W warunkach klimatycznych Polski, ziarno kukurydzy po zbiorze nie nadaje się do przechowywania. Zawiera ok. 30 proc. wody i musi zostać zakonserwowane – wysuszone lub zakiszone. W przeciwnym razie, wysypane na pryzmę, już po upływie doby może nie nadawać się na paszę dla zwierząt. W obecnej sytuacji ekonomicznej, przy wysokich kosztach energii, konserwacja ziarna przez zakiszanie wydaje się być najtańsza.
Metoda ta zapewnia uzyskanie dobrej jakości kiszonki, przy minimalnych stratach wartości pokarmowej (4-5 proc.) oraz sprawia, że wyprodukowana pasza może być przetrzymywana przez długi okres czasu.
Kiszonka z ziarna kukurydzy ma swoje plusy i minusy. Jej największą zaletą jest smakowitość. Z drugiej strony, z racji dużej zawartości wody jest podatna na działanie pleśni. Zawartość energii w kiszonce jest nieco niższa niż w suchym ziarnie, ale za to zdecydowanie wyższa niż w pszenicy. Niestety, nie wiele jest w niej lizyny, tryptofanu i fosforu (tab.1). Dlatego, skarmiając te paszę, należy tak układać dawki, by uzupełnić wszystkie niedobory.
Wilgotne ziarno kukurydzy, w ciągu 12 godz. po zbiorze ( w przypadku ciepłej pogody, a najpóźniej w 24 godz. (gdy jest chłodno) powinno zostać rozdrobnione . W takiej postaci lepiej będzie wykorzystywane przez zwierzęta. W przypadku żywienia kiszonym ziarnem bydła, lepiej jest je gnieść. W przypadku świń – lepiej śrutować.
Rozdrobnione ziarno kukurydzy musi być zakiszane w warunkach beztlenowych. Najczęściej składuje się je w rękawach foliowych, big-bagach lub betonowych silosach przejazdowych. Najwydajniejszym sposobem zakiszania jest stosowanie rękawów foliowych, napełnianych prasami, dzięki czemu uzyskuje się optymalny stopień zagęszczenia ziarna. Powinno wynosić od 600 do 1100 kg/m3.
Do napełniania rękawów służą specjalistyczne urządzenia o wydajności od 5 do 40 ton ziarna na godzinę. Są one zazwyczaj wyposażone w aplikatory konserwantów biologicznych lub chemicznych. Ich zadaniem jest natychmiastowe obniżenie pH zakiszanego materiału, ponieważ naturalnie powstający kwas mlekowy nie w pełni zabezpieczy go przed działaniem pleśni. Użycie dodatków do zakiszania usprawnia pozwala na wyprodukowanie kiszonki o bardzo dobrej jakości i jednocześnie bezpiecznej dla zwierząt. Pozwala ponadto znacznie zwiększyć jej odporność na rozkład tlenowy (tab.2).
Po 3-4 tyg. zakiszone ziarno kukurydzy doskonale nadaje się do skarmiania. Posiada przyjemny zapach, przez co chętnie jest wyjadane przez zwierzęta. W żywieniu bydła, kiszone ziarno kukurydzy można skarmiać w ilości do 8 kg/dzień. Jest ono zalecane do skarmiania krów przed wycieleniem oraz podczas pierwszych czterech miesięcy laktacji. Ogranicza ryzyko wystąpienia zaburzeń metabolicznych, szczególnie ketozy.
Kiszone ziarno kukurydzy szczególnie jest przydatne w żywieniu świń na mokro, ponieważ nie zapycha paszociągów., Jego udział w dawce dla tucznika może wynosić nawet 55% (tab.3). Kiszonego ziarna kukurydzy nie powinno się stosować do żywienia drobiu. Nie nadaje się też do produkcji suchych mieszanek paszowych. Właściwie wykonaną kiszonkę z wilgotnego ziarna kukurydzy, zabezpieczona przed dostępem powietrza i promieni słonecznych można przechowywać przez wiele miesięcy.
Sporządzanie kiszonki z wilgotnego ziarna kukurydzy oraz jej stosowanie w żywieniu zwierząt istotnie wpływa na ograniczenie kosztów i poprawia opłacalność produkcji nie tylko mleka, ale także żywca wołowego lub wieprzowego.
Prof. dr hab. inz. Tadeusz Barowicz
