona z pola w dużej ilości z plonem roślin, ale też dość łatwo wymywana, zwłaszcza w latach lub okresach z większymi opadami. Dotyczy to zwłaszcza gleb lekkich, ubogich w związki próchniczne, łatwo przepuszczalnych, o słabym kapilarnym podsiąku.
Siarka współpracuje z azotem w tworzeniu plonu
Siarka wchodzi w skład białek, a ściślej aminokwasów zawierających ten pierwiastek (metioniny, cystyny i cysteiny), decydujących o zawartości i wartości biologicznej białka. Ściśle współpracuje z azotem w tworzeniu plonu i efektywnym wykorzystaniu tego składnika.
Przy jej niedoborze, nawet do 50 proc. pobranego azotu nie przetwarza się w pełnowartościowe białko roślinne, czego konsekwencją jest uzyskiwanie mniejszych, gorszych jakościowo plonów. Dzięki siarce sprawniej przebiega też tworzenie ligniny, która wzmacnia tkankę mechaniczną roślin, przeciwdziałając ich wyleganiu.
Jaka dawka siarki
Przy ustalaniu dawek siarki, ważne są właściwe proporcje między N i S. Pod siarkolubny rzepak – przeciętnie 1/4 dawki N, zaś pod zboża o połowę mniej, czyli 1/8 dawki (najwięcej pod pszenicę).
Dawkę siarki można też ustalać na podstawie przewidywanych plonów – pod rzepak 12-14 kg S (30-35 kg SO3) w przeliczeniu na tonę nasion, pod pszenicę 4 kg S (10 kg SO3) na tonę ziarna, zaś pod jęczmień i pszenżyto 3,5 kg S (9 kg SO3).
Dobre zaopatrzenie roślin w siarkę zwiększa też odporność roślin na choroby i szkodniki. Dokarmianie dolistne roślin związkami siarki ogranicza rozwój patogenów chorób grzybowych, zwłaszcza mączniaka właściwego.
Pod względem wymagań roślin w stosunku do siarki można je podzielić na trzy grupy:
- o bardzo dużym zapotrzebowaniu, pobierające ponad 50 kg S (125 kg SO3/ha). Należą do nich rośliny z rodziny kapustowatych (kapusty, rzepak, gorczyce, kalafior, brokuł, rzodkiew i inne) i amarylkowatych (czosnek, cebula, por);
- o dużym zapotrzebowaniu, pobierające od 30 do 50 kg S (75-125 kg SO3/ha). Są to rośliny z rodziny bobowatych (lucerny, koniczyny, strączkowe) oraz burak i kukurydza;
- o niewielkim zapotrzebowaniu na siarkę – od 20 do około 30 kg S (50-75 kg SO3/ha). Należą do nich trawy łąkowe, zboża i ziemniaki. Niemniej przy dużych dawkach N na UZ, celowe jest także zwiększenie dawek S.
Podane różnice wynikają też z osiąganych plonów. Przy ustalaniu dawek siarki, należy także mieć na uwadze fakt, iż rośliny wykazują skłonność do luksusowego pobierania tego składnika, czyli ponad swoje potrzeby pokarmowe.
Nadmiar siarki jest szkodliwy dla gleby i roślin
Siarka nie powinna być stosowana w nadmiarze, gdyż niekorzystnie oddziałuje na rośliny i glebę. Skutkuje to tworzeniem w nasionach rzepaku, a następnie (po ekstrakcji oleju) w śrucie poekstrakcyjnej, szkodliwych dla zwierząt związków gorczycznych (glukozynolanów).
Zbyt duże ilości wnoszonej siarki powodują też zakwaszenie gleb, czego konsekwencją jest niszczenie ich gruzełkowatej struktury. Gleba staje się zlewna i wykazuje skłonność do zaskorupiania.
Poza tym nadmiar siarki oddziałuje antagonistycznie w stosunku do anionu molibdenowego (pobierany w większych ilościach przez rzepak i rośliny strączkowe), który również odpowiada za przemiany związków azotowych w roślinach, a więc podobnie jak siarka.
Stąd jej dawka pod rzepak nie powinna przekraczać 70 kg/ha S (175 kg SO3/ha), z czego 75 proc. wiosną. W przypadku pszenicy ozimej do 30 kg S (75 kg/ha SO3). Można ją wówczas wnieść w całości wiosną, wraz z pierwszą dawką azotu.
Nawozy siarkowe
Nawozów mineralnych zawierających siarkę jest dość dużo, są to przede wszystkim łatwo przyswajalne przez rośliny siarczany: amonu (silnie zakwasza glebę), potasu, magnezu i wapnia.
Poza tym siarka wnoszona jest w superfosfacie pojedynczym, saletrosanie i większości nawozów wieloskładnikowych. W tych ostatnich na ogół w zbyt małych ilościach, zwłaszcza pod rośliny siarkolubne.
