Najważniejszym obowiązkiem przed jakim stoją, co roku plantatorzy zbóż ozimych jest zapewnienie im jak najkorzystniejszych warunków do uzyskania odpowiedniej fazy rozwojowej tj. początku lub końca krzewienia, przed nadejściem zimy. W zadanie to wpisuje się odchwaszczanie. Podpowiadamy, jak szybko i skutecznie ograniczyć występowanie chwastów, przede wszystkim zimujących, do których należą również samosiewy rzepaku.
Obecność samosiewów rzepaku na plantacjach zbóż ozimych, jest efektem występowania rzepaku jako rośliny uprawnej przedplonowej w płodozmianie. Szacuje się, że co najmniej 10-20 proc. nasion z uprawy rzepaku osypuje się w danym sezonie wegetacyjnym, wzbogacając w ten sposób, tzw. glebowy bank nasion. Większość (około 80 proc.) z tych 10-20 proc. osypanych nasion rzepaku, kiełkuje w ciągu kolejnych kilkunastu czy kilkudziesięciu dni, a część z nich pozostaje nadal w wierzchniej warstwie gleby, gdzie mogą przetrwać przez kolejne 8-10 lat, stanowiąc (oczywiście po skiełkowaniu) w każdym następnym sezonie wegetacyjnym, potencjalną konkurencję dla nowo zasianych roślin uprawnych.
Aby skutecznie wyeliminować samosiewy rzepaku z uprawy zbóż ozimych, istotne jest wykonanie odpowiednio skutecznych zabiegów agrotechnicznych.
Herbicydy przed siewem zbóż ozimych
Podstawowym i zarazem pierwszym, sposobem mającym na celu zwalczenie samosiewów rzepaku (ale nie tylko) pojawiających się na ściernisku rzepaczanym jest wykonanie zabiegu uprawowego. Kluczowe znaczenie dla powodzenia tego zabiegu ma wykonanie go w odpowiednim termin, przy użyciu odpowiednich narzędzi, pracujących na zalecanej głębokości. Przyjmuje się, że zabieg uprawowy powinien być wykonany dopiero w momencie skiełkowania większości samosiewów rzepaku, gdy przynajmniej 50% z nich znajduje się w fazie co najmniej 2 liści właściwych.
Kolejne uprawki należy wykonać dopiero w momencie pojawienia się następnych wschodów samosiewów lub(i) innych chwastów, zazwyczaj jest to okres kolejnych 7-10(14) dni, oczywiście uzależnione jest to od przebiegu warunków pogodowych. Jeżeli chodzi o rodzaj i głębokość zabiegu, to najczęściej wykorzystywany jest płytko (głębokość robocza 3-4 cm) pracujący agregat, składający się z wału nożowego i talerzówki. Podobną głębokość pacy można uzyskać przy pomocy coraz bardziej popularnej brony mulczowej, która doskonale sprawdza się na polach z uprawą bezorkową czy siewem bezpośrednim.
Herbicydy po siewie lub po wschodach zbóż ozimych
Niestety w przypadku samosiewów rzepaku oraz później kiełkujących, niektórych gatunków chwastów tzw. zimujących, samo zastosowanie uprawek pożniwnych nie daje pewności na ich całkowite ograniczenie, gdyż część z osypanych nasion rzepaku, kiełkuje dopiero w późniejszym okresie (podobnie zresztą jak i niektóre uciążliwe gatunki chwastów), tj. tuż po siewie lub w momencie wschodów zbóż ozimych.
Dlatego jedynym skutecznym rozwiązanie jest zastosowanie odpowiednio selektywnych w odniesieniu do zbóż ozimych ale zarazem skutecznych w stosunku do samosiewów rzepaku i innych chwastów s.cz. herbicydów.
Hybrydowe działanie czyli odglebowe i nalistne wykazują dwie substancje. Pierwszą z nich jest prosulfokarb (np. Fidox 800 EC, Roxy 800 EC, Spannit 800 EC, Tiara 800 EC, Takoba 800 EC, Amstaf 800 EC, Baset 800 EC, Boxer 800 EC, Krum 800, Mahak 800), który polecany jest do ochrony głównie pszenicy ale może być również stosowany w pszenżycie, życie i jęczmieniu zaraz po siewie (doglebowo) lub od fazy liścieni do fazy 3 liści. Substancja ta stosowana nalistnie pobierana jest bardzo intensywnie w ciągu pierwszej godziny, natomiast sosowana doglebowo może być pobierana przez chwasty przez kolejnych 35 dni. Najskuteczniej działa w momencie kiełkowania oraz tuż po wschodach chwastów. Wysoką wrażliwość na działanie tej substancji oprócz oczywiście samosiewów rzepaku, wykazują niektóre inne gatunki dwuliścienne oraz miotła zbożowa.
