Dodanie nowych praktyk podwyższających poziom dobrostanu zwierząt, obowiązek odbycia przez rolników bezpłatnego szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków, ułatwienia w terminach składania wniosków o pomoc, zmiana zasad refundacji kosztów poniesionych z tytułu sporządzenia planu poprawy dobrostanu zwierząt oraz wysokości kar za uchybienia w przestrzeganiu przez rolnika wymogów – to niektóre zmiany w rozporządzeniu dobrostanowym.
Chodzi o projekt zmian w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 20 kwietnia 2023 r. w sprawie szczegółowych warunków i szczegółowego trybu przyznawania i wypłaty pomocy finansowej w ramach schematów na rzecz dobrostanu zwierząt w ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027. Nowelizacja rozporządzenia ma wejść w życie z dniem następującym po dniu jego ogłoszenia (resort rolnictwa przewiduje, że nastąpi to do dnia 15 marca br.).
Projekt zmian przewiduje wprowadzenie płatności z tytułu realizacji praktyki polegającej na utrzymywaniu wybranych gatunków/grup zwierząt zgodnie z wymogami tych systemów. Zmiana jest podyktowana potrzebą objęcia wsparciem dobrostanowym rolników uczestniczących w krajowych systemach jakości QMP dla bydła rzeźnego i QAFP dla świń, kurcząt brojlerów i indyków rzeźnych, które obejmują swoim zakresem element ograniczenia wykorzystania antybiotyków w chowie zwierząt.
Nowe praktyki w ekoschemacie Dobrostan zwierząt
Dodanie nowej praktyki w ramach ekoschematu Dobrostan zwierząt służącej do wynagradzania rolników uczestniczących w krajowych systemach jakości QAFP i QMP i w ramach tych systemów wdrażają plany minimalizacji stosowania antybiotyków w chowie zwierząt ma się przyczynić do przeciwdziałania nasilającemu się wśród zwierząt i ludzi, zjawisku oporności na przeciwdrobnoustrojowe produkty lecznicze, w tym na antybiotyki.
Projekt zmian rozporządzenia przewiduje dodanie praktyk podwyższających poziom dobrostanu zwierząt:
- utrzymywanie zgodnie z wymogami systemu QAFP- w odniesieniu do wariantów: Dobrostan loch, Dobrostan tuczników, Dobrostan kurcząt brojlerów i Dobrostan indyków utrzymywanych z przeznaczeniem do produkcji mięsa;
- utrzymywanie zgodnie z wymogami systemu QMP – w odniesieniu do wariantów: Dobrostan krów mamek utrzymywanych w pomieszczeniach lub w budynkach, Dobrostan krów mamek utrzymywanych w systemie otwartym, Dobrostan opasów.
Wskazane wyżej praktyki będzie mógł realizować rolnik, który uczestniczy w krajowych systemach jakości i wytwarza produkty przeznaczone do spożycia przez ludzi zgodnie ze specyfikacją i standardami odpowiednio systemu „QAFP” – „Kulinarne mięso wieprzowe”, systemu „QAFP” – „Tusze, elementy i mięso z kurczaka i indyka” lub systemu QMP oraz posiada certyfikat potwierdzający, że wytwarzane przez niego produkty są zgodne ze specyfiką i standardami jednego z tych systemów. Projekt rozporządzenia przewiduje, aby rolnik złożył ten certyfikat w ARiMR w terminie od dnia 15 marca do dnia 21 marca roku następującego po roku, w którym złożył wniosek o przyznanie płatności dobrostanowej. W przypadku rolników ubiegających się o przyznanie płatności w ramach praktyki „utrzymywanie w systemie QAFP – „Kulinarne mięso wieprzowe” certyfikat powinien uwzględniać wszystkie zwierzęta utrzymywane w gospodarstwie objęte wymogami tej praktyki.
