Skuteczna ochrona roślin opiera się na wykorzystaniu odpowiednich środków ochrony roślin oraz odpowiednim terminie wykonania zabiegu. Dzięki precyzyjnemu systemowi monitoringu i sygnalizacji infekcji chorobowych: „Farm Smart” walka z chorobami może być znacznie łatwiejsza i skuteczniejsza, gdyż podawana jest precyzyjna informacja na temat wystąpienia infekcji chorobowych.
„Farm Smart” jest to nowa platforma systemu monitoringu infekcji chorobowych oferowanego przez Agro Smart Lab. „Farm Smart” powstaje w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich, działanie: „Współpraca”. Agro Smart Lab, jako lider konsorcjum „Precyzyjne Ogrodnictwo” wspólnie z Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie i firmą Agrosan pracują nad ogólnopolskim, precyzyjnym systemem wspomagania decyzji w zakresie ochrony roślin. W artykule można dowiedzieć się jak działa system i jakie korzyści wynikają z takiego rozwiązania.
Poznanie warunków przebiegu infekcji jest bardzo ważne z punktu widzenia ochrony roślin przed patogenami
Infekcja, czyli zakażenie jest pierwszym etapem rozwoju procesu chorobowego. Rozpoczyna się w momencie naniesienia patogena na powierzchnię rośliny, a kończy kiedy patogen po raz pierwszy pobierze pokarm z rośliny. Zarodniki grzybów w momencie infekcji są pobudzone, aktywnie pobierają wodę, a wraz z nią mogą również pobrać to, co w tej wodzie się znajduje – jest to doskonała okazja do wykonania oprysku. W późniejszym okresie, kiedy patogen zaczyna się rozwijać i uwidaczniają się pierwsze objawy chorobowe na roślinie, trudniej jest go zwalczyć, natomiast wcześniej, zanim rozpocznie kiełkowanie, jest mało wrażliwy na działanie środków. Infekcja jest więc najbardziej właściwym etapem w przebiegu choroby, w którym należy rozpocząć zabiegi ochronne na plantacji.
Podstawą skuteczności zabiegów ochronnych jest ich terminowość
W ostatnich latach coraz większego znaczenia nabierają systemy wspomagania decyzji, których celem jest przekazywanie komunikatów o występujących zagrożeniach ze strony chorób i szkodników oraz za pośrednictwem, których dużo łatwiejsze staje się wyznaczenie optymalnego terminu wykonania oprysku. Do takich systemów należy nowo powstała platforma informacyjna FARM SMART. Usługa oferowana jest przez firmę Agro Smart Lab, która dysponuje ponad 150 stacjami meteorologicznymi zlokalizowanymi w różnych regionach Polski. Każda ze stacji wyposażona jest w sensory (czujniki), które mierzą aktualne warunki na polu, co umożliwia ciągły monitoring upraw (fot. 1).
Jak to działa?
Dane z czujników: temperatura powietrza i gleby, wilgotność względna powietrza, wielkość opadów, czas zwilżenia powierzchni liścia czy poziom nasłonecznienia gromadzone są w bazie danych. Za pomocą specjalistycznego oprogramowania i matematycznych modeli dane są analizowane, by następnie generować alerty, ostrzegające rolnika o potencjalnych zagrożeniach ze strony patogenów. System modeli chorobowych pozwala na precyzyjne określenie ilości niezbędnych oprysków poprzez wyznaczenie pierwszych okresów, kiedy warunki są odpowiednie do zajścia infekcji.
Usługa monitoringu i sygnalizacji infekcji chorobowych umożliwia rolnikom stały dostęp do komunikatów za pośrednictwem platformy Farm Smart oraz codziennych, porannych e-maili, zawierających:
- pełną informację o występujących infekcjach chorobowych na poszczególnych gatunkach roślin z dnia poprzedniego:
| Gatunek | Choroba | Wartość | Poziom |
| Zboża | Fuzarioza | 100% | Alarm |
| Zboża | Rdze | 20% | Brak zagrożenia |
| Zboża | Septorioza liści | 0% | Brak zagrożenia |
| Zboża | Septorioza plew | 46% | Niskie zagrożenie |
| Rzepak | Czerń krzyżowych | 70% | Ostrzeżenie |
| Rzepak | Sucha zgnilizna kapustnych | 29% | Brak zagrożenia |
| Rzepak | Zgnilizna twardzikowa | 0% | Brak zagrożenia |
- wykresy przebiegu infekcji chorobowych (ryc. 1-2)
- dostęp do profesjonalnej 7-dniowej prognozy pogody, która zawiera informację o temperaturze powietrza, opadach, wilgotności względnej powietrza, zachmurzeniu, ewapotranspiracji, prędkości i kierunku wiatru, a także wskaźnik „okna oprysku”, który na podstawie prognozowanych warunków atmosferycznych umożliwia zaplanowanie zabiegu
- aktualne dane z najbliższej stacji meteorologicznej: temperatura powietrza i gleby, wilgotność powietrza, wielkość opadów, czas zwilżenia liścia, a także wskaźnik Delta T, mówiący o szybkości parowania wody i będący jednym z głównych parametrów określających optymalność warunków podczas wykonywania oprysku.
