W ostatnich latach nastąpiło pogłębienie niestabilnej sytuacji rynkowej w istotnych dla polskiego rolnictwa branżach: wieprzowiny, mleka oraz owoców i warzyw. Brak równowagi na rynku światowym i unijnym był spowodowany rosyjskim embargiem oraz spadkiem popytu ze strony azjatyckich odbiorców. Dla Agencji Rynku Rolnego wiązało się to z realizacją mechanizmów uruchamianych w sytuacjach kryzysowych.
Wieprzowina i mleko
W październiku 2015 r. w związku ze skutkami suszy dla upraw paszowych oraz spadkiem cen, będącym bezpośrednią konsekwencją rosyjskiego embarga, Komisja Europejska uruchomiła tymczasową nadzwyczajną pomoc dla rolników w sektorach hodowlanych. Na ten cel przeznaczono 420 mln euro, w tym dla Polski – 28,9 mln euro. Przewidziano także możliwość przyznania dodatkowego finansowania ze środków krajowych do maksymalnej wartości równej 100% kwoty przyznanej danemu krajowi ze środków UE. Polska skorzystała z tego rozwiązania.
Wsparciem w kraju objęto sektory mleka i wieprzowiny. ARR wypłaciła ogółem
245,6 mln zł, z tego: 122,7 mln zł dla 91,5 tys. producentów mleka (do 8,2 mld kg mleka), a 122,9 mln zł dla 63 tys. producentów świń (do blisko 3,9 mln szt. świń, z tego
2,2 mln szt. w przypadku chowu zamkniętego oraz 1,6 mln szt. w ramach chowu otwartego).
W ramach mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania wieprzowiny w 2016 r. zawarto 60 umów na 5,9 ton mięsa. Do 18.10.2016 r. wypłacono dopłaty w kwocie prawie 8,2 mln zł, z tego w ramach umów zawartych w 2016 r. – ponad 7,2 mln zł.
Obecnie ARR udziela pomocy na ograniczenie produkcji mleka. KE przyznała 150 mln euro na rzecz tego mechanizmu w całej UE. O pomoc w pierwszym okresie wnioski w ARR złożyło prawie 4 tys. producentów. Planowane przez nich ograniczenie to około 60 mln kg mleka, co stanowi równowartość pomocy w wysokości około 34 mln zł. W sumie przewidziane są cztery okresy składania wniosków.
Od lipca 2015 r. nieprzerwanie Agencja Rynku Rolnego realizuje interwencyjne zakupy odtłuszczonego mleka w proszku (OMP). Zakupy były dokonywane zarówno po stałej cenie jak i w trybie przetargowym. W 2016 r. (według stanu na 10.10.2016 r.) w ramach interwencji publicznej zostało zakupionych 31,7 tys. ton OMP. Ogółem w 16 magazynach interwencyjnych znajduje się 35,9 tys. ton OMP.
Od września 2014 r. realizowane są w UE, w tym również w Polsce dopłaty do prywatnego przechowywania masła i odtłuszczonego mleka w proszku. W 2016 r. (stan na 12.10.2016 r.) w ramach mechanizmu dopłat do prywatnego przechowywania masła ARR wypłaciła 286,6 tys. zł, a w ramach dopłat do prywatnego przechowywania OMP – 88,7 tys. zł.
Owoce i warzywa
Wobec przedłużenia rosyjskiego embarga Komisja Europejska ustanowiła w Unii Europejskiej czwartą transzę pomocy dla producentów owoców i warzyw. Objęła ona działania związane z wycofaniem owoców i warzyw z rynku w celu bezpłatnej dystrybucji oraz na inne przeznaczenie. ARR wypłaciła z tego tytułu 573,6 mln zł.
Zgodnie z rozporządzeniem delegowanym Komisji (UE) 2016/921 została uruchomiona kolejna transza tymczasowego nadzwyczajnego wsparcia na rynku owoców i warzyw. Piąta transza pomocy obejmuje działania związane z wycofaniem owoców i warzyw z rynku (na bezpłatną dystrybucję i inne przeznaczenie), zielonych zbiorów oraz niezbierania plonów (90,4 tys. ton jabłek i gruszek, 10,9 tys. ton pomidorów, marchwi, słodkiej papryki, ogórków i korniszonów, 0,6 tys. ton brzoskwiń i nektaryn, 0,5 tys. ton śliwek i winogron). Pomoc finansowa w ramach tej transzy zostanie wypłacona przez ARR do 30 września 2017 r.
Dopłaty do materiału siewnego
Aby zwiększyć wykorzystanie kwalifikowanego materiału siewnego w polskich gospodarstwach, ARR udziela dopłat z tytułu zużytego do siewu lub sadzenia materiału siewnego kategorii elitarny lub kwalifikowany. W 2016 r. łączna kwota przeznaczona na realizację mechanizmu wynosi 90,6 mln zł.
Źródło: ARR
