Jednym z wyznaczników komfortu pracy w maszynie rolniczej jest poziom hałasu w jej kabinie. Kabina w ciągnikach pojawiła się dosyć późno, bo w latach 70., choć jeszcze i w 80. wcale nie była czymś oczywistym, a często i w nowym traktorze wymagała solidnej dopłaty traktowana jako luksusowa opcja. Z samego założenia miała ona chronić przed opadami atmosferycznymi i właściwie niczym więcej, bo socjalistyczny traktorzysta miał być odporny na wszelkie niewygody pracy, w tym zimno czy hałas.
Walka z hałasem w ciągniku nie jest prosta, bo żeby skutecznie zwalczyć problem, trzeba najpierw zdiagnozować jego źródła. Są nimi w głównej mierze:
- silnik, sprzęgło, przekładnia (mechanizmy napędowe)
- drgania i odbicia fal dźwiękowych (kabina)
Jako użytkownicy ciągnika mamy niewielki wpływ na hałas generowany przez mechanizmy jezdne ciągnika. Wiadomo, że silnik i jego kolektor wydechowy z tłumikiem to źródło nieustannego warkotu, który zmienia się wraz z obrotami czy obciążeniem silnika. Jest on praktycznie nie do wyeliminowania ze względu na specyfikę pracy silnika, a także mechanizmów przekładni napędowej. Właściwie jedyne, na co mamy wpływ w starych ciągnikach, to dbanie o dobry stan tłumika i jego regularna wymiana na nowy.
Spore pole do popisu możemy mieć w sprawie eliminacji drgań i odbić akustycznych w samej kabinie. Prace nad niekorzystnym dla operatora zjawiskiem w ciągnikach rozpoczęły się już pod koniec lat 60. Pionierem nowoczesnych zastosowań był czechosłowacki (wówczas) Zetor, który wraz z modelem Crystal wypuścił na rynek pierwszą zawieszoną na gumowych silentblokach kabinę. Miały one za zadanie izolację i wygaszanie drgań oraz wibracji przedostających się z korpusu ciągnika. Pomysł ten okazał się znakomity i został natychmiast powielony przez innych producentów, a stosowany jest w prostszych konstrukcjach do dziś. Obecnie ciągniki szanowanych producentów oferują hydrauliczne zawieszenie kabin niemal idealnie izolujące od wszelkiego rodzaju drgań i wibracji w czasie pracy.
Sporym problemem i wyzwaniem dla producentów okazała się walka z odbiciami fal dźwiękowych w samej kabinie. O dziwo, ten problem pojawił się wraz z masowym zastosowaniem kabin, a dotyczy odbić fal dźwiękowych przez płaskie powierzchnie szyb. Potęguje to odczucie hałasu i bardzo niekorzystnie wpływa na ludzki organizm, powodując w szybkim czasie zmęczenie, bóle głowy i rozdrażnienie. Efekt ten niektórzy rolnicy pamiętają z Ursusa C-360 z kabiną z odsuwanymi drzwiami, gdzie przy otwartych drzwiach było wewnątrz ciszej niż przy zamkniętych.
Jak samodzielnie wyciszyć ciągnik?
Znając źródła hałasu w ciągniku, możemy pokusić się o próbę jego wyciszenia. Nasze działania będą oczywiście zależały od modelu i jego budowy. Najbardziej skuteczne efekty uzyskamy przy traktorach z kabiną zamkniętą, czyli takich, w których spod nóg nie hula wiatr. Producenci w starszych ciągnikach często ograniczali się do cienkich gumowych mat na podłodze. Możemy je śmiało zastąpić dostępnymi w handlu grubszymi matami wygłuszającymi, jednak ważne, żeby były one odporne na wilgoć. Takie maty sprzedawane są na metry bieżące i mimo grubości dają się łatwo ciąć i formować.
Aby podnieść skuteczność wygłuszenia, warto zastosować takie maty także na przedniej grodzi, gdzie przenika do kabiny hałas z silnika. Warto pamiętać też o uszczelnieniu w niej wszelkich otworów na dźwignie, cięgna i przewody elektryczne. Dobrą skuteczność przyniesie przyklejenie mat w kabinie na nadkolach i o ile to wykonalne, także pod siedziskiem. W zależności od budowy dachu w kabinie można się też pokusić o wytłumienie tego elementu.
Przy zakupie mat wygłuszających, jakie zastosujemy, trzeba zwrócić uwagę na to, żeby nadawały się do naszych celów – były odporne na wilgoć i niepalne. Możemy stosować maty o różnej grubości, a te cieńsze nakładać warstwami, łącząc je ze sobą klejem w aerozolu.
Jak wspomniałem, skuteczność wyciszenia kabiny będzie zależała od jej konstrukcji i możliwości zastosowań nowego wygłuszenia. Trzeba dodać, że efekt wyciszenia możemy wzmocnić, wymieniając na nowe wypracowane już uszczelki drzwi oraz nowe amortyzatory kabiny.