Obowiązkowe bezpłatne szkolenie z ograniczania antybiotyków
Zgodnie z Planem Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR 2023-2027) rolnik realizujący interwencję dotyczącą dobrostanu zwierząt zobowiązany jest do odbycia jednorazowego szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków; wymóg ten obowiązuje od 2024 r. W związku z tym projekt rozporządzenia zobowiązuje rolników ubiegających się o przyznanie płatności dobrostanowej do odbycia jednorazowego szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków w produkcji zwierzęcej. Rolnik będzie musiał odbyć to szkolenie w terminie do dnia 14 marca roku następującego po roku, w którym złożył wniosek o przyznanie płatności dobro stanowej a następnie do złożenia w terminie do 21 marca tego roku w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) zaświadczenia potwierdzającego jego uczestnictwo w tym szkoleniu.
Szkolenie z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków w produkcji zwierzęcej będzie bezpłatne dla rolnika, a za jego przygotowanie, organizację i udostępnienie odpowiedzialne będą jednostki doradztwa rolniczego.
Obowiązek odbycia szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków w produkcji zwierzęcej obejmie rolników, którzy złożyli wniosek o przyznanie płatności dobrostanowej po dniu 14 marca 2024 r.
Zmiany w Dobrostanie koni
Polski Związek Hodowców Koni (PZHK) kilkukrotnie postulował o uwzględnienie w omawianym rozporządzeniu możliwości jednoczesnej realizacji w jednym gospodarstwie wariantów Dobrostan koni utrzymywanych w systemie otwartym oraz Dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub w budynkach. Projekt umożliwia rolnikom, którzy realizują w gospodarstwie wariant Dobrostan koni utrzymywanych w systemie otwartym otrzymanie wsparcia do ogierów, które stale przebywają w zamkniętych pomieszczeniach lub budynkach i spełniają warunki wariantu Dobrostan koni utrzymywanych w pomieszczeniach lub w budynkach według stawki płatności dla tego wariantu.
Zmiany w terminach składania wniosków
Dotychczasowa praktyka z wdrażania wsparcia dobrostanowego wskazuje, że w kolejnych latach ostateczne terminy na składanie wniosków o przyznanie płatności dobrostanowej mogą być przedłużane, co spowoduje, że w różnych latach terminy na dokonanie czynności mogą przypadać na różne dni kalendarzowe. Projekt zastępuje obecny termin terminem 15 lipca dla dokonania czynności, co spowoduje, że rolnicy nie będą mieli wątpliwości, jakie terminy obowiązują w danym roku zwłaszcza w przypadku przedłużenia terminu składania wniosków.
Projekt określa termin sporządzenia planu poprawy dobrostanu zwierząt na dzień 15 lipca roku złożenia wniosku o przyznanie płatności dobrostanowej. W przypadku gdy plan poprawy dobrostanu zwierząt został sporządzony do 14 dni po upływie tego terminu na rolnika będzie można nałożyć karę w wysokości 10% płatności dobrostanowej.
Inne zmiany
Mając na uwadze, że wariant Dobrostan opasów, zgodnie z PS WPR 2023-2027, dotyczy poprawy warunków chowu zwierząt przeznaczonych na rzeź, a nie zwierząt przeznaczonych do dalszego chowu (na remont stada) projekt przewiduje, że bydło wskazane w komputerowej bazie danych jako przeznaczone na opas (kierunek użytkowania tych zwierząt jest: mięsno-opasowy, mleczno-opasowy lub opasowy) i uwzględnione w płatności dobrostanowej w ramach wariantu Dobrostan opasów, nie będzie mogło być uwzględnione w przyszłości w płatności w ramach wariantów: Dobrostan krów mlecznych lub Dobrostan krów mamek utrzymywanych w pomieszczeniach lub w budynkach lub Dobrostan krów mamek utrzymywanych w systemie otwartym, w odniesieniu zarówno do rolnika, któremu została przyznana płatność w ramach wariantu Dobrostan opasów, jaki i do innego następnego posiadacza tego zwierzęcia.