Monitoring zbóż ozimych i jarych
Nie ma gatunku zbóż, który nie byłby porażany w czasie wegetacji. W przypadku chorób podstawy źdźbła, liści czy kłosa znaczenie ma kompleksowe podejście do ochrony, zmierzające do tego, aby przez cały okres wegetacji uchronić te ważne organy rośliny przed porażeniem. Ważna jest nie tylko znajomość występujących chorób, ale także wiedza, kiedy występują optymalne warunki do zajścia infekcji, ponieważ wczesne wykrycie choroby to większa pewność skutecznej walki z patogenem, który ją wywołuje.
Fungicydowa ochrona zbóż ozimych obejmuje zazwyczaj 3 zabiegi grzybobójcze: T1, T2 i T3. Celem tych zabiegów jest ochrona przed licznymi chorobami: mączniak prawdziwy, rdza brunatna i żółta, septorioza paskowana liści, plamistość siatkowa, fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła, łamliwość podstawy źdźbła czy pleśń śniegowa. Głównym celem ostatniego zabiegu T3 jest ochrona kłosa przed septoriozą plew, czernią zbóż, ale przede wszystkim przed fuzariozą, by kłosy wydały dobrej jakości plon.
Bardzo trudne jest określenie optymalnego czasu zwalczania fuzariozy kłosa. Najczęściej na wykonanie zabiegu o wysokiej skuteczności działania rolnicy mają tylko kilka dni. Istotne jest prowadzenie obserwacji na plantacjach oraz ocena danych meteorologicznych. Podjęcie decyzji o wykonaniu zabiegu ochronnego przeciwko fuzariozie w okresie kwitnienia pszenicy lub innych gatunków zbóż ułatwiają komunikaty przesyłane za pośrednictwem platformy Farm Smart. Dane zbierane przez stacje pogodową i kolejno nanoszone na model chorobowy, wskazują stopień zagrożenia chorobą. Przy bardzo wysokim ryzyku wystąpienia infekcji należy rozważyć możliwość wykonania oprysku (ryc. 1).
Monitoring rzepaku ozimego
Niewątpliwie jedną z najgroźniejszych chorób rzepaku jest sucha zgnilizna kapustnych. Szacuje się, że straty plonu nasion z powodu tej choroby wahają się w granicach od 20 do 50%. Głównym źródłem porażenia roślin są zarodniki workowe – askospory, które powstają w owocnikach znajdujących się na resztkach pożniwnych pochodzących z poprzedniego sezonu wegetacyjnego. W optymalnych warunkach zarodniki kiełkują i są zdolne do wywołania objawów chorobowych. Im wcześniejsze uwalnianie zarodników tym silniejsze porażenie roślin i większe straty plonu nasion. W zależności od regionu i przebiegu pogody pierwszy wyrzut zarodników workowych następuje w Polsce od września do listopada, a drugi na wiosnę od marca do czerwca. Jesienią, askospory zakażają siewki rzepaku, wiosną – liście starszych roślin. W miejscu infekcji powstają plamy z piknidiami, a wydostające się w nich zarodniki konidialne wywołują infekcje wtórne.
Precyzyjny monitoring infekcji chorobowych pozwala na wyznaczenie terminów infekcji zarówno askosporami (ryc. 2) jak i zarodnikami konidialnymi, które dokonują infekcji wtórnych.
Osoby zainteresowane usługą monitoringu i działaniem platformy „Farm Smart” mogą zalogować się do systemu wchodząc na stronę:
Login: farmsmart@fs.com
Hasło: farmsmart2
