Mowa o enzymach dodawanych do paszy. Fitazy, glukanazy, proteazy itp. wspomagają trawienie składników odżywczych zawartych w pobranej paszy. Stosowane w dawkach pokarmowych umożliwiają hodowcom osiąganie większego zysku dzięki m. in. wyższym przyrostom, większej mleczności czy nieśności, przy równoczesnym niższym zużyciu paszy.
Enzymy są białkami katalizującymi przemiany zachodzące w organizmach roślin i zwierząt. W żywieniu zwierząt największe znaczenie mają enzymy z grupy hydrolaz. Dokonują one rozkładu wielocząsteczkowych związków zawartych w paszach do związków prostych, przy czym następuje przyłączenie cząsteczki wody w przewodzie pokarmowym. Do tej grupy zalicza się: proteazy – rozkładające białko do aminokwasów, enzymy amylolityczne – rozkładjące węglowodany oraz lipazy – hydrolizujące tłuszcze.
Firmy paszowe wychodząc naprzeciw, oferują hodowcom drobiu i trzody chlewnej enzymy, zwiększające strawność polisacharydów nieskrobiowych. Enzymy takie są szczególnie przydatne w żywieniu zwierząt młodych, u których przewód pokarmowy nie jest jeszcze w pełni wykształcony. Ksylanaza, β-glukanaza, galaktozydaza itp. podawane wraz z dawką pokarmową zwiększają rozkład polisacharydów nieskrobiowych do prostych cząsteczek, które nie mają niekorzystnego wpływu na procesy trawienia i wchłaniania. Dodatek do paszy w/w enzymów wpływa na obniżenie lepkości, przyśpieszenie pasażu treści przez przewód pokarmowy, zwiększenie dostępności składników pokarmowych, ograniczenie wydalania wody i w konsekwencji prowadzi do poprawy wydajności zwierząt oraz ograniczenia kosztów ich żywienia.
Dodatki enzymatyczne właściwie dobrane do rodzaju podawanych pasz umożliwiają stosowanie lub polepszają wykorzystanie niektórych materiałów paszowych. I tak, zawierające β-glukanazę poprawiają wykorzystanie mieszanek paszowych składających się z jęczmienia oraz owsa, preparaty zawierające ksylanazę polepszają wykorzystanie mieszanek zawierających żyto, pszenżyto i pszenicę.
Enzymy paszowe przyczyniają się do lepszego wykorzystania paszy, wzrostu jej wartości pokarmowej oraz lepszego wchłaniania składników pokarmowych.
Innym enzymem jest fitaza. Umożliwia przyswajanie fosforu przez zwierzęta monogastryczne z ziarna zbóż, roślin motylkowych lub śrut poekstrakcyjnych. Fosfor zawarty w paszach pochodzenia roślinnego w znacznej części występuje w postaci trudno trawionych związków fitynowych. Dodatek fitazy zwiększa dostępność fosforu zawartego w fitynianach o ok. 35-55%. Fitaza ponadto polepsza trawienie oraz poprawia wykorzystanie białka, tłuszczy oraz niektórych mikroelemntów, np. cynku, miedzi, wapnia. Przyczynia się też do zmniejszenia ilości wydalanego wraz z kałem, szkodliwego dla środowiska, fosforu i azotu.
Enzymy fibrolityczne, poprawiające strawność włókna pokarmowego mają uzasadnione zastosowanie w żywieniu krów mlecznych, szczególnie w początkowym okresie laktacji, kiedy ma miejsce wyższe zapotrzebowanie krów na energię. Enzymy fibrolityczne warto aplikować już w wozie paszowym, podczas sporządzania dawki pokarmowej w systemie TMR. Umożliwi to lepsze wymieszanie oraz zapewni odpowiedni czas, by enzym zdążył zadziałać.
Enzymy paszowe, zanim zostały dopuszczone do stosowania musiały spełnić szereg wymogów. I tak, odznaczają się wysoką aktywnością enzymatyczną, są odporne na zmiany pH w przewodzie pokarmowym oraz nie ulegają trawieniu przez proteazy pochodzenia endogennego. Muszą cechować się czystością mikrobiologiczną oraz brakiem ujemnego wpływu na zdrowie zwierząt. Preparaty enzymatyczne produkowane są w postaci sypkiej lub płynnej. Enzymy są wrażliwe na działanie temperatury rzędu 70-90o C. W przypadku wykonywania zabiegów termicznych (granulacja itp.), enzymy należy dodawać w końcowej fazie produkcji paszy – po schłodzeniu mieszanki, lub po wcześniejszym ich otoczkowaniu.
Komponując dawkę pokarmową należy pamiętać, by uwzględnić rodzaj stosowanego enzymu do składników użytych w mieszance. Jak wykazały badania, zamiast stosowania pojedynczego enzymu, znacznie efektywniejsze jest stosowanie mieszaniny kilku enzymów. Zalecane ilości dodatków enzymatycznych są niewielkie. Ważna jest więc precyzja dozowania. Udział enzymów nie przekracza zazwyczaj 0,15-1,0 kg na tonę paszy. Enzymy paszowe tracą swoją aktywność w miarę przechowywania. Nie zaleca się przechowywania paszy z dodatkiem enzymów dłużej niż 2 miesiące. Dopuszczone do stosowania enzymy paszowe zaliczane są do dodatków bezpiecznych dla zdrowia ludzi i zwierząt. Nie wymagają stosowania okresu karencji. Mogą być więc skarmiane do ostatniego dnia tuczu, czy odchowu.