Płatność dobrostanowa w ramach wariantu Dobrostan opasów nie będzie przysługiwała do opasa, w odniesieniu do którego przeznaczenie do opasu nie było określone w ostatnim dniu realizacji wymogów w ramach praktyk dobro stanowych w ramach wariantu Dobrostan opasów lub w dniu ukończenia przez opasa 18. miesiąca życia lub uboju opasa w gospodarstwie lub w dniu przemieszczenia opasa do rzeźni z przeznaczeniem do uboju lub przeniesienia posiadania opasa do innego posiadacza niż rzeźnia.
W myśl projektu tuczniki muszą być urodzone w gospodarstwie rolnika, który realizuje tę praktykę i muszą przebywać w tym gospodarstwie do dnia uboju lub do dnia przemieszczenia do rzeźni.
Rolnik będzie mógł realizować oddzielnie każdą z praktyk dobrostanowych w ramach wariantów dotyczących różnych grup bydła, w tym w ramach Wariantu Dobrostan krów mamek utrzymywanych w systemie otwartym, tj. praktyki: „zwiększona co najmniej o 20% zewnętrzna powierzchnia bytowa” i „utrzymywanie w systemie QMP”.
Nastąpi zmiana przepisów rozporządzenia określających sposób ustalania maksymalnej liczby zwierząt w przypadku gdy zwierzęta rolnika ubiegającego się o przyznanie płatności dobrostanowej są utrzymywane w pomieszczeniu lub w budynku razem ze zwierzętami należącymi do innego posiadacza.
Zmianie ulegną zasady refundacji kosztów transakcyjnych poniesionych z tytułu sporządzenia planu poprawy dobrostanu zwierząt oraz wysokości kar za uchybienia w przestrzeganiu przez rolnika wymogów dobrostanowych i wymogów minimalnych.
Warunkiem realizacji praktyki dobrostanowej polegającej na utrzymywaniu świń (loch lub tuczników) w systemie QAFP będzie realizacja praktyki dobrostanowej polegającej na zwiększeniu powierzchni bytowej co najmniej o 20% lub co najmniej o 50%.
Projekt określa liczbę zwierząt (średnią lub sumaryczną) kwalifikujących się do płatności dobro stanowej oraz właściwy okres utrzymywania tych zwierząt przez rolnika.
Doprecyzowane zostaną przepisy dotyczące:
- zapewnienia wypasu krowom mlecznym – biorąc pod uwagę ich stan fizjologiczny oraz niekorzystne zjawiska pogodowe,
- zapewnienia wybiegu krowom mamkom – utrzymywanie bez uwięzi na zewnętrznej powierzchni bytowej zwierząt objętych wymogami tej praktyki (ust. 19 pkt 2);
- wielkości powierzchni bytowej dla ogierów utrzymywanych w boksach lub w pomieszczeniu/budynku, zapewnienia ogierom wypasu w okresie pastwiskowym oraz zapewnienia tym zwierzętom dostępu do zewnętrznej powierzchni bytowej lub biegalni poza okresem pastwiskowym w ramach wariantu Dobrostan koni utrzymywanych w systemie otwartym.
W załączniku nr 6 do rozporządzenia zostanie uzupełniony katalog rodzajów uchybień w przestrzeganiu wymogów w ramach wariantów: Dobrostan kur niosek, Dobrostan kurcząt brojlerów, Dobrostan koni utrzymywanych w systemie otwartym.
Z kilkoma wyjątkami, do postępowań o przyznanie płatności dobrostanowej, wszczętymi i niezakończonymi ostateczną decyzją przed dniem wejścia w życie omawianej nowelizacji rozporządzenia oraz zakończonymi ostateczną decyzją wydaną na podstawie przepisów dotychczasowych, w przypadku gdy zostały one wznowione po dniu wejścia w życie tego rozporządzenia będą stosowane przepisy rozporządzenia w brzmieniu dotychczasowym.
Do spraw wszczętych po dniu 14 marca 2024 r. będą stosowane znowelizowane przepisy rozporządzenia.