Drugą substancja, która można stosować doglebowo jak i nalistnie jest pendimetalina (np. Pencot 330 EC, Penfox 330 EC, Penpol 400 SC, Sharpen 330 EC, Sharpen 400 SC, Activus 400 SC, Pendigan Strong 400 SC, Penshui). Herbicydy na bazie pendimetaliny można aplikować zaraz po siewie ale przed wschodami pszenicy i jęczmienia oraz w fazie liścieni do 3 liści pszenicy, pszenżyta, jęczmienia i żyta. Substancja ta pozostaje skuteczna w glebie przez kilkadziesiąt dni (średnio ok. 90 dni), w związku z czym chwasty kiełkujące później również są dobrze ograniczane. Najlepszy efekt chwastobójczy uzyskuje się stosując ją we wczesnych fazach rozwojowych chwastów, to jest w czasie kiełkowania lub krótko po wschodach, w fazie siewek. Substancja ta oprócz zwalczania samosiewów rzepaku, dobrze ogranicza miotłę zbożową i wyczyńca polnego oraz niektóre gatunki dwuliścienne.
Oprócz wyżej wymienionych s.cz., które wykazują działanie hybrydowe (odglebowe i nalistne), w sprzedaży dostępne są też inne skuteczne substancje, które wykazują działanie nalistne. Dobrym przykładem jest mieszanina składająca się z diflufenikanu i prosulfokarbu (np. Boxer Evo EC, Jura EC), która w sposób zadawalający zwalcza samosiewy rzepaku i niektóre chwasty dwuliścienne oraz miotłę zbożową i wyczyńca polnego w zasiewach pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego, żyta ozimego i pszenżyta ozimego znajdujących się w fazie liścieni do 3 liści.
Kolejne mieszaniny zwierające w swoim składzie: diflufenikan i pendimetalinę (np. Cayman Pro 440 SC, Ordango Pro 440 SC) oraz flufenacet i metrybuzynę (np. Afi-Ekspert 56 WG, Coliseum, CP Helge 56 WG, Erast Plus 56 WG, Exmet Plus 56 WG, Expert Met 56 WG, Expose 56 WG, Flauzyna 56 WG, Metrafen 56 WG, Twin-Go) lub diflufenikan, flufenacet i metrybuzynę (np. Bacara Trio 516 SC), również skutecznie ograniczają samosiewy rzepaku i niektóre chwasty dwuliścienne oraz miotłę zbożową w pszenicy ozimej, jęczmieniu ozimym, życie i pszenżycie ozimym.
Natomiast trio składające się z chlorotoluronu, diflufenikanu i pendimetaliny (np. Trinity 590 SC), może być aplikowane jedynie w bardzo wąskim przedziale czasowym, tj. w fazie 2-4 liści pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego, żyta i pszenżyta ozimego. Skutecznie ogranicza samosiewy rzepaku i niektóre chwasty dwuliścienne oraz miotłę zbożową i wiechlinę roczną.
W nieco szerszym zakresie rozwojowym zbóż ozimych, można zastosować beflubutamid (np. BeFlex 500 SC), głównie w pszenicy ozimej i jęczmieniu ozimym w fazie liścieni do pełni krzewienia. Substancja ta skutecznie zwalcza samosiewy rzepaku i niektóre chwasty dwuliścienne oraz miotłę zbożową.
Natomiast mieszaninę składającą się z diflufenikanu, florasulamu i penoksulamu (np. Bizon, Legion, Viper), można stosować w fazie 1 liścia do 3 rozkrzewienia pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego i pszenżyta ozimego. Trio to skutecznie zwalcza samosiewy rzepaku i niektóre chwasty dwuliścienne oraz miotłę zbożową.
Kolejne dwa tria, tj. diflufenikan, flufenacet, penoksulam (np. Cevino Trio 599,5 SC) oraz diflufenikan, mezosulfuron metylowy i jodosulfuron metylosodowy (np. Alister Grande 190 OD), wykorzystywane są głównie do ochrony plantacji pszenicy ozimej i pszenżyta ozimego od fazy 1 liścia do pełni krzewienia przed samosiewami rzepaku i niektórymi chwastami dwuliściennymi oraz miotłą zbożową.
Duet składający się flufenacetu i pikolinafenu (np. Pontos) może być stosowany do końca krzewienia pszenicy ozimej, jęczmienia ozimego, pszenżyta ozimego i żyta. Skutecznie ogranicza samosiewy rzepaku i wybrane chwasty dwuliścienne oraz miotłę zbożową.
Natomiast mieszaniny dwuskładnikowe składające się z mezosulfuronu metylu i tienkarbazonu metylu (np. Incelo + adiuwant Biopower) oraz z propoksykarbazonu sodu i mezosulfuronu metylu (np. Monolith 11,25 WG + adiuwant Biopower), można stosować od 1 liścia do późnej jesieni (końca wegetacji jesiennej) w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i życie, do skutecznego zwalczania samosiewów rzepaku i niektórych chwastów dwuliściennych oraz wybranych gatunków jednoliściennych, np. miotły zbożowej, wyczyńca polnego, wiechliny rocznej, stokłos i życic.
Na koniec mieszaniny, które polecane są do zwalczania jedynie chwastów dwuliściennych w tym i samosiewów rzepaku w pszenicy ozimej, pszenżycie ozimym i życie, od fazy 2 liścia do końca wegetacji jesiennej, to florasulam i tribenuron metylu (np. Viking Max 80 WG) oraz florasulam, metsulfuron metylu i tribenuron metylu (np. Fundamentum 700 WG, Locus 700 WG, Troping 700 WG + adiuwant Asystent+) od fazy początku krzewienia do końca wegetacji jesiennej.
Pendimetalina do zwalczania samosiewów rzepaku ?