Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa zamieściła obszerne informacje na temat Systemu Monitorowania Obszaru, który został wprowadzony w roku 2023 i stanowi integralną część systemu zintegrowanego, będącego podstawą do udzielania unijnych dopłat rolnikom.
System Monitorowania Obszaru (AMS) to obowiązkowe narzędzie dla agencji płatniczych w sektorze rolnym od 2023 roku, stanowiące integralną część systemu zintegrowanego wspierającego udzielanie unijnych dopłat rolnikom, zwłaszcza w kontekście dopłat obszarowych związanych z gruntami i uprawami.
AMS opiera się głównie na obrazach satelitarnych z programu COPERNICUS, pochodzących z satelitów typu Sentinel, pozyskiwanych regularnie co 3-8 dni. To umożliwia systematyczne i długookresowe obserwacje obszarów rolniczych oraz analizę danych związanych z prowadzeniem działalności rolniczej, takimi jak identyfikacja upraw, obserwacja wegetacji roślin i monitorowanie różnych zabiegów agrotechnicznych.
Analizy w ramach AMS korzystają z wskaźników wegetacji roślin, umożliwiających ocenę pokrycia obszaru roślinnością i identyfikację faz rozwojowych roślin. Dzięki nim można określić czas przeprowadzenia różnych działań rolniczych, takich jak żniwa, orka czy koszenie. Wskaźniki te tworzą charakterystyczne wykresy, ułatwiające rozpoznanie gatunku czy rodzaju uprawy.
Warto jednak podkreślić, że AMS nie służy do określania granic działek rolnych, do tego celu wykorzystywany jest System Identyfikacji Działek Rolnych, aktualizowany corocznie na podstawie dokładniejszych zdjęć lotniczych i innych źródeł informacji.
Ze względu na ograniczoną dokładność ogólnodostępnych danych satelitarnych, niemożliwa jest pełna analiza prowadzenia działalności rolniczej i dokładne ustalenie rodzaju uprawy dla wszystkich działek rolnych. Dlatego AMS będzie uzupełniany innymi narzędziami i usługami, a w przypadku braku możliwości określenia działalności rolniczej lub rodzaju uprawy na danej działce, ARiMR skorzysta z innych źródeł umożliwiających weryfikację deklaracji rolników.
ARiMR planuje wykorzystać aplikację mobilnaARiMR do wykonywania geotagowanych zdjęć przez rolników, umożliwiając potwierdzanie różnych zobowiązań i deklaracji. Aplikacja ta będzie również obowiązkowo wykorzystywana w projektowanych ekoschematach, np. do potwierdzania wywozu i przyorania obornika. Jest to narzędzie podlegające stałym modyfikacjom, aby umożliwić informowanie beneficjentów o statusach obsługi ich spraw i monitorowanie stanu gruntów rolnych, także za pomocą AMS.
ARiMR przygotowywała się do uruchomienia systemu AMS od kilku lat, a od 2023 roku jest on używany do obserwacji warunku ubiegania się o płatności obszarowe. Wyniki monitoringu są już wykorzystywane w kontrolach administracyjnych wniosków obszarowych i są dostępne dla rolników w systemie PUE. W kampanii 2024 wyniki z monitoringu satelitarnego będą przekazywane cyklicznie, a informacje o błędach w deklaracjach będą widoczne również w eWnioskuPlus. To stanowi element systemu wczesnego ostrzegania rolników o potencjalnych nieprawidłowościach w deklaracjach.
W roku 2024 AMS będzie rozbudowany o weryfikację upraw i dodatkowe rodzaje interwencji, gdzie informacje na temat sposobu gospodarowania na gruntach rolnych będą miały wpływ na spełnienie zobowiązań rolników. Chociaż AMS będzie miało zastosowanie w odniesieniu do około 35-40% gospodarstw deklarowanych do wsparcia obszarowego, pozostałe gospodarstwa i warunki ubiegania się o płatność, które nie mogą zostać zweryfikowane przy wykorzystaniu AMS, będą podlegać tradycyjnym metodom kontroli przeprowadzanym bezpośrednio w terenie na wytypowanej reprezentacyjnej próbie.
