Jakich zasad trzeba przestrzegać i na co zwracać uwagę, aby higienicznie i bezpiecznie przeprowadzić udój bydła – prezentuje Paweł Szpak z De Heus Polska, partnera programu Krowie na Zdrowie.
Anatomia i fizjologia wymienia a prawidłowa rutyna doju
Jeśli chcemy, żeby wymię było utrzymane w odpowiedniej zdrowotności, dój musi przebiegać zgodnie z fizjologią oddawania mleka przez krowę. Przypomnijmy, że wymię składa się z 4 ćwiartek, każde z nich zakończone jest strzykiem. Gdy zaczynamy stymulację strzyku, impulsy nerwowe są aktywowane i wysyłają sygnał do mózgu zwierzęcia, który następnie przekazuje informację do przysadki, aby uwolnić oksytocynę. Hormon ten powoduje skurcze komórek nabłonka pęcherzyków mlekotwórczych i następuje wydzielanie mleka. Dlatego okres od kontaktu ze strzykiem do procesu pozyskiwania mleka powinien trwać minimum 90 sekund. Jeśli zrobimy to zbyt szybko, wymię będzie oddawać wyłącznie mleko z zatoki mlecznej, natomiast mleko pęcherzykowe pozostanie niewydojone. Oksytocyna działa od 4 do 6 minut. Wskazane jest żeby proces doju odbywał się pod wpływem tego hormonu i mleko zostało wydojone w czasie, gdy działa oksytocyna. Dzięki dostosowaniu procesu doju do fizjologii wymienia, sam dój przebiegnie w sposób komfortowy dla krowy i znacznie szybciej. Czas doju skróci się i oddziaływanie na końcówkę strzyku będzie krótsze.
Dój w przyjaznych dla krowy warunkach
Stres jest wrogiem nr 1 dla oksytocyny. Stres stymuluje nadnercza do wydzielania adrenaliny, która hamuje działanie oksytocyny. Hormony stresu mogą skutecznie zablokować działanie oksytocyny, czego skutkiem będzie nieprawidłowe, częściowe uwolnienie mleka. Nadmierny hałas i stresujące czynniki zewnętrzne mogą skutkować mniejszym wydzielaniem mleka. Dlatego tak ważny jest spokój w czasie doju, żeby zwierzę kojarzyło proces oddawania mleka z czymś przyjemnym.
Przygotowanie dojarzy
Aby zabezpieczyć krowę przed zakażaniem w czasie udoju, dojarz musi mieć czyste, umyte ręce, na które trzeba założyć jednorazowe rękawiczki. Ważne jest stosowanie fartuchów i narękawników. Oczywiście niezbędne jest utrzymanie higieny sprzętu udojowego, kubków, korków, tacek.
Przygotowanie wymienia i przedzdajanie
Przed wydojeniem należy zdezynfekować wymiona. Dezynfekcja wymienia przed udojem może zmniejszyć liczbę bakterii na skórze strzyku od 80 do 85 procent. Kolejną ważną czynnością jest przedzdajanie. To bardzo istotna czynność, ponieważ stymuluje krowę do oddawania mleka, pozwala na kontrolę zdrowotności wymienia, a także usunięcie pierwszych, zanieczyszczonych strug mleka. Trzeba pamiętać, żeby strzyk podłączany do aparatu był suchy. Suche strzyki to kluczowy czynnik do reedukacji poziomu bakterii przed założeniem aparatu.
Zakładanie aparatu udojowego
Aparat powinien być właściwie ustawiony, wyrównany, aby równomiernie obciążał wymię. Niezwykle istotna jest dezynfekcja aparatów udojowych między krowami. Ogranicza to przenoszenie infekcji. Do dezynfekcji trzeba używać preparatów zawierających np. kwas nadoctowy i nadtlenek wodoru.
Higiena poudojowa
Do utrzymania higieny całego procesu dojenia niezbędna jest także higiena poudojowa. Wymię należy zdezynfekować jak najszybciej po zdjęciu aparatu udojowego. Podobnie jak w przypadku higieny przedudojowej, można zastosować środki zawierające dwutlenek chloru, stabilizowany jod i kwas mlekowy.
Dlaczego higiena doju jest niezbędna dla zdrowia krowy?
Jeśli dojdzie do infekcji komórek gruczołowych i niezbędne będzie podanie antybiotyku, lek ten wyłączy już na zawsze zainfekowane komórki gruczołowe. Dlatego zabezpieczenie krowy przed infekcjami i minimalizowanie ryzyka stanów zapalnych jest kluczowe dla zdrowia zwierzęcia i wydajności gospodarstwa.
Rutynowe zabiegi w czasie udoju, o których trzeba pamiętać
- Regularna ocena kondycji strzyków
- Kontrola aparatów udojowych, systematyczna wymiana gum strzykowych
- Higiena sprzętu udojowego – systematyczne mycie i dezynfekcja
- Dój krów z iniekcją antybiotyków na końcu
- Zwalczanie much, które są wektorami przenoszenia patogenów
- Utrzymanie krów w czystości – częste usuwanie obornika, dbałość o wyściółkę boksów i stan legowisk
