Żniwa, żniwa i po żniwach… Jednak nie jest to czas na odpoczynek dla plantatora, gdyż już w kolejce czekają na niego kolejne wyzwania. Jednym z nich jest ściernisko, które pozostało po zbiorze rośliny głównej i konieczność zwalczenia w nim chwastów.
Zagospodarowanie ścierniska a właściwie jego pielęgnacja może polegać na przeprowadzeniu zabiegu chemicznego, z wykorzystaniem herbicydu nieselektywnego (zawierającego w swoim składzie s.cz. glifosat) i jest to opcja najłatwiejsza i najszybsza.
Możemy też wykonać kilka zabiegów agrotechnicznych, które mają na celu zagospodarowanie ścierni i zniszczenie mechaniczne, już występujących chwastów lub(i) nasion, bądź dopiero co kiełkujące chwastów. Dlatego tak istotne jest odpowiednie i staranne przygotowanie się do tego zadania, gdyż pożniwne, skuteczne zwalczenie chwastów w ściernisku jest gwarantem, uzyskania odpowiednich warunków bytowych dla rośliny następczej. Dzięki temu będzie miała już na starcie, sprzyjające dla siebie warunki do dalszego wzrostu i rozwoju.
Metoda chemiczna
W dużym skrócie metoda chemiczna polega na zastosowaniu nieselektywnego herbicydu, który skutecznie wyeliminuje większość gatunków chwastów znajdujących się w ściernisku. Obecnie do zwalczania chwastów po sprzęcie rośliny uprawnej, głównej czyli w tzw. ściernisku, zarejestrowana jest jedna s.cz. czyli glifosat.
Pobierany jest przez zielone części roślin (liście, zielone pędy i niezdrewniałą korę). Przemieszczany jest do jej części podziemnych (korzeni, rozłogów, kłaczy, itp.), powodując ich zamieranie.
Pierwsze objawy działania glifosatu (chlorozy i więdnięcie) widoczne są po upływie 7-10 dni. Natomiast całkowite zamieranie chwastów, następuje po upływie około 14-21 dni od momentu wykonania oprysku.
Wysoka temperatura i silne nasłonecznienie, wydatnie przyspieszają działanie glifosatu. Niższe dawki glifosatu zalecane są do stosowania w odniesieniu do zwalczania chwastów rocznych, natomiast maksymalne dawki stosuje się do ograniczania chwastów dwuletnich czy czasami niektórych wieloletnich.
Ponadto chcąc wydatnie ograniczyć zużycie glifosatu na jednostkę powierzchni o około 25-30% można do cieczy użytkowej dodać środek wspomagający, tzw. adiuwant. Nie tracąc przy tym na skuteczności działania, a wręcz nawet nieco przyspieszając efekt jego działania, a tym samym nieco skracając czas od zastosowania glifosatu do rozpoczęcia uprawy następczej. W każdej etykiecie herbicydu zawierającego glifosat znajduje się informacja dotycząca możliwości jego zastosowania (bądź nie) z dedykowanym do tego herbicydu adiuwantem w zalecanych dawkach.
Herbicydy na chwasty w ściernisko
Zwalczanie chwastów na ścierniskach z wykorzystaniem glifosatu, to mało skomplikowany i szybki sposób ich ochrony. Można do tego celu wykorzystać następujące herbicydy: Ardee Super 360 SL, Avans Premium 360 SL, Barclay Barbarian Super 360 SL, Barclay Barbarian Xtra 450 SL, BGT, Boom Efekt 360 SL, Cayenne HL 480 SL, Dominator Clean 360 SL, Dominator HL 480 SL, Envision 450 SL, Gallup 360-K, Gallup Premium 360, Gallup Special 360, Gallup Super 360 SL, Gallup TF 360, Glifocyd 360 SL, Glifoherb 360 SL, Glifopol 360 SL, Glyfoflash Super 360 SL, Glyphoflash Xtra 450 SL, Glyphomax Clean 360 SL, Hadican, Halvetic, Highland HL 480 SL, Hopper Clean 360 SL, Huragan Nowy 360 SL, Klinik Duo Free 360 SL, Klinik Free 360 SL, Klinik Up 360 SL, Klinik Up Trans 360 SL, Klinik Xtreme 540 SL, Koyote 360 SL, Krypt 540, Landmaster Clean 360 SL, Monosate G, Resolva Total, Rosate Clean 360 SL, Roundup 360 Plus, Roundup Active 360, Roundup Flex 480, Roundup PowerMax 720, Roundup TransEnergy 450 SL, Shyfo, Singlif 360 SL, Sniper SL, Tartan Super 360 SL, Touchdown Premium 360 SL, Trustee Hi-Aktiv SL, Trustee Xtra 450 SL.
Plantator ma do dyspozycji jeszcze jeden herbicyd, a mianowicie Kileo 400 SL (w dawce 3,0-4,0 l/ha), który oprócz glifosatu zawiera dodatkowo 2,4-D. Niewątpliwą zaletą tego środka jest to iż, pierwsze efekty jego działania w postaci deformacji liści i pędów są widoczne już po upływie 2-4 dni, a następne po kolejnych 7-10 dniach, a całkowite zniszczenie chwastów następuje po upływie 21 dni od momentu wykonania oprysku. Również i w przypadku tego herbicydu, wysoka temperatura i wilgotność powietrza oraz silne nasłonecznienie zwiększają jego skuteczność oraz przyspieszają jego działanie.
