Plonowanie pszenicy ozimej oraz jakość uzyskanego ziarna uzależniona jest w znacznym stopniu od poziomu nawożenia mineralnego. Roślina ta jest szczególnie wrażliwa na niedobór fosforu i średnio wrażliwa na niedobór potasu.
Przy plonie ziarna na poziomie 5 t/ha z odpowiednią ilością słomy pszenica ozima pobiera z gleby około 50 kg P2O5, 95 kg K2O i 20 kg MgO. W przypadku uprawy roślin na glebach o niskiej zasobności w składniki pokarmowe dawki składników nawozowych należy zwiększyć dodatkowo o około 40 – 60 kg P2O5 i o około 30 – 50 kg K2O jako naddatek. Dawki nawozów fosforowych i potasowych zalecane najczęściej w uprawie pszenicy ozimej mieszczą się w przedziale 90 – 110 kg P2O5 i 125 – 145 kg K2O.
Fosfor, potas i co jeszcze?
Zbudowanie prawidłowego fundamentu pod przyszły plon pszenicy ozimej zależy między innymi od właściwego odżywienia rośliny już od samego początku wegetacji. Nawożenie przedsiewne powinno obejmować przede wszystkim zaopatrzenie roślin w fosfor i potas, rzadziej w azot. Magnez i siarkę, zwłaszcza w nawozach szybko działających, dobrze jest zastosować w okresie późnojesiennym, ze względu na możliwość wymycia składników nawozowych, względnie w okresie wczesnowiosennym, zapewniając tym samym dostęp tych makroskładników dla roślin.
W przypadku stosowania magnezu i siarki w nawozach wolno działających najkorzystniej aplikować je przed siewem, bądź też można je zastosować w dwóch terminach – mniejszą dawkę przedsiewnie, a większą – późną jesienią lub wczesną wiosną. Na stanowiskach charakteryzujących się niską lub bardzo niską zasobnością w przyswajalne formy magnezu zalecane jest wykonanie przed siewem roślin nawożenia regenerującego, a późną jesienią lub w okresie wczesnowiosennym – nawożenia uzupełniającego.
Przy określeniu potrzeb nawozowych fosforem i potasem należy brać pod uwagę potrzeby pokarmowe pszenicy ozimej, zasobność gleby w przyswajalne formy tych składników pokarmowych, warunki pobierania fosforu i potasu z gleby, takie jak odczyn gleby, strukturę gleby czy występowanie warstw zagęszczonych – podeszwy płużnej. Warto również uwzględnić wartość nawozową resztek roślinnych czy też nawozów naturalnych i organicznych.
Kiedy można zmniejszyć nawożenie?
Przy uprawie pszenicy na glebach o średniej zasobności w przyswajalne formy fosforu i potasu bez zastosowanego nawożenia organicznego, dawki składników nawozowych powinny odpowiadać potrzebom pokarmowym rośliny, a w niektórych przypadkach na glebach o dobrej kulturze nawożenie pszenicy ozimej można obniżyć o 20 – 25% w odniesieniu do potrzeb pokarmowych rośliny. W przypadku stanowiska, na którym zawartość analizowanych pierwiastków znajduje się w górnych wartościach zasobności średniej nawożenie można obniżyć nawet do 50%. Jednakże w tym wypadku należy odpowiednio nawozić roślinę następczą.
Pszenica ozima w okresie jesiennym pobiera małe ilości azotu, stąd też na glebach o dobrej kulturze nie zaleca się aplikacji tego składnika nawozowego jesienią. Nawożenie azotem w okresie jesiennym może być stosowane w sytuacji spóźnionych siewów, gdy przyorano słomę i istnieje prawdopodobieństwo braku odpowiedniej ilości azotu do jej mineralizacji, przy niskich jesiennych temperaturach ograniczających mineralizację azotu glebowego oraz gdy przedplonem było zboże uprawiane przy niewielkim nawożeniu azotowym.
Przedplony zbożowe pozostawiają słomiaste resztki pożniwne o szerokim stosunku C:N wynoszącym 87:1, co może prowadzić do niedoboru azotu dla rozwijających się siewek pszenicy. W powyższych przypadkach zalecana dawka azotu wynosi od 20 do 30 kg/ha.
W uprawie pszenicy, poza przedsiewnym stosowaniem fosforu (na przykład w formie Superfosfatu granulowanego) i potasu w nawozach pojedynczych, składniki nawozowe można aplikować w formie nawozów wieloskładnikowych. Dobre rezultaty nawozowe można osiągnąć stosując np. nawóz Lubofoskę pod Zboża, która poza azotem, fosforem i potasem stanowi źródło wapnia i siarki. Uwzględnia także duże zapotrzebowanie pszenicy na miedź. W uprawie pszenicy ozimej dobrze sprawdzają się również nawozy NPK z wapniem i siarką: Lubofoska 3,5-10-20 i Lubofoska 4-12-12, a także Lubofos Universal i Lubofos 12, stanowiące dodatkowo źródło magnezu.
Rozkrzewienie przed zimą
Pszenica ozima, podobnie jak rzepak ozimy, fundament pod przyszły plon buduje już w okresie jesiennym. Stąd też roślina ta w okres zimy powinna wchodzić częściowo rozkrzewiona, wytwarzając od 2 do 3 dobrze rozwiniętych źdźbeł bocznych, które zbliżone są rozwojem do źdźbła głównego. Należy podkreślić, że źdźbła zawiązane w okresie jesiennym charakteryzują się większą stabilnością niż zawiązane wiosną. Osiągnięcie takiego stadium rozwojowego przed okresem zimowym umożliwia dobre przezimowanie rośliny. Przyczynia się również do tego, że pszenica staje się mniej wrażliwa na opóźniony wiosenny start wegetacji, gdyż rośliny prawidłowo rozkrzewione w okresie jesiennym nie wymagają intensywnego krzewienia na wiosnę, co pozwala na odpowiednie zagęszczenie łanu pszenicy.
Artykuł ukazał się w czerwcowym wydaniu Wiadomości Rolniczych Polska
