W związku z trudną sytuacją na rynku mleka wywołaną epidemią COVID-19, przedstawiciele branży mleczarskiej (Krajowy Związek Spółdzielni Mleczarskich, Krajowe Stowarzyszenie Mleczarzy, Polska Federacja Hodowców i Producentów Mleka, Polska Izba Mleka) apelują do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jana Krzysztofa Ardanowskiego o podjęcie koniecznych konkretnych działań przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej w celu minimalizowania skutków ekonomicznych, jakie będą spowodowane przez koronawirusa.
Branża mleczarska reprezentowana przez organizacje ogólnokrajowe postuluje o stworzenie dla niej odrębnego pakietu pomocowego, który będzie w stanie utrzymać ją na powierzchni.
W innym przypadku do przewidzenia są konsekwencje zaniechania w sferze:
1) gospodarczej – oprócz bankrutujących podmiotów mleczarskich, zbankrutują dziesiątki tysięcy gospodarstw mlecznych, które stracą nie tylko możliwość sprzedaży mleka, ale również w przypadku spółdzielni dorobek w postaci zgromadzonych udziałów, jednocześnie mogąc być wezwanym do ich uzupełnienia w przypadku niewpłacenia całości. Oprócz bankructw rolników bankructwa dotkną kolejne dziesiątki tysięcy podmiotów kooperujących mające często rodowód lokalny.
2) środowiskowej – może pojawić się problem z odbiorem mleka. Rolnicy nie będą mogli zagospodarować surowca, który może trafiać do środowiska z uwagi na to, iż nikogo nie będzie stać na jego utylizację, ponadto pozostaje problem krów mlecznych, które z uwagi na brak pasz mogą stanowić dodatkowo zagrożenie epidemiologiczne.
3) społecznej – znikające miejsca pracy w społecznościach lokalnych/wiejskich w wyniku upadku gospodarstw towarowych, mogą stanowić zaczynek do nieodwracalnych w skutkach zmian strukturalnych na obszarach wiejskich i późniejsze ich odbudowanie będzie albo długotrwałe lub wręcz niemożliwe.
Z uwagi na powyższe zagrożenia, organizacje pozarządowe reprezentujące branżę mleczarską postulują o stworzenie oddzielnego planu wsparcia dla branży mleczarskiej.
Poniżej prezentujemy założenia opracowane przez branże mleczarską, które powinny być traktowane jako minimalne działania konieczne dla ratowania i zabezpieczenia dorobku setek tysięcy ludzi.
1. Ważne jest, aby w pierwszej kolejności zabezpieczyć odbiór mleka i zapłatę dla rolników za wyprodukowany surowiec w przypadku zamknięcia zakładu przetwórczego z uwagi na zagrożenie koronawirusem.
a. Pierwsze wymagane działanie to stworzenie „siatki” zakładów buforowych niedaleko podmiotu wyłączonego z produkcji tak, aby móc w nich przerobić surowiec z wyłączonego z produkcji zakładu.
b. Zagwarantowanie minimalnej ceny skupu przez państwo, która to cena będzie podstawą do przekazania należności podmiotowi skupującemu i przekazania rolnikom w co miesięcznych cyklach wypłat.
c. Końcowe produkty przerobu surowca masło, sery, proszki mleczne będą własnością państwa i mogą być przeznaczone na rezerwę strategiczną w Agencji Rezerw Materiałowych. Jednocześnie będzie istniała możliwość przechowania go przez państwo w magazynach przetwórcy za ustaloną opłatą.
2. Oprócz powyższych działań, pojawia się konieczność ustabilizowania cen wyrobów gotowych poprzez interwencyjny zakup przez państwo, tak aby zmniejszyć efekt wywołany zamknięciem branży HORECA (hotele, gastronomia, restauracje), co spowodowało właściwie z dnia na dzień zniknięcie tego rynku, który był bardzo dużym odbiorcą branży mleczarskiej.
3. W ramach włączenia branży mleczarskiej do infrastruktury krytycznej kraju podtrzymujemy nasze stanowisko zapewnienia ciągłego odbioru mleka od rolników oraz możliwości dostarczania go do zakładów przetwórczych i nie dopuszczenia do jego marnowania. Konieczna jest pomoc państwa w zakresie zapewnienia środków ochrony dla przetwórców tak, aby zapewnić jak największe bezpieczeństwo przetwórcom, ich pracownikom oraz producentom mleka.
4. Dla ustabilizowania rynku mleka niezbędny jest zakup interwencyjny mleka w proszku, masła i serów.
Źródło: KZSM Zw. Rew.
Opracował : Samuel Skrzysz
