Pan Stanisław Dębiński prowadzi gospodarstwo rolne o powierzchni 103 ha w miejscowości Kopana w gminie Brwinów, które dzierżawi od 2002 roku. Większość areału stanowią grunty orne (90 ha), a resztę zajmują łąki i pastwiska.
Odwiedziłem Pana Stanisława w trakcie zbioru ziemniaków.
Jakie rośliny Pan uprawia na gruntach ornych?
– Głównie jest to rzepak na powierzchni około 15 ha, pszenica (około 30 – 40 ha), ziemniaki (20 – 30 ha), kukurydza na ziarno (20 ha) z tym, że powierzchnia uprawy zmienia się w kolejnych latach. Największy areał zajmują zboża, ale najwyższe dochody są z ziemniaków. Jest to produkcja można powiedzieć podstawowa, bardzo kapitałochłonna. Jednak, żeby gospodarstwo mogło inwestować i żeby można było w gospodarstwie zarobić, konieczna jest uprawa takich roślin jak ziemniak. Staram się uprawiać ziemniaki w trójpolówce: rzepak, pszenica i ziemniak.
Jaki jest kierunek uprawy ziemniaków i ich przeznaczenie?
– Wszystkie ziemniaki są uprawiane na czipsy i sprzedawane do fabryki w Grodzisku Mazowieckim do firmy Pepsico, natomiast ziemniaki odpadowe – do Łomży na skrobię.
Ziemniaki, które są uprawiane trafiają do bezpośredniego przerobu czy do przechowywania?
– Każdego roku 30-40% ziemniaków jest odstawiane w okresie wykopków od końca sierpnia do września do Pepsico na bezpośrednią produkcję, a reszta jest przechowywana w przechowalni. Tutaj na miejscu w gospodarstwie mamy przechowalnię na 3 tys. ton i przechowujemy ziemniaki do miesiąca stycznia, lutego a nawet do marca. Cała produkcja trafia do Pepsico.
Jak wygląda uprawa dla ziemniaków na czipsy w Pana gospodarstwie?
– Bardzo ważna jest odpowiednia agrotechnika, czyli dobrze zrobiona/wykonana jesienna orka, dobra uprawa wiosenna, w miarę wysokie nawożenie fosforowo-potasowe. Ponadto istotny jest termin rozpoczęcia wysadzania ziemniaków (od 15 kwietnia) i pielęgnacja, głównie ochrona roślin przed zarazą ziemniaczaną, ponieważ niestety ziemniaki są wrażliwe na zarazę. Materiał sadzeniakowy musi być wysokiej jakości. Trzeba dokonać zakupu sadzeniaków kwalifikowanych od producentów krajowych, a ostatnio z Austrii lub ze Szkocji, ponieważ u nas brakuje dobrych odmian czipsowych. Jak jest dobry sadzeniak, można spodziewać się lepszych plonów. Po sadzeniu i obredleniu wykonywane są zabiegi na stonkę i przeciw zarazie ziemniaczanej. Zbiór ziemniaków rozpoczynamy na przełomie sierpnia i września.
Jakie są najważniejsze wymogi jakościowe dla ziemniaków czipsowych?
– Przede wszystkim bulwy nie mogą być poobijane. Technologia zbioru powinna być tak zorganizowana, aby ziemniak nie spadał z większej wysokości niż 30 cm. Ziemniaki obite tracą na jakości i to decyduje o defektach ziemniaka. Przy większej ilości defektów cena skupu jest obniżana lub ziemniaki w ogóle mogą być odrzucone. Drugą ważną sprawą jest zawartość cukrów redukujących, która musi się mieścić w określonym zakresie, najlepiej do 10%. To zależy od odmian ziemniaka, które różnią się zawartością cukrów . Na jakość bulw ma także wpływ nawadnianie i nawożenie. Musimy tak postępować, żeby tych cukrów redukujących było jak najmniej, ponieważ przy wysmażaniu czipsy mają ciemny kolor, który nie jest akceptowany.
Jakie jest najważniejsze ryzyko związane z uprawą ziemniaków?
– Można powiedzieć, że są dwa ryzyka: jedno związane z nadmiarem deszczu, drugie z suszą (za mało deszczu). Tegoroczna susza spowodowała, że plony mamy o około 50% mniejsze niż powinny być. W dobrym roku plony sięgają 40 ton z hektara, natomiast w tym roku spodziewam się nie więcej jak średnio 20 ton z hektara. Takie są w tym roku straty. Z kolei dwa, trzy lata temu tego deszczu było aż za dużo i nie wszystkie ziemniaki można było wykopać. Trzy lata temu z powodu zbyt dużej wilgotności gleby, około 10% ziemniaków nie udało się zebrać (było po prostu za mokro). Za dużo deszczu źle, za mało też źle.
Jak wygląda przygotowanie ziemniaków do wysyłki od momentu kopania na polu do załadunku na samochód?
– Mam tradycyjną metodę tego przygotowania. Kopaczka dwurzędowa kopie ziemniaki z dwóch rzędów. Obok kopaczki jedzie przyczepa, na którą elewatorem ładuje się około 5 ton ziemniaków. Później ziemniaki trafiają na stacjonarny sortownik , gdzie następuje separacja brył, kamieni, ziemniaków z defektami (zielone, uszkodzone) oraz ziemniaków drobnych. Następnie ziemniaki trafiają na myjkę, a po umyciu do skrzyniopalet. Po podstawieniu samochodu, ładujemy go w ciągu godziny ziemniakami ze skrzyniopalet i samochód jedzie do fabryki. Tak to wygląda, jeśli kopiemy ziemniaki z pola bezpośrednio do przerobu. Natomiast w okresie zimowym ziemniaki są składowane w przechowalni w skrzyniopaletach i ze skrzyniopalet trafiają na myjkę, dalej są sortowane i ładowane na samochód.
Jaka odmiana dzisiaj jest kopana?
– Dzisiaj kopiemy Hermesa do bezpośredniego przerobu, a w przyszłym tygodniu planujemy zbiór odmiany Brook i Lady Claire do przechowalni.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał Wojciech Suwara
