Najczęściej występującymi „chwastami” jednoliściennymi w rzepaku ozimym w okresie wiosennym są samosiewy zbóż (zazwyczaj ozimych ale również i jarych), co jest związane najczęściej z rośliną przedplonową czyli zbożami kłosowymi. Ponadto również mogą występować typowe roczne chwasty jednoliścienne tzw. zimujące oraz ich formy jare kiełkujące wiosną, jak również gatunki jednoliścienne wieloletnie. Bardzo rzadko ale czasami mogą pojawić się również typowe chwasty wiosenne (roczne jare ciepłolubne), które zazwyczaj nie stanowią większego zagrożenia dla roślin rzepaku.
Do skutecznego niszczenia samosiewów zbóż oraz chwastów jednoliściennych rocznych zimujących, np. miotły zbożowej czy wieloletnich, np. perzu właściwego, najlepiej nadają się graminicydy. Są to herbicydy zawierające takie s.cz. jak: propachizafop, fluazyfop-p-butylowy, chizalafop-p-etylowy, chizalafop-p-tefurylowy (tzw. FOPy) oraz cykloksydym i kletodym (tzw. DYMy), zaliczane do grupy inhibitorów syntezy lipidów. Przeznaczone są jedynie do powschodowego zwalczania rocznych oraz wieloletnich chwastów jednoliściennych, występujących w zasiewach roślin dwuliściennych (np. rzepaku). Preparaty te charakteryzują się działaniem systemicznym, wchłaniane są przez liście a następnie przemieszczane są do stożków wzrostu pędów, korzeni, kłączy czy rozłogów, powodując zahamowanie wzrostu i rozwoju a następnie po upływie kilkunastu dni całkowite ich zamieranie.
Jednak aby substancje te wykazały się optymalną skutecznością działania, to muszą być spełnione co najmniej dwa warunki. Po pierwsze środki te muszą być stosowane w odpowiedniej fazie rozwojowej rzepaku czyli najlepiej od momentu ruszenia wegetacji ale nie później jak do początku wzrostu pędu głównego rzepaku ozimego, ewentualnie do fazy wytworzenia pąków kwiatowych (BBCH 19-50). Po drugie również chwasty jednoliścienne muszą znajdować się w zalecanej przez producentów graminicydów fazie rozwojowej. Samosiewy zbóż oraz typowe chwasty jednoliścienne roczne powinny być w fazie początku lub końca krzewienia lub maksymalnie do początku fazy strzelania w źdźbło (BBCH 20/29-30) a jednoliścienne wieloletnie w fazie 4-10 liści (wysokość 10-15 cm). W celu zniszczenia samosiewów zbóż będących w fazie początku krzewienia (BBCH 20) należy stosować najniższe zalecane przez producenta dawki, natomiast w przypadku wyeliminowania samosiewów znajdujących się w zaawansowanej fazie rozwojowej (BBCH 29-30), zaleca się dawki maksymalne (łącznie np. z adiuwantem), przeznaczone również do zwalczania typowych chwastów jednoliściennych rocznych (głównie miotły zbożowej i wyczyńca polnego formy ozimej) i wieloletnich, tj. perz właściwy czy życice.
W przypadku stosowania graminicydów w okresie wiosennym należy pamiętać, że na ich szybkość i skuteczność działania wpływ ma jeszcze szereg innych czynników. Jednym z nich jest temperatura a właściwie minimalna temperatura jaka musi wystąpić aby zabieg graminicydem był efektywny. Minimalna wymagana temperatura jaka powinna wystąpić podczas oprysku graminicydem zawiera się w przedziale 5-80C a optymalna to 15-200C. Wydawać by się mogło, że temperatura optymalna jest w okresie wczesnowiosennym nie możliwa do osiągnięcia. Jednak w ostatnich kilku latach temperatura na poziomie 15-180C nie jest niczym wyjątkowym, gdyż coraz częściej zdarzają się kilku czy nawet kilkunastu dniowe okresy z tak wysoką temperaturą powietrza a to wystarczy aby przeprowadzić skuteczny zabieg opryskiwania odpowiednim preparatem. Pamiętajmy, że w przypadku aplikowanych s.cz. graminicydów w okresie wiosennym, temperatura decyduje głównie o intensywności przebiegu procesu metabolizmu, a tym samym wpływa na szybkość pobierania oraz wewnątrz komórkowego działania s.cz. zastosowanego środka. W temperaturze wyższej (czyli optymalnej) s.cz. jest szybciej przemieszczana do miejsca docelowego swojego działania (np. korzeni, kłączy czy rozłogów), co wydatnie przyspiesza proces zamierania chwastów wrażliwych. Z kolei utrzymujące się niskie temperatury (na pograniczu temperatury minimalnej) mogą wydłużyć efekt chwastobójczy nawet o kolejne 2-3 tygodnie, podobnie zresztą jak krótkotrwałe przymrozki, występujące najczęściej przed opryskiem (około 3 dni) jak i po nim (minimum 2 dni). Negatywny efekt działania niskiej temperatury (ale nie tylko) możemy w pewnym stopniu zniwelować poprzez zastosowanie odpowiedniego adiuwanta, najlepiej tzw. wielofunkcyjnego, który pozytywnie wpłynie na szybkość działania s.cz. graminicydu a przy okazji będzie miał również działanie stymulujące względem roślin rzepaku ozimego.
