Omacnica prosowianka to motyl nocny z rodziny omacnicowatych. Obecna jest od wielu lat i największe szkody wyrządza w Polsce południowej. Jednak wraz ze wzrostem popularności uprawy kukurydzy w północnych regionach kraju, jej zasięg się powiększa.
Kukurydzy zagraża wiele szkodników. W porównaniu z innymi jest ona w czołówce roślin, na które czyhają żarłoczne owady. Ich działalność zawsze dla rolnika jest szkodliwa, a dodatkowo wciąż pojawiają się nowi złoczyńcy. Najnowszym jest zawleczony niedawno z Ameryki Północnej chrząszcz: zachodnia korzeniowa stonka kukurydziana. Jednak to nie jego najbardziej obawiają się plantatorzy.
Do pierwszej ligi najgroźniejszych szkodników w kukurydzy należą szkodniki glebowe: drutowce, lenie, pędraki, rolnice, a także mszyce, omacnica prosowianka, gąsienice z rodziny zwójkowatych oraz muchówki (ploniarka zbożówka, śmietka kiełkówka) i ślimaki. Nie mniej groźne są chrząszcze, które żerują na pędach, korzeniach i kolbach kukurydzy. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują pchełki zbożowe, skrzypionki, stonka kukurydziana oraz urazek kukurydziany.
Każdy z nich potrafi skutecznie ograniczyć plonowanie, a nawet doprowadzić plantację do ruiny. Ich zwalczanie ma głównie charakter chemiczny, choć niemałe znaczenie ma metoda agrotechniczna i biologiczna.
Zagrożenie ze strony omacnicy prosowianki wynika przede wszystkim z tego, że larwa tego motyla jest wyjątkowo wszechstronna. Odpowiada ona za uszkodzenia wiech oraz kwiatostanów; żeruje wewnątrz miękiszu pędów, w zawiązkach kolb, na zewnątrz i wewnątrz kolby; uszkadza liście, powoduje zasychanie końcówek liści. Jej działalność powoduje więc ograniczenie powierzchni asymilacyjnej rośliny oraz bezpośrednie niszczenie plonu – kolb i ziarniaków. Pośrednio żerowanie gąsienicy otwiera drzwi infekcjom grzybowym, czego skutkiem są mykotoksyny w ziarnach na kolbie.
Gąsienice motyla omacnicy prosowianki zimują w resztkach pożniwnych oraz w chwastach grubołodygowych. Trzeba zadbać więc o rozdrobnienie i przykrycie glebą ścierniska oraz niszczenie chwastów. Niestety wciąż nierzadkim widokiem jest ściernisko po kukurydzy w marcu. Odpowiada za to po części niekorzystny przebieg pogody i nagromadzenie prac jesienią, jednak w pewnej mierze winę za to ponosi niefrasobliwość rolników.
Omacnica, gdy przezimuje, przepoczwarcza się pod koniec maja, a w czerwcu obserwujemy jej wyloty. Odbywają się one w godzinach wieczornych, zaś w dzień szkodnik czai się pod liśćmi kukurydzy. Rójka trwa około 3 tygodni. Jaja składane są na liściach kukurydzy w pobliżu nerwu głównego, a wylęg następuje po ok. tygodniu. W związku z tym pierwsze stadia żerują na zewnątrz roślin, a po podrośnięciu wnikają do głównego pędu kukurydzy oraz kolb. Charakterystycznym śladem ich działalności są trociny „przerobionego” pędu i wygryzione otwory – tunele w głównym pędzie. Gdy kukurydza jest dojrzała, gąsienice wgryzają się w pęd u podstawy, aby tam przezimować. Dlatego właśnie likwidacja ścierniska jest kluczowa, gdyż uniemożliwia omacnicy przezimowanie.
wrp
