Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chce wprowadzić, obok obecnej rocznej waloryzacji świadczeń, dodatkową waloryzację, która będzie miała charakter okresowy i będzie chroniła świadczenia w sytuacji wzrostu inflacji o ponad 5 % w pierwszym półroczu roku. Waloryzacja emerytur rolniczych jest powiązana z waloryzacją emerytury podstawowej z ubezpieczenia powszechnego w ZUS.
Chodzi o rządowy projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Waloryzacja emerytur rolniczych w KRUS jest powiązana z waloryzacją emerytury podstawowej z ubezpieczenia powszechnego w ZUS. Zgodnie z art. 48 ust. 4 ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników w przypadku zmiany wysokości emerytury podstawowej (w ZUS), wskutek przeprowadzenia corocznej waloryzacji emerytur i rent przysługujących na podstawie przepisów emerytalnych, czyli ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych świadczenie, którego wysokość jest ustalona za pomocą wskaźnika wymiaru, wypłaca się w zmienionej wysokości, z uwzględnieniem terminów tej waloryzacji. O zmianie wysokości tego świadczenia zawiadamia się uprawnionego.
Wynika z tego, że dodatkowa waloryzacja obejmie również świadczenia z ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Co się zmieni?
Projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw przewiduje wprowadzenie, obok obowiązujących przepisów w zakresie rocznej waloryzacji świadczeń, dodatkowej waloryzacji w przypadku, gdy wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu roku, w którym przeprowadzona była roczna waloryzacja od dnia 1 marca – przekroczy 5%.
Jeżeli wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku przekroczy 105%, emerytury i renty będą podlegały dodatkowej waloryzacji od dnia 1 września, na poczet kolejnej waloryzacji.
Waloryzacja będzie się odbywała:
1) raz w roku, gdy inflacja w pierwszym półroczu nie przekroczy 5% – zastosowanie będą miały dotychczasowe zasady rocznej waloryzacji świadczeń,
2) dwa razy w roku w sytuacji wzrostu inflacji w pierwszym półroczu powyżej 5% – przeprowadzona zostanie wówczas zarówno waloryzacja roczna, jak i dodatkowa waloryzacja świadczeń.
Dodatkowa waloryzacja ma być działaniem mającym na celu ochronę świadczeniobiorców (przede wszystkim emerytów i rencistów pobierających najniższe świadczenia) przed skutkami wysokiej inflacji w trakcie roku.
Dodatkowa waloryzacja będzie przeprowadzana od dnia 1 września, w sytuacji gdy wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku przekroczy 105%. Analogicznie jak ma to miejsce w przypadku waloryzacji rocznej, dodatkowa waloryzacja będzie polegała na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru, w wysokości przysługującej 31 sierpnia roku, w którym przeprowadza się dodatkową waloryzację, przez wskaźnik dodatkowej waloryzacji.
Wskaźnikiem dodatkowej waloryzacji będzie wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w pierwszym półroczu danego roku (pod warunkiem jego przekroczenia ponad 105%) zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w pierwszym półroczu danego roku.
W przypadku gdyby wskaźnik rocznej waloryzacji okazał się niższy od wskaźnika dodatkowej waloryzacji – wskaźnik rocznej waloryzacji byłby podnoszony do wysokości wskaźnika dodatkowej waloryzacji.
Dodatkowej waloryzacji będzie podlegała kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej 31 sierpnia roku, w którym przeprowadzona będzie dodatkowa waloryzacja.
Dodatkową waloryzację ogłosi prezes ZUS w formie komunikatu w Monitorze Polskim.
Omawiany projekt nowelizacji przewiduje również zmiany w ustawie 26 maja 2023 r. o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Kwota świadczenia dla sołtysów będzie podlegała podwyższeniu w terminach i na zasadach określonych w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Prezes KRUS ogłosi waloryzację i dodatkową waloryzację świadczenia dla sołtysów w Monitorze Polskim.