Pamiętajmy, że okres wczesnowiosenny czyli przełom marca i kwietnia jest to tak naprawdę ostatni dzwonek jeżeli chodzi o zwalczanie samosiewów zbóż w uprawie rzepaku, natomiast w odniesieniu do typowych chwastów jednoliściennych rocznych zimujących, tj. miotła zbożowa, wyczyniec polny czy jednoliściennych wieloletnich, tj. perz właściwy czy życice jest to termin jak najbardziej optymalny i bardzo często sosowany przez plantatorów.
Do ograniczenia występowania chwastów jednoliściennych w okresie wiosennym, plantatorzy mają do dyspozycji aż 6 rozwiązań w postaci pojedynczych s.cz., tj, kletodym, propachizafop, chizalafop-p-tefurylowy, chizalafop-p-etylowy, cykloksydym, fluazyfop-p-butylowy) oraz 1 rozwiązanie w postaci gotowej fabrycznie przygotowanej mieszaniny dwóch s.cz., tj. chizalafop-P etylowy + kletodym.
Kletodym – można go stosować w trzech bardzo zbliżonych do siebie terminach: pierwszy, tj. wiosną po ruszeniu wegetacji, do końca fazy formowania pędów bocznych, widocznych jest sześć pędów bocznych (BBCH 20-26) (np. Brixton w dawce 0,5-1,0 l/ha zwalczający samosiewy zbóż, wyczyńca polnego, chwastnicę jednostronną, wiechlinę roczną i życicę trwałą), drugi, tj. wiosną w momencie ruszenia wegetacji, nie później niż do początku wydłużania pędu, brak międzywęźli tzw. rozeta (BBCH 20-30) (np. Cegorian Extra 120 EC, Centurion Plus 120 EC, Flanker 120 EC, GramiGuard, Kleto4Herbi 120 EC, Obtemil 120 EC, Sedim 120, Select Super 120 EC w dawce 0,8 l/ha zwalczające jedynie samosiewy zbóż, chwastnicę jednostronną i owies głuchy) oraz w trzecim terminie, tj. w momencie ruszenia wegetacji wiosennej ale nie później niż do momentu gdy widoczne jest pierwsze międzywęźle (BBCH 20-31) (np. Kleo 240 EC i Logik 240 EC w dawce 0,5 l/ha łącznie z adiuwantem Partner+ w dawce 0,5 l/ha, które to ograniczają występowanie miotły zbożowej, samosiewów zbóż, wyczyńca polnego i owsa głuchego).
Propachizafop – substancja ta może być stosowana bardzo wcześnie ale w bardzo wąskim przedziale czasowym, bo już w momencie ruszenia wegetacji wiosennej jednak nie później jak do początku wybijania rzepaku w pęd główny przy braku międzywęźli, tzw. rozeta (BBCH 19-30). Zalecane środki w tej fazie rozwojowej rzepaku to: Agaton 100 EC, Agil-S 100 EC, Alive, Aria 100 EC, Asfolot 100 EC, Hitro 100 EC, Kalamos 100 EC, Profop 100 EC, Ready, Vergil 100 EC, Vima-Propachizafop, Zetrola 100 EC. Graminicydy te należy stosować w dawce 0,7 l/ha łącznie z adiuwantem Olejan 85 EC lub Olemix 84 EC w dawce 1,5 l/ha, Preparaty te skutecznie ograniczają takie chwasty jak: miotła zbożowa, samosiewy zbóż, wyczyniec polny, chwastnica jednostronna, włośnice, owies głuchy, palusznik krwawy, perz właściwy i życicę trwałą.
