Na rynku nawozowym obecne są nawozy mikroelementowe zarówno na bazie soli, jak i chelatów. Podpowiadamy kiedy sięgać po chelaty, a kiedy po sole oraz jakie są różnice pomiędzy tymi nawozami.
Chelaty to połączenie mikroskładnika nawozowego stanowiącego metal, na przykład miedzi, cynku, manganu czy żelaza z nośnikiem chelatora. Zaletą nawozów mikroelementowych na bazie chelatów jest dobra rozpuszczalność w wodzie, przy jednoczesnej powolnej dysocjacji.
Stosowanie form chelatowych mikroelementów w nawozach przeciwdziała tworzeniu nierozpuszczalnych połączeń, zwiększając tym samym ich dostępność dla roślin. Dodatkowo formy chelatowe mikroskładników charakteryzują się przez długi okres czasu dobrą dostępnością dla roślin, które mogą zarówno przez liście, jak i korzenie pobierać mikroskładniki czy to w postaci uwolnionego jonu, czy też całej cząsteczki chelatu.
Ważną cechą nawozów na bazie chelatów jest również ich duża stabilność w szerokim zakresie wartości pH. W związku z tym przy aplikacji doglebowej mikroskładniki w formie schelatowanej nie ulegają wiązaniu przez koloidy glebowe, a dodatkowo nie są tracone w efekcie wymywana w głębsze warstwy gleby, co związane jest między innymi z ich stopniowym uwalnianiem do formy jonowej. Daje to przewagę form chelatowych mikroelementów, które mogą być pobierane przez rośliny w dłuższym przedziale czasowym w porównaniu do soli.
Cząsteczki chelatów są obojętne chemicznie, co sprawia, że nie ulegają uwstecznieniu w tkankach przewodzących liścia. W przypadku wystąpienia deficytu mikroskładnika zastosowanie formy chelatowej umożliwia bardzo szybkie działanie interwencyjne, co przekłada się na szybką likwidację występujących objawów niedoborów.
Pobieranie mikroskładników w formie chelatów i ich efektywne wykorzystanie przez rośliny zależy w znacznym stopniu od temperatury powietrza, która powinna mieścić się w granicach 15-25°C. Stąd też nie zaleca się aplikacji mikroelementów w formie chelatów przy niższych temperaturach panujących w okresie jesiennym czy też wczesnowiosennym.
W nawozach wykorzystuje się zarówno syntetyczne, jak i naturalne czynniki kompleksujące. Do najczęściej wykorzystywanych związków kompleksowych syntetycznych, tworzących z mikroelementami połączenia chelatowe należą: EDTA, HEEDTA, DTPA, EDDHA, EDDHHA czy kwas cytrynowy.
Wśród naturalnych kompleksów organicznych największą rolę odgrywają z kolei ligninosulfoniany i kwasy humusowe. W nawozach jako substancje chelatujące mikroelementy najczęściej wykorzystuje się EDTA, DTPA, IDHA czy też HBED. Substancje chelatujące różnią się między sobą stopniem biodegradowalności. Największą odpornością na rozkład charakteryzuje się bardzo często stosowany EDTA, z kolei najbardziej biodegradowalnym chelatem jest IDAH.
Sole nieorganiczne mikroskładników, takie jak azotany, siarczany i chlorki w porównaniu do form chelatowych, mimo dobrej rozpuszczalności w wodzie, charakteryzują się wolniejszym i dodatkowo słabszym pobieraniem przez rośliny. Poza tym stosowanie soli mikroelementów wymaga zastosowania wyższej dawki mikroelementu, w odniesieniu do dawki, którą stosuje się w formie chelatu.
Przy doglebowej aplikacji mikroskładników w formie soli nieorganicznych, w odniesieniu do form chelatowych, ulegają one w większym stopniu uwstecznieniu, stając się trudno dostępne dla roślin lub też mogą ulegać wymyciu w głąb profilu glebowego.
Sole nieorganiczne mikroskładników, w odróżnieniu od form chelatowych, można stosować przy niższych temperaturach powietrza, ponieważ ich pobieranie przez rośliny nie wiąże się z zaangażowaniem procesów energetycznych. Umożliwia to aplikację mikroskładników w formie soli nieorganicznych w okresie wczesnej wiosny i późnej jesieni.
