W trakcie 24 posiedzenia Sejmu (13, 14 września) zaplanowano pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi.
Przedstawiony przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi i przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 19 lipca 2016 roku projekt ustawy o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi ma na celu wyeliminowanie z łańcucha dostaw surowców rolnych i żywności stosowania nieuczciwych praktyk handlowych. Nieuczciwe praktyki handlowe mogą być stosowane przez każdą ze stron relacji biznesowych i na każdym etapie łańcucha dostaw. Ważne jest, aby w łańcuchu dostaw towarów rolno-spożywczych wszyscy jego uczestnicy mieli poczucie funkcjonowania na tych samych zasadach, bez względu na ich potencjał ekonomiczny. W ocenie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi przedłożony projekt ustawy ma na celu przede wszystkim ochronę słabszych ekonomicznie producentów rolnych i przedsiębiorców, którym strona silniejsza narzuca swoje warunki.
Zaproponowane w projekcie ustawy przepisy są odpowiedzią na zgłaszane głównie przez organizacje producentów żywności nieuczciwe praktyki jakie wobec nich stosują sieci handlowe.
Po przeprowadzonej analizie przepisów obowiązujących w innych państwach Unii Europejskiej w zakresie zwalczania nieuczciwych praktyk oraz doświadczeń państw UE w zakresie ich stosowania, a także przepisów krajowych, w projektowanej ustawie zaproponowano ogólną definicję przewagi kontraktowej, w której określono ogólnie co oznacza nieuczciwe jej wykorzystywanie oraz sprecyzowano na czym w szczególności polega nieuczciwe wykorzystywanie przewagi kontraktowej. Za takim sposobem podejścia przemawiała przede wszystkim dynamika zmian, jakie zachodzą w zakresie powstawania nowych negatywnych zachowań w relacjach uczestników łańcucha dostaw towarów rolno-spożywczych. Wprowadzenie do ustawy zamkniętej listy zachowań mogłoby doprowadzić do sytuacji, że ustawa byłaby nieskuteczna w niedługim czasie po jej wejściu w życie.
W projektowanej ustawie wskazano, że organem właściwym w sprawach praktyk polegających na nieuczciwym wykorzystywaniu przewagi kontraktowej jest Prezes UOKiK. Zadania wynikające z ustawy będą realizowane przez Prezesa UOKiK z wykorzystaniem przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.
Zawiadomienie dotyczące stosowania praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową może zgłosić Prezesowi UOKiK każdy przedsiębiorca, który podejrzewa stosowanie wobec siebie takich praktyk, bez ograniczeń co do potencjału ekonomicznego określonego w art. 2 pkt 2 projektu ustawy. Postępowanie w sprawach praktyk nieuczciwie wykorzystujących przewagę kontraktową Prezes wszczyna z urzędu, co daje ochronę przed identyfikacją zgłaszającego zawiadomienie.
Przepisy projektowanej ustawy przyznają Prezesowi UOKiK kompetencje do wydawania decyzji, w tym decyzji zobowiązującej (art. 8). Rozwiązania te są wzorowane na obowiązujących obecnie przepisach ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (art. 12 i art. 28). Nałożenie na przedsiębiorcę zobowiązania ma zmierzać do zakończenia naruszenia lub usunięcia negatywnych skutków praktyki, co z uwagi na brak wymogu udowodnienia stosowania zakazanych praktyk powinno nastąpić w krótkim czasie.
Wydanie decyzji zobowiązującej ma charakter uznaniowy, jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem Prezesa UOKiK. Należy również podkreślić, że decyzja taka jest wydawana, jeżeli Prezes stwierdzi naruszenie zakazu określonego w art. 6 ust. 1 projektowanej ustawy.
Zgodnie z projektowaną ustawą Prezes UOKiK może w drodze decyzji nałożyć na dostawcę lub nabywcę produktów rolnych lub spożywczych, który dopuścił się nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej i naruszył zakaz objęty art. 6 ustawy, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 3% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli choćby nieumyślnie dopuścił się on naruszenia zakazu nieuczciwego wykorzystania przewagi kontraktowej. Zostały określone również kary za utrudnianie prowadzenia postępowania oraz niewykonywanie decyzji nakładającej karę. Tego typu sankcje mają mieć przede wszystkim charakter prewencyjny i zniechęcać przedsiębiorców do stosowania nieuczciwych praktyk.
Źródło: Sejm RP