Chizalofop-P-tefurylowy – substancję tą również można stosować w bardzo wąskim przedziale czasowym czyli od momentu ruszenia wegetacji wiosennej jednak nie później niż do początku wybijania rzepaku w pęd – brak międzywęźli, tzw. rozeta (BBCH 19-30) (np. Bagira 040 EC, Panarex 040 EC, Pantera 040 EC, Rango 040 EC w dawce 1,0-2,0 l/ha). Chwasty wykazujące się wrażliwością na tę s.cz. to: samosiewy zbóż, chwastnica jednostronna oraz perz właściwy.
Chizalofop-P-etylowy – substancję tą można stosować w trzech głównych terminach: w momencie ruszenia wegetacji od początku wydłużenia pędu (faza rozety) do fazy wyraźnego pierwszego lub drugiego międzywęźla (BBCH 30-31/32) (np. Elegant 05 EC, Graminis 05 EC, Labrador 05 EC, Quick 05 EC, Supero 05 EC, Taurus 05 EC w dawce 1,0-1,2 l/ha oraz Jenot 100 EC, Buster 100 EC, Investo 100 EC w dawce 0,4-0,5 l/ha), po ruszeniu wegetacji wiosennej do fazy widocznych 9 lub więcej międzywęźli rzepaku (BBCH 19-39) (np. Achiba 05 EC, Buster Twist 050 EC, Darium, Fitofop, Jenot Twist 050 EC, Maceta 50, Targa Super 05 EC, Trepach, Zamzar w dawce 1,0-2,5 l/ha oraz Maceta 100, Pilot 10 EC, Targa Max 10 EC w dawce 0,35-1,25 l/ha) lub wiosną, po ruszeniu wegetacji, ale nie później niż do początku fazy rozwoju pąków kwiatowych (faza „zielonego pąka”) (BBCH 19-50) (np. Labrador Extra 50 EC, Labrador Pro, Wizjer 50 EC w dawce 0,75-2,0 l/ha). Natomiast gatunki chwastów wrażliwe na działanie tej s.cz. to: miotła zbożowa, samosiewy zbóż, wyczyniec polny, chwastnica jednostronna, owies głuchy, włośnice, wiechlina zwyczajna, życice i perz właściwy.
Cykloksydym – substancję tą można aplikować w momencie ruszenia wegetacji wiosennej rzepaku, jednak nie później niż do fazy wydłużania się pędu głównego – widoczne 2 międzywęźla (BBCH 19-32) (np. Focus Ultra 100 EC, Foxydo 100 EC w dawce 2,0-5,0 l/ha). Chwasty wrażliwe to: miotła zbożowa, samosiewy zbóż, wyczyniec polny, chwastnica jednostronna, owies głuchy, włośnice, palusznik krwawy, stokłosy, wiechlina roczna, życice. Natomiast perz właściwy i jęczmień płonny wykazują się średnią wrażliwością nawet na maksymalną zalecaną dawkę (5,0 l/ha).
Fluazyfop-P-butylowy – substancję tą można stosować wiosną w dwóch głównych terminach: po ruszeniu wegetacji, do fazy piątego międzywęźla (BBCH 20-35) (np. Akapit 125 EC w dawce 1,0-3,0 l/ha) oraz po ruszeniu wegetacji ale nie później jak do fazy wytworzenia pąków kwiatowych, ale przed ich rozwinięciem (BBCH 20-50) (np. Frequent w dawce 2,0-3,0 l/ha, Privium 125 EC w dawce 0,75-2,0 l/ha, Trivko w dawce 0,75-1,6 l/ha oraz Balatella Forte 150 EC, Fortune i Foster Forte 150 EC w dawce 0,63-1,7 l/ha). Chwasty wrażliwe to: miotła zbożowa, samosiewy zbóż, wyczyniec polny, owies głuchy, chwastnica jednostronna, palusznik krwawy, włośnice, perz właściwy i życica trwała.
Chizalafop-P etylowy + kletodym – mieszaninę tą można stosować w rzepaku ozimym od początku ruszenia wegetacji wiosennej do fazy, gdy podczas wzrostu łodygi widoczne są dwa międzywęźla (BBCH 19-32) (np. Biloxa, Evolution w dawce 0,35-1,0 l/ha). Graminicydy te należy stosować wyłącznie w mieszaninie z adiuwantem olejowym zastosowanym w dawce 1,0 l/ha, która skutecznie ograniczy występowanie następujących gatunków chwastów: samosiewy zbóż, wyczyniec polny, chwastnica jednostronna, owies głuchy, wiechlina roczna, perz właściwy oraz biotypów rocznych chwastów jednoliściennych odpornych na działanie s.cz. chizalofop-P-etylu.
