Zbliża się wiosna, a to czas kiedy rozsiewacz nawozów staje się jedną z najważniejszych maszyn w gospodarstwie. Ceny nawozów niejednokrotnie wpływają na decyzję o zakupie nowej maszyny, która pozwoli precyzyjnie rozsiewać, a co za tym idzie minimalizować koszty związane z zakupem nawozu.
Jakie elementy rozsiewacza nawozów są zatem najistotniejsze? Oczywiście wielkość zbiorników, odporność na korozję – to podstawy, z którymi większość producentów już się uporała. W najbardziej zaawansowanych konstrukcjach, projektanci położyli duży nacisk na system wysiewu. To on bowiem jest odpowiedzialny za precyzyjny rozdział nawozu.
Tarcze wysiewające
Jednym z najważniejszych elementów rozsiewacza są tarcze oraz łopatki wysiewające. Muszą one być wykonane z wytrzymałej stali oraz odpowiednio profilowane, aby jakość rozrzutu była jak najlepsza. Większość producentów stosuje tarcze z dwiema łopatkami. Na tle konkurencji wyróżnia się rozsiewacz Kverneland z systemem Centre Flow wyposażonym w 8 łopatek na dysku. W rozsiewaczach mamy do czynienia z dwoma rodzajami napędów tarcz. Pierwszy z nich to klasyczny napęd mechaniczny, pochodzący z WOM ciągnika. Jest to rozwiązanie proste i sprawne, jednakże w najbardziej zaawansowanych konstrukcjach, gdzie szerokość rozrzutu może sięgać do 54 m (rozsiewacz Amazone ZA-TS), mamy do czynienia z napędem hydraulicznym. Pozwala on na indywidualne dopasowanie liczby obrotów prawej i lewej tarczy, tak aby odpowiednio zmniejszyć szerokość rozrzutu. Zaleta ta jest szczególnie przydatna podczas pracy na klinach, gdzie zmniejszenie szerokości roboczej pozwala uniknąć strat nawozu. Hydrauliczny napęd to także oszczędności w paliwie, ponieważ może pracować niezależnie od obrotów silnika.
System ważenia
System ważenia pozwala na ograniczenie czynności kalibracji do wpisania w komputer żądanej dawki oraz rodzaju nawozu. System, podczas pomiarów, porównuje rzeczywistą dawkę wysiewaną z żądana i dynamicznie reaguje na ewentualne odchylenia poprzez zmianę stopnia otwarcia zasuwy. Podczas pracy na pofałdowanym terenie, nawóz może się przemieszczać na jedną ze stron skrzyni, co może mieć wpływ na dokładność ważenia, dlatego producenci oferują czujniki nachylenia, które reagują na te zmiany.
Precyzyjne rozsiewanie
Precyzyjne rozsiewanie nawozu jest niemożliwe bez dobrego mieszadła. Wszystkie rozwiązania dążą do tego, aby zapewniały one równy spływ nawozu na tarcze wysiewające, nie powodując przy tym rozdrobnienia granulek, które mogłoby wpłynąć na jakość rozrzutu. W rozsiewaczach Amazone ZA-TS stosuje się mieszadła o napędzie elektrycznym (60 obr/min). Mieszadło automatycznie się zatrzymuje po zamknięciu systemu dozującego oraz zmienia kierunek obrotów przy napotkaniu ciała obcego. Rozsiewacz ten wyposażony jest także w system Flow Check, który dzięki sensorom w systemie hydraulicznym napędzającym tarcze, dokonuje pomiarów i informuje operatora w razie zapchania. Dla zapewnienia wydajności, w rozsiewaczach stosuje się duże otwory robocze z elektrycznymi zasuwami, dzięki którym nawóz może być szybko podawany na dyski wysiewające, co pozwala pracować z prędkościami do 30 km/h.
Precyzyjne rozsiewanie to także praca przy granicy pola. W rozsiewaczach Kverneland stosowany jest system wysiewu granicznego Exact Line, który jest uruchamiany z pozycji operatora. Limiter może być montowany z obu stron maszyny. Inne rozwiązanie proponuje firma Bogballe z system off-center, gdzie siew graniczny jest zapewniony przez zmianę kierunku obrotów tarcz wysiewających, z koolei Amazone w rozsiewaczach ZA-TS stosuje system Auto TS. Uaktywnia on różne łopatki do siewu normalnego oraz granicznego.
Nowoczesne rozsiewacze to także system ISOBUS. Za pomocą jednego terminala możemy sterować wszystkimi funkcjami rozsiewacza. Może on być także wykorzystywany do sterowania innymi maszynami. Za jego pomocą można dawkować nawóz z wykorzystaniem sygnału GPS. Pozwala on na automatyczne włączanie i wyłączanie sekcji roboczych na uwrociach, eliminuje także nakładki wcześniej obsianych powierzchni. W rozsiewaczach Amazone występuje standardowo 8 sekcji roboczych, a w maszynach z hydraulicznym napędem tarcz i wykorzystaniem sygnału GPS nawet 128 sekcji. W rozsiewaczach Kverneland stosuje się terminale IsoMatch Tellus (przekątna 12,1”) oraz aplikację IsoMatch GEOCONTROL, dzięki którym możliwe jest automatyczne załączanie sekcji roboczych (sekcje robocze podzielone są tu na 2 – metrowe odcinki.) oraz zmienne dawkowanie na podstawie map zasobności gleby.
Aby jakość rozsiewu nawozu była jeszcze bardziej dokładna, rozsiewacz można wyposażyć w system radarowy. Oparty on jest o zestaw czujników znajdujących się za tarczami rozsiewającymi, które skanują obraz rozsiewu, a system je analizuje i natychmiast dokonuje korekt systemu dozowania.
Autor: Wojciech Ziaja
