Głęboszowanie jest zabiegiem agromelioracyjnym, stosowany na różnych rodzajach gleb (głównie cięższych), który reguluje stosunki powietrzno – wodne w warstwie dostępnej dla korzeni roślin. Ponadto, regulacji wymagają gleby, na których zbyt długo utrzymuje się woda. Praktyczną przesłanką do wykonania zabiegu głęboszowania są pojawiające się wiosną na polach zastoiska wodne i po intensywnych opadach w okresie wegetacyjnym.
Zabieg ten nie zawsze jest doceniany przez rolników, gdyż jego wykonanie wiąże się z dużymi nakładami energetycznymi, a nie zawsze uzyskuje się oczekiwane przez producentów natychmiastowe przyrosty plonów oraz z jego jakością. W przypadku uprawy np. buraków cukrowych, gdzie kształtne, nierozwidlone korzenie powstają tylko wtedy, kiedy korzeń palowy może swobodnie rozrastać się w głąb gleby. Jeśli napotyka przeszkodę, np. w postaci zbyt zwięzłej gleby lub nadmiaru wody, wtedy zaczyna się rozwidlać. Pogarsza się jakość produktu i plon.
Korzyści z głęboszowania – wpływ na glebę:
- Zwiększenie infiltracji,
- Poprawa podsiąkania,
- Poprawa retencyjności gleby,
- Zapewnienie lepszego rozwoju korzeni.
Mechanizmy te wpływają na wzrost plonów.
Pozytywne działanie głęboszowania rozkłada się na kilka lat w zależności od rodzaju gleby i stosowanej agrotechniki. Kruszenie twardej warstwy gleby poprawia możliwości szybkiego przejęcia wody z opadów, magazynowania jej w przestworzach glebowych i zapewnienia łatwiejszego przetrwania roślin w okresach suszy. Szybkie wchłanianie wody jest ważne zarówno na terenach płaskich – zmniejsza zjawisko podtapiania, które sprzyja rozwojowi chorób korzeni, jak również na zboczach, niwelując niekorzystne zjawisko zmywania wierzchniej warstwy gleby.
Głęboszowanie umożliwia wykorzystanie zasobu składników pokarmowych wymytych do podglebia. W uprawie gleb ciężkich głęboszowanie zaleca się wykonywać co 4–5 lat, zaś na lżejszych co 3–4 lata. Wyraźny efekt głęboszowania przynosi korzyści w postaci większych plonów, głównie tam, gdzie występowało nadmierne zagęszczenie gleby. Ponadto, głęboszować należy także silne ubite pasy pola w uprawach, w których stosowano ścieżki przejazdowe.
Zwyżka plonów na polach głęboszowanych jest różna. Najbardziej na głęboszowanie reagują rośliny głęboko korzeniące się (buraki cukrowe, ziemniaki, warzywa, mniej zboża). Na glebach wadliwych zwyżka plonu może dochodzić do 30%, natomiast na glebach ugniecionych kołami ciągników i maszyn rolniczych – pozostających w kulturze – 10–15%.. W latach obfitujących w opady (jak w bieżącym roku), efekt głęboszowania może być duży w przypadku niesprawności urządzeń melioracyjnych. W przypadku, np. terenów zalanych powodzią lub stagnacją wody na niektórych polach przez dłuższy czas, następuje pogorszenie właściwości powietrzno – wodnych gleb. Wówczas jednym z podstawowych zabiegów jest wykonanie głęboszowania za pomocą głęboszy.
Dr inż. Piotr Grudnik
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach /ITP/
Mazowiecki Ośrodek Badawczy w Kłudzienku
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach /ITP/
Mazowiecki Ośrodek Badawczy w Kłudzienku
