Rodzaj nawozu azotowego nie ma większego znaczenia, choć duża zawartość formy saletrzanej tj. azotanowej nie jest wskazana, ze względu na jej możliwe straty w wyniku wymywania.
W wieloletniej uprawie gleby i roślin należy dążyć do uzyskania: optymalnego odczynu (pH) i zasobności w składniki pokarmowe oraz wysokiej zawartości związków próchnicznych.
Te ostatnie tworzone są z nawozów naturalnych i organicznych oraz resztek pożniwnych i ubocznych. Wobec rzadziej stosowanego obecnie obornika, podstawowe znaczeniu mają resztki pożniwne, w tym słoma zbóż, rzepaku i roślin strączkowych.
Słoma zastępuje w dużym stopniu obornik. Najlepsza jest z kukurydzy i rzepaku
Przeciętnie po żniwach pozostaje 4-6 t/ha słomy podstawowych zbóż i rzepaku oraz dwukrotnie więcej kukurydzy. Wprawdzie słoma zawiera wszystkie niezbędne dla roślin składniki pokarmowe (najwięcej potasu), ale jej wartość nawozowa oceniana jest głównie pod kątem wniesienia znacznej ilości substancji organicznej, przeciętnie tyle ile znajduje się w 15 t obornika.
Wyjątkiem jest słoma kukurydziana, bowiem ze względu na większą masę, jej wartość odpowiada w przybliżeniu 30-tonowej dawce tego nawozu. Poza tym dostarcza (po mineralizacji) ponad dwukrotnie więcej składników.
Cenniejsza od podstawowych zbóż jest także słoma rzepakowa, zawierająca szczególnie dużo wapnia i potasu, ale też mikroelementów, zwłaszcza boru, manganu i molibdenu.
Na pociętą słomę zbóż daj azot lub gnojowicę
W słabszych stanowiskach oraz na lżejszych glebach, przed przyoraniem, pociętej i równomiernie rozrzuconej na polu słomy zbożowej, wskazany jest dodatek 5-8 kg N na t słomy, ewentualnie rozlew gnojowicy (20-30 m3/ha).
Rodzaj nawozu azotowego nie ma większego znaczenia, choć duża zawartość formy saletrzanej (azotanowej) nie jest wskazana, ze względu na jej możliwe straty w wyniku wymywania. Z reguły zaleca się mocznik lub RSM, ewentualnie siarczan amonu.
Wniesiony w tych nawozach (także gnojowicy) azot stanowi pożywkę dla drobnoustrojów, które się wówczas intensywnie namnażają, czego efektem jest szybsza mineralizacja i humifikacja słomy. Przy jego niedoborze bakterie zużywają azot glebowy, co może negatywnie wpływać na wegetację ozimin.
Wniesiony na słomę azot nie jest tracony, bowiem po jej mineralizacji i obumarciu mikroflory, wraca do powtórnego obiegu. Bezpośrednio po wysiewie azotu lub rozlewie gnojowicy, wskazana jest podorywka lub inny zabieg, który rozdrobni i wymiesza z glebą ścierń, słomę i nawóz oraz ułatwi kiełkowanie nasion chwastów i samosiewów.
Niekiedy lepsze wyniki da wapń lub pozostawione samosiewy
Na lepszych glebach i stanowiskach (po rzepaku lub udanych zbożach, w tym kukurydzy) dawki N można zmniejszyć o połowę, a nawet zrezygnować z ich stosowania. Bakterie skorzystają wówczas z azotu glebowego, co ochroni go przed stratami w wyniku wymycia lub ulatniania do atmosfery.
Na glebach kwaśnych, korzystnie na rozwój mikroorganizmów i mineralizację słomy wpłynie wapnowanie ścierniska. Wówczas stosowanie nawozów azotowych lub gnojowicy nie jest zalecane, ze względu na możliwe straty N w postaci amoniaku.
W stanowisku po rzepaku, przy jego wysiewie co 4 lata lub rzadziej na danym polu, warto niekiedy pozostawić glebę po talerzowaniu, stwarzając korzystne warunki dla kiełkowania i wegetacji samosiewów tej rośliny. Stworzy to także korzystne warunki dla rozkładu słomy, ale znacznie przesuszy glebę. Podobnie można postąpić po zbiorze roślin strączkowych i gryki.
Azot na słomę można zastąpić niektórymi preparatami
Zamiast N celowe może być też wniesienie na pociętą słomę specjalnych preparatów, ułatwiających mineralizację i humifikację słomy, np: Agrosłoma, Akra Kombi, BaktoKompleks, Bactim Słoma, Cellulad, Delsol, EM, Iber Humus, Preparon słoma, Rosahumus, Startus Active Duo, Stercosul, Typer Top Phos, UG max.
Niektóre z nich zawierają bakterie wiążące wolny azot z powietrza, co ułatwia mineralizację słomy oraz wzbogaca glebę w ten składnik. W celu szybszej mineralizacji resztek pożniwnych oraz dodatkowego wniesienia substancji organicznej, zaleca się po zbiorze zbóż wysiew międzyplonów. Oczywiście w przypadku uprawy w następnym roku roślin jarych.
Makroelementy wniesione do gleby po mineralizacji słomy (kg/ha)
|
Roślina |
Plon słomy
w t/ha |
Masa składników wniesiona w plonie słomy | ||||
| N | P2O5 | K2O | CaO |
MgO |
||
| Żyto | 5,0 | 29,0 | 12,4 | 60,0 | 15,8 | 3,8 |
| Pszenica | 4,5 | 29,7 | 11,2 | 57,6 | 17,1 | 4,1 |
| Pszenżyto | 4,5 | 29,5 | 11,2 | 55,8 | 15,8 | 3,6 |
| Jęczmień | 4,0 | 29,2 | 10,6 | 58,0 | 25,2 | 4,8 |
| Owies | 4,2 | 29,8 | 13,4 | 76,4 | 21,8 | 4,6 |
| Kukurydza | 10,0 | 72,0 | 41,4 | 194,4 | 50,4 | 22,5 |
| Rzepak | 6,0 | 43,2 | 18,0 | 121,2 | 93,6 | 7,8 |
