Mleczność loch a odchów prosiąt

W pierwszych 1-2 tyg. życia prosiąt, najpierw siara, a potem mleko są ich podstawowym pokarmem. Od 3-4 tyg., mleko lochy jest pokarmem głównym, zaś do 6 tyg. życia odgrywa jeszcze poważna rolę. Zarówno ilość i jakość siary jak i mleka decydują o wyniku odchowu prosiąt.

Skład chemiczny mleka lochy różni się w porównaniu z innymi gatunkami zwierząt. Zawiera więcej suchej masy, białka, tłuszczu i składników mineralnych (tab.1). Sprawia to, że prosięta szybko rosną i już po 7-8 dniach życia podwajają masę ciała. Jedyną wadą siary i mleka loch jest zbyt niska zawartość żelaza.

Tab.1. Skład chemiczny siary i mleka loch

W okresie laktacji, w zależności od jej długości, rasy oraz liczby odchowywanych prosiąt w miocie, locha produkuje od 3 do 5 kg siary, a następnie od 250 do 500 kg mleka. Istnieje dodatnia zależność między ilością i wielkością odchowywanych prosiąt, a mlecznością lochy. Większe (cięższe) prosięta bardziej efektywnie ssą lochę, przez co dokładniej opróżniają wymię z mleka. Konsekwencją takiego stanu rzeczy jest też wyższa sekrecja mleka przez lochę.

Tab.2. Okres laktacji a ilość (kg) i skład chemiczny  (%) mleka loch

Produkcja mleka wzrasta do 2-3 tyg. laktacji, a następnie przez ok. 2 tyg. utrzymuje się mniej więcej na zbliżonym poziomie. Spadek produkcji mleka  zaczyna się zazwyczaj po 5-6 tyg. laktacji. W warunkach naturalnych, laktacja u lochy może trwać nawet do ok. 10 tyg. po porodzie. Ze względów ekonomicznych prosięta odsadzane są zazwyczaj w 21 lub 28 dniu życia, a więc w momencie kiedy produkcja mleka jest najwyższa. Odłączenie prosiąt i zaprzestanie ssania, prowadzi w konsekwencji do resorpcji wytworzonego mleka. I tak, w ciągu 2 dni po odsadzeniu laktacja u lochy ulega nieodwracalnemu zanikowi.

Na ilość i skład produkowanego przez lochę mleka można wpływać stosując w trakcie laktacji zróżnicowane żywienie. Wyniki licznych doświadczeń wskazują na istnienie dodatniej zależności między zwiększonym poziomem energii w dawce pokarmowej dla loch, a składem wytwarzanego przez nie mleka. Dodatek tłuszczu do dawek dla loch skutkuje wzrostem mleczności oraz modyfikuje skład tłuszczu mleka. Natłuszczanie mieszanek dla loch podnosi poziom tłuszczu w siarze i mleku, zwiększając ilość dostępnej energii dla prosiąt. Również poziom oraz jakość białka w paszy podawanej losze w końcowym okresie ciąży może wywierać istotny wpływ na jej późniejszą mleczność. W jednym z doświadczeń przeprowadzonych w Instytucie Zootechniki-PIB w Krakowie badano wpływ różnych źródeł tłuszczu w diecie ciężarnych i w laktacji loch na skład kwasów tłuszczowych siary i mleka. Stwierdzono, że dodatek oleju lnianego do mieszanek paszowych dla loch w okresie ciąży i laktacji zwiększał udział wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA), szczególnie z rodziny n-3 w siarze i mleku oraz zmieniał proporcje kwasów PUFA n-6 do n-3 w kierunku korzystnym dla wzrostu i rozwoju prosiąt.

Obok czynników żywieniowych, rzutujących na produkcję mleka przez lochę, istotny wpływ ma również właściwa jej pielęgnacja, a szczególnie przestrzeganie punktualności w zadawaniu karmy, jak również zapewnienie zwierzęciu stałego dostępu do wody o odpowiedniej jakości i temperaturze. W przypadku bagatelizowania tych warunków, głodna, spragniona, niespokojna i przy tym stale nękana przez prosięta locha często traci pokarm.

Podsumowując, można stwierdzić, że 10-12 odchowywanych prosiąt w miocie pociąga za sobą konieczność wyprodukowania przez lochę w ciągu doby od 12 do 14 kg mleka. Taka mleczność umożliwia hodowcy odsadzenie prosiąt o średniej masie ciała 7-5-8 kg w wieku 28 dni. Musi on jednak zapewnić swoim zwierzętom odpowiednie warunki środowiskowe, właściwą opiekę weterynaryjną, a przede wszystkim optymalne żywienie. Takie postępowanie sprzyja uzyskaniu jak najlepszych wyników produkcyjnych.