Czas na dolistne dokarmianie zbóż ozimych – jaki termin, dawka, nawóz

Z mikroelementów zboża wyraźnie reagują na niedobór miedzi, manganu, cynku. W mniejszym stopniu na niedoór boru i molibdenu. Jednak bor, molibden i także miedź to najbardziej deficytowe mikroelementy w glebach Polski.

Przed wykłoszeniem pszenicy wskazany jest jednorazowa dawka B (do 50 g/ha),  zaś we wcześniejszym oprysku Mo (5-10 g/ha), zwłaszcza na glebach kwaśnych (pH poniżej 6) oraz przy dobrym zaopatrzeniu w azot.

Podstawowe zboża pobierają w przeliczeniu na 1 t ziarna (w kg): 22-28 azotu (N) i potasu (K₂O), 10-13 fosforu (P₂O₅), 3,5-4,5 magnezu (MgO), 5-7 wapnia (CaO) i 2,5-4 siarki (S), zaś z mikroelementów (w g):  6 boru (B), 9 miedzi (Cu), 60 cynku (Zn), 90 manganu (Mn), 180 żelaza (Fe) i 0,7 molibdenu (Mo).

Podstawowym mikroelementem dla zbóż jest miedź

Spełnia ona ważną rolę w funkcjonowaniu enzymów oksydo-redukcyjnych, regulujących oddychanie oraz tworzenie związków Fe, koniecznych do syntezy chlorofilu. Wpływa też na rozwój tkanki mechanicznej, przy jej niedoborze rośliny wykazują większą podatność na wyleganie.

Dobre zaopatrzenie w Cu uodparnia rośliny na choroby grzybowe oraz zwiększa ich zimotrwałość. Objawem niedoboru Cu w  zbożach jest tzw. choroba nowin, występująca we wcześniejszych fazach, w postaci jasnych (bielejących) i skręconych końców liści.

W późniejszym okresie następuje przedwczesne kłoszenie i „bielenie” kłosów. Często jednak objawy są niewidoczne, możliwe do wykrycia po analizie chemicznej roślin. Powodują wówczas mniejsze, ale zauważalne spadki plonów.

Ważny jest także mangan i cynk

Z mikroelementów zboża pobierają w największej ilości Mn i Fe, choć ich deficyt  notuje się głównie na glebach obojętnych i zasadowych, jak też (dotyczy Mn) dobrze napowietrzonych, a więc luźnych (spulchnionych).

Na glebach kwaśnych, wilgotnych oraz zwięzłych, zbitych, wykazujących niedobór tlenu (przykład – koleiny po przejeździe maszyn), Mn występuje w formach łatwo przyswajalnych i może być pobierany w nadmiernych  ilościach.

Bierze on udział w procesie fotosyntezy i oddychania, reguluje tworzenie skrobi w ziarnie oraz przemiany związków azotowych w aminokwasy i białko.

Zwiększa też odporność roślin na choroby i niskie temperatury. Objawy niedoboru  pojawiają się na najmłodszych liściach (w odróżnieniu od Mg) w postaci między nerwowej chlorozy o zabarwieniu cytrynowożółtym do żółtobiałego.

Stosowanie wieloskładnikowych nawozów dolistnych

Stosowanie wieloskładnikowych nawozów dolistnych, likwiduje jedynie utajone (niewidoczne wizualnie) objawy niedoboru  składników. Przy  widocznych objawach, wskazany jest dodatek skoncentrowanych  chelatów: Cu, Mn i Zn.

Zaleca się je w następujących fazach i dawkach, stosując  na 1 ha  200-300 l roztworu:

• Końcowa faza krzewienia lub początek strzelania w źdźbło – nawóz wieloskładnikowy + mocznik (do 30 kg) + siarczan magnezu jedno- (do 9 kg) lub 7-wodny (do 15 kg). Przy niskiej zawartości Cu, Mn i Zn w nawozie wieloskładnikowym, należy dodać pojedyncze chelaty tych składników, łącznie do 30 g Cu, 120 Zn i 250 Mn.
• Pełnia strzelania w źdźbło (po 10-15 dniach od I oprysku) – nawóz wieloskładnikowy + mocznik (do 24 kg) + siarczan magnezu. (jak wcześniej). Poza tym cynk i mangan (dawki jak wcześniej) + chelat miedzi (do 50 g Cu).
• Przed lub po wykłoszeniu, jak w II oprysku, ale bez Cu i mniejszą dawką mocznika (do 15 kg/ha).

W określonych sytuacjach, jak wcześniej wspomniano, wskazany jest też niewielki dodatek B i Mo.

Opryski zaleca się 3-krotnie w okresie wiosennej wegetacji zbóż, najlepiej łącznie z preparatami grzybobójczymi, by zmniejszyć koszty stosowania obydwu komponentów.

Zawartość składników w wybranych nawozach dolistnych (w % wagowych) pod zboża