Większość plantacji w naszym kraju jest w dobrej lub bardzo dobrej kondycji. Na wykonanych lustracjach polowych w centralnej Wielkopolsce rośliny rozwinięte są bardzo dobrze.
Rzepak to roślina o najdłuższej wegetacji. W niektórych sezonach pozostaje na polach nawet 12 miesięcy. W tym czasie rzepak narażony jest na oddziaływanie wielu czynników. Zaliczamy do nich te, na które mamy wpływ są to zazwyczaj czynniki agrotechniczne oraz te niezależne od naszej działalności czyli związane z przebiegiem pogody. To właśnie warunki jakie występują w czasie siewu oraz jesiennej wegetacji decydują o potencjalnym plonie.
Przełom listopada i grudnia to dobry czas aby przyjrzeć się roślinom i ocenić ich kondycję. Z licznych obserwacji wiemy, że rzepak „koduje” podwaliny pod przyszły plon już jesienią. Pojawia się rozeta złożona najczęściej z 8-12 liści, tworzone są zawiązki pędów bocznych, ustala się liczba rozgałęzień oraz kwiatów z których powstaną łuszczyny. Najważniejszy jest jednak system korzeniowy. To on zdecyduje o dobrym przezimowaniu i szybkiej regeneracji wiosną. Ponadto zdrowy głęboki system korzeniowy to zabezpieczenie przed stresami abiotycznymi, które coraz częściej pojawiają się wiosną, a do szczególnie groźnych należy susza.
Stan tegorocznego rzepaku
Bieżący sezon uprawy, podobnie jak poprzednie, nie był łaskawy dla plantatorów rzepaku. Przebieg pogody w II połowie sierpnia wpłynął na siewy. Początkowo brak opadów i przesuszona gleba a następnie intensywne opady spowodowały problemy ze wschodami lub wręcz uniemożliwiały siewy. Konieczne było w wielu regionach opóźnienie siewu do pierwszych dni września. Nierównomierność wschodów oraz opóźnienia siewu mają swoje konsekwencje w kondycji roślin.
Można jednak stwierdzić, że większość plantacji w naszym kraju jest w dobrej lub bardzo dobrej kondycji. Na wykonanych lustracjach polowych w centralnej Wielkopolsce rośliny rozwinięte są bardzo dobrze. Charakteryzują się rozetą złożoną z około 12-14 liści, szyjką korzeniową o średnicy 15-20 mm oraz systemem korzeniowym sięgającym w głąb gleby do głębokości około 20 cm. Przyjmuje się, że rozeta składająca się z 8 liści to 4-5 rozgałęzień, 10 liści odpowiada 6-7 rozgałęzieniom, a 12 liści to zawiązki 9-10 rozgałęzień. Powyższe dane oznaczają, że cały potencjał plonotwórczy wykształcił się prawidłowo przed spoczynkiem zimowym. Dla prawidłowego wytworzenia przez rzepak wszystkich organów w okresie jesiennym potrzeba od 75 do 90 dni wegetacji. Ważna jest także suma temperatur efektywnych, powinna ona kształtować się na poziomie około 900oC-dni.
Obecność patogenów na plantacji
Na początku wegetacji plantacje rzepaku były zagrożone presją ze strony szkodników. Szczególnie groźne były pchełki: rzepaczane i ziemne oraz śmietka kapuściana, można było zaobserwować również gnatarza rzepakowca. W przypadku wcześnie występujących na plantacjach szkodników najlepszym zabezpieczeniem są insektycydowe zaprawy nasienne.
W sezonie dostępne były dwie zaprawy: Lumiposa 625 FS, która zgodnie z etykietą zwalcza takie szkodniki jak: pchełki ziemne i rzepaczane, śmietkę kapuścianą oraz gnatarza rzepakowca oraz Buteo Start zaprawa przeznaczona do zwalczania śmietki kapuścianej oraz pchełek. Należy jednak pamiętać, że stosowane zaprawy nasienne chronią rośliny w początkowej fazie wzrostu przez okres około 3-4 tygodni. W kolejnych tygodniach i miesiącach jesiennej wegetacji konieczne jest monitorowanie presji ze strony szkodników, a najlepszym sposobem do tego są żółte naczynia.
Regulacja wzrostu i ochrona fungicydowa w bieżącym sezonie wykonana została na standardowym poziomie. Rośliny są zdrowe i dobrze przygotowane do wejścia w okres spoczynku zimowego.
Niedobory składników pokarmowych
Na niektórych plantacjach możemy obserwować pojawiające się pierwsze symptomy niedoboru składników pokarmowych. Dotyczy to głównego składnika pokarmowego jakim jest azot. O jego niedoborze mogą świadczyć żółte czy antocyjanowe przebarwienia liści.
Na kondycję rzepaku i realizację jego potencjału plonotwórczego wpływ ma obsada jaką zaplanowaliśmy w trakcie siewów. Pamiętajmy, że rzepak mieszańcowy plonuje w 70 proc. na rozgałęzieniach bocznych, a tylko ok 30 proc. plonu znajduje się na pędzie głównym. Obsada na plantacjach w dobrej kulturze wysianych w optymalnym terminie to 40 roślin/m2, a w opóźnieniach ok 45 roślin/m2.
Podsumowując możemy stwierdzić, że większość plantacji rzepaku dobrze rokuje. Oczywiście wiele będzie zależało od przebiegu warunków pogodowych w trakcie zimy. Dane z różnych źródeł informują, że w obecnym sezonie rzepak wysiany jest na powierzchni około 980 tys. hektarów. Pamiętajmy jednak, ze rzepak to roślina wymagająca i szczególnie narażona na działania różnych czynników zarówno biotycznych jak i abiotycznych. Wszystkie działania, które są zależne do nas muszą być wykonane na 100 proc. Daje to szanse na optymalne wykorzystanie potencjału plonotwórczego jaki niosą ze sobą nowe genetycznie odmiany mieszańcowe rzepaku.
