Rolnicy poniżej 40 roku życia zarządzają zaledwie 11% wszystkich gospodarstw rolnych w UE. Brak odnawialności pokoleniowej zagraża w długim okresie działalności całego sektora oraz bezpieczeństwu żywnościowemu. COGECA – organizacja zrzeszająca spółdzielnie rolnicze z państw Unii Europejskiej – przyjęła dokument programowy, którego realizacja ma powstrzymać ten niebezpieczny trend.
Dokument nazwany jest „Manifestem Tarragona”, ponieważ został przyjęty w Tarragonie w Hiszpanii. W listopadzie tego roku spotkali się tam młodzi rolnicy, liderzy spółdzielni rolniczych i decydenci wysokiego szczebla, by omówić rolę spółdzielni rolniczych w radzeniu sobie z wyzwaniem odnowy pokoleniowej, z którym boryka się rolnictwo europejskie.
W Manifeście zwraca się uwagę na kryzys dmograficzny. Rolnicy poniżej 40 roku życia zarządzają zaledwie 11% wszystkich gospodarstw rolnych w UE; wśród nich kobiety stanowią zaledwie 3%. Cogeca podkreśla, że brak odnawialności pokoleniowej zagraża w długim okresie działalności całego sektora oraz bezpieczeństwu żywnościowemu.
Konieczne jest podjęcie bardziej intensywnych i skuteczniejszych działań w celu powstrzymania niebezpiecznego trendu starzenia się społeczeństw rolniczych. Sposobem ma być promocja spółdzielni – przedsiębiorstw należących do swoich członków-rolników, którzy podejmują decyzje w sposób demokratyczny. Spółdzielnie poprawiają pozycję rolników w łańcuchu dostaw żywności, obniżają koszty, pomagają we wprowadzaniu zrównoważonej produkcji. „Są to udane przedsiębiorstwa, które jednoczą rolników różnych pokoleń wokół wspólnych celów ekonomicznych, społecznych i środowiskowych” – czytamy w Manifeście.
Cogeca i zrzeszone w niej 22 tys. organizacji spółdzielczych z całej UE zobowiązują się do promowania polityk, strategii i interwencji, które umożliwią młodym ludziom i nowym uczestnikom w rolnictwie rozwijanie swoich umiejętności przedsiębiorczych i zarządczych oraz tworzenie nowych możliwości gospodarczych dla nich, ich przedsiębiorstw i społeczności wiejskich, spełniając tym samym wyzwanie odnowy pokoleniowej.
W celu realizacji tego ogólnego zobowiązania w Manifeście przyjęto 22 zobowiązania szczegółowe:
- Wsparcie profesjonalnych projektów młodych ludzi i ich dążeń do osiągnięcia długoterminowych celów ekonomicznych, społecznych i środowiskowych.
- Zwiększanie konkurencyjności rolników i właścicieli lasów poprzez poprawę zwrotów z rynku i obniżenie kosztów operacyjnych.
- Ułatwianie wsparcia finansowego dla młodych przedsiębiorców rolnych.
- Umożliwianie młodym ludziom dostępu do ziemi – jednej z głównych barier wejścia do sektora.
- Ułatwianie wspólnych inwestycji, wspieranie zrównoważonej produkcji przy zachowaniu konkurencyjności przedsiębiorstw spółdzielczych.
- Wsparcie dla innowacji i zaangażowania młodych rolników w działania i projekty Rolnictwa 4.0
- Zabezpieczanie dochodów młodych rolników i leśników za pomocą narzędzi zarządzania ryzykiem.
- Świadczenie usług doradczych dla młodych kobiet i mężczyzn w rolnictwie w zakresie agronomii, handlu i prawa.
- Promowanie inwestycji w obszarze społecznym w celu poprawy usług wsparcia rodzin w obszarach wiejskich dla młodych kobiet i mężczyzn.
- Zachęcanie do zaangażowania się młodych rolników i właścicieli lasów w życie spółdzielni oraz zapewnienie im możliwości rozwoju w ruchu spółdzielczym.
- Umożliwienie młodym rolnikom zajmowania stanowisk na wszystkich szczeblach struktury spółdzielczej.
- Promocja dostępu do stanowisk decyzyjnych w strukturze zarządzania.
- Konsultacje z młodymi rolnikami i właścicielami lasów w celu przewidywania trendów w sektorze rolniczym i radzenia sobie ze związanymi z nimi problemami społecznymi.
- Rozwijanie programów szkoleniowych dla nowych uczestników w spółdzielniach w zakresie umiejętności technicznych, cyfryzacji, ekologii i gospodarki obiegu zamkniętego.
- Ułatwianie odbywania międzynarodowych staży i możliwości mentoringu w celu promowania współpracy wewnętrznej oraz współpracy między dużymi i małymi spółdzielcami oraz między młodymi i doświadczonymi współpracownikami.
- Ułatwianie młodym liderom zapoznawania się z działaniem spółdzielni w innych krajach, w tym poprzez wymianę najlepszych praktyk i wizyty studyjne.
- Promocja przedsiębiorczości spółdzielczej przez odpowiednie środowiska posiadające dedykowane zasoby finansowe.
- Szerzenie wiedzy na temat spółdzielni wśród młodych ludzi i nowych uczestników sektora.
- Promocja nauczania modelu spółdzielczego na wszystkich poziomach edukacyjnych.
- Budowa i wzmacnianie konstruktywnych partnerstw w celu osiągnięcia wspólnych celów oraz demokratycznej kultury współpracy.
- Wsparcie dla relacji ze specjalistycznymi bankami w celu ułatwienia dostępu do finansowania dla młodych rolników i właścicieli lasów.
- Kontynuowanie pracy w ramach Cogeca jako strategicznej platformy do wymiany najlepszych praktyk i strategii w celu radzenia sobie z wyzwaniem pokoleniowym dla sektora i przedsiębiorstw spółdzielczych.
