W wielu gospodarstwach stara słoma często zalega. Nie wiadomo co z nią zrobić. Traktowana jest jak zbędny balast, który do niczego nie jest przydatny. Aby tak nie było, surowiec ten należy dobrze zagospodarować, a sposobów jest na to kilka.
Późną jesienią większość prac polowych jest już zakończona. Profesjonaliści biorą się za porządki. W tym okresie gospodarze chcą się pozbyć starej słomy. Wielu zadaje sobie pytanie: Co z nią zrobić? Możliwości jest kilka, ważne, aby z podjęciem decyzji nie czekać zbyt długo, gdyż wartość tego surowca w wyniku działania czynników atmosferycznych drastycznie spada. Dlatego dopóki słoma korzystnie wpływa na gospodarstwo, należy ją jak najszybciej zagospodarować.
Znajdującą się w gospodarstwie starą słomę można wykorzystać jako nawóz organiczny. Surowiec ten odgrywa bardzo ważną rolę w gospodarstwach, w których z chowu zwierząt zrezygnowano. W takich gospodarstwach często brakuje obornika, będącego cennym źródłem materii organicznej – niezbędnej do powstania próchnicy. Dlatego obornik należy jak najszybciej zastąpić innym źródłem materii organicznej. Dobrym rozwiązaniem jest wprowadzenie w głąb profilu glebowego słomy. Najczęściej odbywa się to podczas żniw, gdy słoma jest rozdrabniana i równomiernie rozrzucana na powierzchni pola. Jednak w wielu gospodarstwach słoma była w przeszłości oraz jest nadal zbierana w celu sprzedaży lub zagospodarowania w inny sposób. Nie zawsze udaje się ją sprzedać czy racjonalnie zagospodarować, więc zalega. Z rolniczego punktu widzenia najlepszym sposobem zagospodarowania starej słomy jest równomierne rozrzucenie jej na polu. Należy pamiętać, że słoma jest cennym źródłem materii organicznej, z której w wyniku mineralizacji i humifikacji powstaje próchnica.
Współczynnik reprodukcji do jednej tony słomy zbożowej wynosi +0,18. Oznacza to, że z jednej tony słomy pozostawionej na polu zawartość materii organicznej zostaje zwiększona o 0,18 tony. Zwiększona ilość materii organicznej, to nie jedyna korzyść z je zagospodarowania. Surowiec ten ponadto istotnie wzbogaca glebę w składniki pokarmowe zarówno makro-, jak i mikroelementy. W zależności od rodzaju słomy do gleby z jedną toną słomy wprowadzone zostaje: 5,0–9,0 kg azotu, 3,0–6,0 kg fosforu, 10,0–16,0 kg potasu oraz ok. 1,4 kg magnezu. Poza makroelementami zostają wprowadzone takie mikroelementy, jak: bor, miedź, mangan, molibden czy cynk. Wprowadzając do profilu glebowego słomę należy pamiętać, że do gleby zostaną wprowadzone duże ilości węgla.
Sytuacja ta sprawi, że mikroorganizmy rozkładające materie organiczną będą potrzebowały większych ilości azotu. Aby go nie brakowało, roślinom uprawianym następczo należy dostarczyć go po wywiezieniu słomy. Zalecana ilość azotu wynosi od 5 do 10 kg na każdą tonę słomy. Zróżnicowana dawka związana jest z rodzajem gleby. Na glebach sprzyjających mineralizacji resztek pożniwnych zalecana jest niższa dawka azotu. Natomiast na glebach z gorszą mineralizacją (gleby piaszczyste, ubogie w azot oraz ciężkie i wilgotne) – dawkę należy zwiększyć. Wywiezioną słomę należy pociąć i wymieszać z wierzchnią warstwą gleby. Do tego celu bardzo dobrze nadaje się brona talerzowa. Silnie rozdrobniona słoma korzystnie wpływa na pozostałe zabiegi uprawowe, a ostatecznie na wzrost i rozwój rośliny uprawnej.
Na zewnątrz
Drugim sposobem racjonalnego zagospodarowania słomy jest jej sprzedaż. Jednak nie jest to takie proste. Zapotrzebowanie na starą słomę uzależnione jest w dużej mierze od ilości słomy z tegorocznych zbiorów. Jeśli słomy ze zbiorów w 2020 r. w danym rejonie jest pod dostatkiem, rolnicy posiadający starą słomę nie sprzedadzą jej tak łatwo lub cena będzie niska. Z drugiej strony małą ilość słomy z tegorocznych zbiorów, zapewnia zbyt starej. Cena starej słomy nie zależy tylko od ilości surowca na rynku, ale w dużej mierze determinowana jest jego jakością.
Słoma przechowywana na polu w wyniku działania niekorzystnych warunków atmosferycznych, takich jak deszcz czy śnieg, szybko traci na wartości. Zdecydowanie lepiej wygląda sytuacja jeśli słoma jest przykryta lub przechowywana pod wiatą lub w stodole. Taki surowiec zdecydowanie dłużej można przechowywać i nie traci on tak szybko wartości. Dzięki temu można uzyskać lepszą cenę. Obecnie często słoma przechowywana jest na polu lub pod specjalnie przygotowanymi wiatami. Minusem wiat jest ograniczona możliwość przechowywania dużej ilości słomy w sprzyjających warunkach. Z przechowywania słomy w stodołach rolnicy bardzo często rezygnują, traktując te pomieszczenia jako magazyny czy też garaże do przechowywania maszyn rolniczych w okresie późnojesiennym i zimowym.
Monika Kardasz
IOR–PIB Poznań
