W celu ustalenia potrzeb nawozowych roślin należy dokonać oceny zasobności gleby w przyswajalne formy składników pokarmowych. Nawożenie roślin bez wcześniejszej oceny zasobności gleby jest mało efektywne.
Nawożenie roślin bez wcześniejszej oceny zasobności gleby może prowadzić do ograniczenia wykorzystania potencjału plonotwórczego roślin oraz może wiązać się ze stratami składników pokarmowych.
Analiza gleb Polski wskazuje, że około 1/3 gleb naszego kraju charakteryzuje się nadmiernym zakwaszeniem, zaś udział gleb z przedziału o potrzebach wapnowania określanych jako konieczne, potrzebne i wskazane wynosi około 50%. Biorąc pod uwagę zasobność gleb Polski w składniki pokarmowe szacuje się, że bardzo niską i niską zasobność w fosfor przyswajalny stwierdza się na prawie 30% użytków rolnych, w potas na około 35%, a w przyswajalne formy magnezu na 27% gleb użytków rolnych. W glebach Polski najbardziej deficytowymi mikroskładnikami są bor i miedź. Nieco korzystniej wygląda sytuacja w przypadku manganu, żelaza i cynku.
Kiedy pobierać próbki glebowe?
Najkorzystniejszym terminem pobierania próbek glebowych jest okres po żniwach, przed nawożeniem rośliny następczej. Jednak, aby prawidłowo ocenić stan zasobności gleby w składniki pokarmowe i ustalić optymalny program nawożenia, niezbędne jest właściwe pobranie reprezentatywnej próbki glebowej. Próbki należy pobierać z wierzchniej warstwy gleby (0 – 20 cm) przy pomocy specjalnej laski glebowej, a w przypadku jej braku przy użyciu łopaty.
Badaniom poddawane są próbki średnie, które powstają poprzez wymieszanie próbek pierwotnych, które powinny być pobierane z miejsc charakteryzujących się podobnym układem warunków przyrodniczych, takich jak gatunek gleby czy ukształtowanie terenu oraz warunków agrotechnicznych, a mianowicie ten sam przedplon, nawożenie i uprawa. Dopuszcza się pobranie jednej próbki średniej spod różnych upraw, ale pod warunkiem, że charakteryzują się one podobnymi wymaganiami nawozowymi i uprawowymi, jak również należą do tego samego właściciela.
Próbka średnia powinna reprezentować obszar do 4 ha. Próbki nie powinny być pobierane z miejsc o odmiennych parametrach glebowych, takich jak brzegi pól, miejsca po rowach melioracyjnych, zagłębieniach i bruzdach oraz z miejsc znajdujących się na silnych wzniesieniach terenu. Poza tym nie należy pobierać próbek glebowych po nawożeniu organicznym i mineralnym, jak również w okresach nadmiernej wilgotności gleby czy też w czasie suszy.
Prowadzenie technologii nawożenia dostosowanej do aktualnego odczynu gleby i zasobności w przyswajalne dla roślin formy składników pokarmowych stanowi gwarancję sukcesu ekonomicznego producenta rolnego.
