Zbliża się wiosna. Za chwilę ruszymy z pierwszymi pracami polowymi. Przedstawiamy podstawowe zasady racjonalnej uprawy gleb w okresie wczesnowiosennym i późniejszym.
Zasady racjonalnej uprawy powinny zmierzać do poprawy lub stabilizacji wcześniej uzyskanych korzystnych właściwości gleby. W związku z tym staraj się m.in. by pola w twoim gospodarstwie były możliwie długo zajęte przez rośliny, w tym oziminy i międzyplony, a nawet (po zbiorze plonu) chwasty – byle nie wydały nasion i nie tworzyły podziemnych rozłogów i kłączy.
Jest to tak zwany system immergrün, czyli pole zawsze (trwale) zielone. Wpływa on korzystnie na właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleb, sprzyja tworzeniu gruzełkowatej struktury, umożliwia rozwój pożądanych mikroorganizmów i dżdżownic oraz zapobiega erozji.
Niezbędna jest też w miarę wysoka zawartość związków próchnicznych, powstałych w wyniku mikrobiologicznych i chemicznych przemian wnoszonych do gleby nawozów naturalnych i organicznych.
Gruzełkowa struktura gleby
Pożądaną gruzełkowatą strukturę gleby łatwiej uzyskasz po jej doprowadzeniu do optymalnej zawartości składników pokarmowych i pH – w zakresie od 5,5 do 7,2, zależnie od zwięzłości gleby. W miarę wzrostu jej zwięzłości, pożądany jest stopniowy wzrost wartości pH.
Strukturę gruzełkowatą gleb łatwiej utrzymać, ograniczając zabiegi uprawowe do niezbędnego minimum. Dotyczy to głównie głębokich orek oraz uprawek narzędziami aktywnymi, które prowadzą do nadmiernego rozpylania gleby.
Przy ich prowadzeniu należy się kierować zasadą „zabiegów uprawowych powinno być tak dużo, jak to konieczne, a jednocześnie tak mało jak to możliwe”, z myślą o uzyskaniu satysfakcjonujących plonów, przy możliwie małych nakładach.
Zabiegi uprawowe staraj się wykonywać przy optymalnej wilgotności gleby, co zmniejsza jej opór i wydatek paliwa. Dotyczy to zwłaszcza gleb zwięzłych. W okresach z nadmiarem wody spulchnij glebę nieco głębiej, np. kultywatorem, pielnikiem lub odpowiednim agregatem.
Nie dopuszczaj do zaskorupiania gleb
Celem tych zabiegów jest rozluźnienie i napowietrzenie gleby, odparowanie nadmiaru wody i poprawa jej bilansu cieplnego. Powstające po opadach zaskorupienie, staraj się w miarę szybko likwidować nie tylko broną, ale też wałem kolczastym typu Cambridge lub Crosskil, bądź pielnikiem.
Skorupa powstaje często na glebach nadmiernie rozpylonych, np. w wyniku wielokrotnego bronowania roli, w celu rozbicia brył. Należy dodać, że niewielkie bryłki na polu są często korzystne, zwłaszcza w okresie mroźnych zim, gdyż stwarzają swoisty mikroklimat dla roślin, chroniąc je przed wysuszającym wiatrem (wysmalaniem) i mrozem.
Wiosenną orkę traktuj jako zło konieczne
Pierwszym wiosennym narzędziem na glebach zwięzłych powinna być włóka, zwłaszcza jeśli gleba jest wysztorcowana (wyskibiona), następnie brona, bądź kultywator i brona, ewentualnie odpowiedni agregat.
W przypadku późnych majowych siewów lub wysadzania rozsady, zabiegi spulchniające wierzchnią warstwę gleby, niszczące zaskorupienie i kiełkujące chwasty, należy prowadzić częściej.
Wcześniej można wysiać zaplanowaną dawkę nawozów azotowych oraz magnezowych i siarkowych. Niekiedy także fosforowych i potasowych, a nawet (jak najwcześniej wiosną i bez innych nawozów) węglanową formę wapnia.
Podczas prowadzenia głębszych uprawek, należy bezpośrednio po ich wykonaniu rozkruszyć broną lub innym narzędziem wierzchnią warstwę gleby, gdyż późniejsze zabiegi są mniej skuteczne oraz bardziej energo- i pracochłonne.
W przypadku zbitej (zleżałej), pozbawionej struktury oraz wilgotnej roli, uprawki powinny być głębsze, a w skrajnych przypadkach płytka orka (do 15 cm), także by przykryć wywieziony wiosną obornik, bądź pozostawiony na okres zimowy mulcz z międzyplonu.
Orkę z równoczesnym bronowaniem, należy wykonać w miarę wcześnie, zwracając uwagę na dobre odwrócenie skib.
Wiosenną orkę należy jednak traktować jako zło konieczne, licząc się ze znacznym przesuszeniem wyoranej warstwy gleby, z wyjątkiem sytuacji, gdy zostanie wykonana przed większym deszczem.
