Przedstawiamy Listę Odmian Zalecanych pszenżyta ozimego oraz charakterystykę wybranych kreacji.
Obecnie w Krajowym Rejestrze Odmian figuruje 46 odmian pszenżyta ozimego. Jak co roku, w oparciu o wyniki doświadczeń prowadzonych w ramach Porejestracyjnego Doświadczalnictwa Odmianowego (PDO), COBORU uaktualnił listę zalecanych odmian tego gatunku do uprawy w poszczególnych województwach. Warto przy wyborze odmiany korzystać z tej listy, ponieważ rejonizacja odmian jest kluczowym czynnikiem decydującym o powodzeniu uprawy. Aktualnie znajduje się na niej 21 odmian. Przedstawiamy krótkie charakterystyki niektórych odmian pszenżyta ozimego powszechnie zalecanych do uprawy.
SU Liborius to numer jeden w plonowaniu w doświadczeniach PDO. Średni plon ziarna za okres ostatnich czterech lat osiągnął poziom 103% wzorca na podstawowym poziomie agrotechniki i 105% na poziomie intensywnym. Jest również liderem pod względem uzyskanej rekomendacji do uprawy, która obejmuje aż trzynaście województw (w małopolskim wstępna rekomendacja). Jest to odmiana średnio wysoka, o dużej odporności na wyleganie. SU Liborius w rankingu zimotrwałości plasuje się na końcu listy, cecha ta została oceniona na 4 w skali 9-stopniowej (mała do średniej). Ziarno odznacza się bardzo wysoką masą 1000 ziaren, natomiast zdecydowanie słabsze wyniki osiąga w kwestii gęstości w stanie zsypnym i liczby opadania. Hodowca podkreśla, że odmiana dobrze toleruje okresowe niedobory wody.
Belcanto – odmiana z jedną z czołowych lokat na LOZ. którą można z powodzeniem uprawiać w trzynastu województwach. Rośliny są średnio wysokie, o średniej odporności na wyleganie. Jest to odmiana o dużej zimotrwałości, która została oceniona na 5,5 w skali 9-stopniowej. Odporność na mączniaka, septoriozę liści/plew, choroby podstawy źdźbła jest dość wysoka, natomiast na rdzę żółtą i brunatną, rynchosporiozę i fuzariozę kłosów bardzo wysoka. Posiada ziarno o średniej masie 1000 ziaren, jednak dużej gęstości w stanie zsypnym i bardzo dużej liczbie opadania.
Meloman – odznacza się szerokimi możliwościami uprawy. Odmiana uzyskała rekomendację w jedenastu województwach. Jest średnio wysoka, przy czym cechuje się dość dużą odpornością na wyleganie. Charakteryzuje się dużą zdrowotnością, zwłaszcza w ocenie odporności na mączniaka i rdzę żółtą oraz brunatną osiąga bardzo wysokie noty (odpowiednio 8,2, 8,3, 8,3 w skali 9-stopniowej). Ziarno o średniej masie 1000 ziaren, liczbie opadania i gęstości w stanie zsypnym, jednak małej zawartości białka.
Tadeus – odmiana rekomendowana do uprawy na obszarze jedenastu województw o wysokim potencjale plonotwórczym, w doświadczeniach PDO w okresie 2018-2021 plonowała na poziomie 102% (podstawowa agrotechnika) i 103% (intensywna agrotechnika) wzorca. Zalicza się do odmian średniowysokich, o dużej do bardzo dużej odporności na wyleganie. Jest to odmiana o bardzo dobrej zimotrwałości (5,5 w skali 9-stopniowej). W kwestii zdrowotności na uwagę zasługuje wysoka odporność na mączniaka i pleśń śniegową. Ziarno odmiany Tadeus jest dorodne, o dużej masie 1000 ziaren i wysokiej zawartości białka. Dodatkową zaletą tej odmiany, jak podaje hodowca, są małe wymagania glebowe i odporność suszę.
Lombardo – odmiana uzyskała rekomendację w siedmiu województwach. W czteroletnim okresie doświadczalnym, na podstawowej agrotechnice średni plon ziarna kształtował się na poziomie 99% wzorca, zaś na intensywnej wyniósł 101%. Rośliny odznaczają się raczej niskim wzrostem i średnią odpornością na wyleganie. Jest to odmiana o dość dobrej zimotrwałości (5 w skali 9-stopniowej). Cechuje się dużą odpornością na rdzę żółtą, fuzariozę kłosów i pleśń śniegową. Ziarno o wysokiej masie 1000 ziaren, lecz niskiej zawartości białka i liczbie opadania.
Medalion – odmiana uzyskała wstępną rekomendację do uprawy w sześciu województwach. Jest to pszenżyto o wysokim potencjale plonotwórczym, które w trzyletnim cyklu doświadczalnym (2018, 2019, 2021) plonowało powyżej wzorca. Medalion zalicza się do odmian wysokich, o dużej odporności na wyleganie oraz bardzo dobrej zimotrwałości ocenionej na 5,5. Odznacza się bardzo dobrą odpornością na większość chorób, a w szczególności na mączniaka, rdzę żółtą i brunatną, rynchosporiozę oraz pleśń śniegową. Ziarno jest dorodne o dużej masie 1000 ziaren i dobrym wyrównaniu, jednak o niskiej gęstości w stanie zsypnym.
Sekret – odmiana zalecana do uprawy w sześciu województwach. Średni plon ziarna w skali kraju uzyskany w doświadczeniach PDO za okres 2018-2021 osiągnął poziom 99% wzorca na podstawowej agrotechnice i 98% na intensywnej agrotechnice. Jest to odmiana o dużej zimotrwałości (5,5), średniej wysokości i bardzo dużej odporności na wyleganie. Cechuje się bardzo dobrą zdrowotnością, przy czym najbardziej odporna jest na rdze, rynchosporiozę, fuzariozę kłosów, mączniaka, septozriozę plew. Masa 1000 ziaren średnia do niskiej, natomiast bardzo wysoko została oceniona liczba opadania, gęstość ziarna i zawartość białka.
Carmelo dobrze sprawdzi się sześciu województwach. Średni plon ziarna za okres 2018-2021 wyniósł 98% wzorca dla obu poziomów agrotechniki. Carmelo znajduje się w czołówce odmian pod względem zimotrwałości – 6 w skali 9-stopniowej. Przoduje również w odporności na wyleganie, gdzie zostało ocenione na 8,2. Cechuje się dość wysoką odpornością na większość chorób grzybowych. Posiada bardzo dorodne ziarno, o wysokiej masie 1000 ziaren, wysokiej zawartości białka, gęstości w stanie zsypnym i liczbie opadania.
Autor: dr inż. Renata Kieloch, IUNG-PIB