Metoda mechaniczna
Metoda mechaniczna oparta jest na wykorzystaniu zespołu różnych uprawek pożniwnych. Podstawowym zabiegiem jest wykonanie płytkiej podorywki pługiem podorywkowym lub kultywatorem podorywkowym. Ma za zadanie przykrycie ścierni, zahamowanie parowania oraz stworzenie dogodnych warunków do skiełkowania nasion chwastów.
Po kilku lub kilkunastu dniach od wykonania tego zabiegu następują wschody chwastów, które niszczymy wykonując kolejne zabiegi mechaniczne z wykorzystaniem biernych narzędzi, np. różnego rodzaju bron (np. chwastowników) czy kultywatorów lub czynnych narzędzi (np. glebogryzarki). Zabieg ten określany jest często jako „pielęgnacja podorywki” i powtarzamy go 2-3 krotnie – do momentu rozpoczęcia zespołu uprawek przedsiewnych lub przedzimowych.
Kolejna możliwość, to wykonanie podorywki pogłębionej (np. broną talerzową), bezpośrednio po żniwach, która skutecznie zniszczy gatunki chwastów piętra niskiego, często jeszcze przed ich owocowaniem. Niszczy także chwasty pietra wysokiego, które zostały tylko przycięte podczas zbioru. Ponadto umożliwia silne ograniczenie chwastów wieloletnich, rozmnażających się wegetatywnie (ale nie rozłogowych czy kłączowych).
Na zachwaszczenie pola ma również wpływ termin wykonywania podorywki w ciągu doby. Wielu gatunkom chwastów wystarczy krótki „impuls” świetlny, aby ich nasiona zostały pobudzone do kiełkowania (są to tzw. nasiona fotoblastycznie dodatnie). Dlatego podorywka wieczorem (po zachodzie słońca) lub nocą, może dodatkowo ograniczyć zachwaszczenie pola nawet o 30 proc.
Wykonanie zabiegów mechanicznych tylko nocą może spowodować spadek liczebności nasion chwastów kiełkujących w wyniku impulsu świetlnego. Równocześnie może sprowokować wzrost liczby gatunków rozmnażających się wegetatywnie lub kiełkujących tylko nocą. Dlatego zaleca się aby ostatni zabieg wykonany był nie wcześniej niż 1 h po zachodzie słońca lub nie później niż 1 h przed wschodem słońca.
Wykonywanie zabiegów mechanicznych nocą lub w zaciemnieniu nie ograniczy nam glebowego banku nasion, a jedynie przesunie w czasie proces kiełkowania nasion chwastów. Możemy to skrupulatnie wykorzystać w późniejszym czasie, poprzez zastosowanie odpowiednich narzędzi pielących.
Która metoda jest najlepsza?
Na tak postawione pytanie nie ma nigdy dobrej odpowiedzi. Ponieważ wybór metody, najczęściej zależy od:
- samego ścierniska (w szczególności od składu jakościowego i ilościowego występujących gatunków chwastów),
- świadomości ekologicznej plantatora (czy stosuje herbicydy nieselektywne czy raczej jest ich przeciwnikiem),
- terminu pielęgnacji ścierniska (optymalny termin, czyli możliwie szybko po żniwach czy może opóźniony termin wynikający z późniejszego siewu czyli późnojesienny),
- warunków wilgotnościowo-termicznych oraz od możliwości logistyczno-sprzętowych gospodarstwa.
Dopiero poprzez określenie stanu i stopnia zachwaszczenia, to tak naprawdę wtedy decydujemy o tym, czy należy przeprowadzić zabieg herbicydowy, czy może wystarczą tylko uprawki mechaniczne.
Jeżeli ściernisko jest zachwaszczone dużą liczbą gatunków rocznych oraz dwuletnich czy nawet wieloletnich, to zazwyczaj decyzja jest jednoznaczna w kierunku zastosowania herbicydu nieselektywnego zawierającego w swoim składzie glifosat, który bardzo skutecznie ogranicza tego typu zachwaszczenie.
Jeżeli natomiast w ściernisku występują głownie gatunki chwastów rocznych, to najczęściej przeprowadza się zabieg mechaniczny. Wykorzystujemy pług podorywkowy lub glebogryzarkę bądź agregat ścierniskowy składający się z narzędzi czynnych i biernych, które skutecznie zwalcza takie zachwaszczenie i przy okazji dobrze doprawią wierzchnią warstwę gleby. Dodatkową zaletą tego typu zabiegu jest możliwość wyeliminowania części nasion chwastów a przez to w pewnym zakresie oczywiście, zubożenie glebowego banku nasion, który jest odpowiedzialny za pojawienie się w kolejnych latach poszczególnych gatunków chwastów na danym polu.
Artykuł ukazał się w czerwcowym wydaniu Wiadomości Rolniczych Polska
