W niniejszych poradach eksperta przedstawiamy korzystne, ale też niekorzystne aspekty prowadzenia późną jesienią głębokiej orki przedzimowej.
Późną jesienią, z reguły w październiku lub listopadzie, a niekiedy nawet w grudniu, wykonywana jest pod rośliny jare głęboka orka przedzimowa (na 25-30, a nawet 35 cm), zwana zięblą. Podczas jej wykonywania należy mieć na uwadze fakt, by pozostawić rolę przed zimą w ostrej (wysztorcowanej) skibie. Umożliwia to właściwy stosunek głębokości do szerokości prowadzonej orki, przeciętnie 1:1,3.
Tak więc wykonując orkę na głębokość 30 cm, szerokość odkładanej skiby powinna wynosić średnio 39 cm. Orka zimowa przynosi na ogół korzystne rezultaty, przede wszystkim zwiększa pojemność wodną gleb i jej sprawność, a nawet (wykonana głębiej) likwiduje podeszwę płużną. Ogranicza także szkodliwość agrofagów (chorób i szkodników), często także chwastów, których nasiona przemieszczają się zbyt głęboko, by skiełkować.
Poza tym wydobywane są z głębszych warstw wymyte wcześniej i nie zawsze dostępne dla roślin, składniki pokarmowe. Dobroczynny wpływ na niektóre z tych właściwości, wywiera także mroźne zimowe powietrze. Mróz rozbija także (rozsadza na gruzełki) powstające podczas orki bryły (na fotografii), oczywiście jeśli nasączą się wcześniej wodą. Tego typu zbrylenie tworzy się zwykle podczas wykonywania orki na zwięźlejszych, przesuszonych lub zbytnio uwilgotnionych glebach. Jednak prowadzona w takich warunkach orka zimowa, traktowana przez ekonomistów jako najbardziej energo- i pracochłonna uprawa, nie powinna być wykonywana, gdyż nie tylko generuje koszty, ale także może niekorzystnie wpływać na właściwości fizyczne gleb, a ściślej ich strukturę, sprzyja także erozji wodnej i wietrznej oraz przyspiesza mineralizację materii organicznej.
Poza tym głębokie orki ograniczają aktywność biologiczną gleb, np. rozwój dżdżownic, stąd nie zawsze są polecane, zwłaszcza pod płycej korzeniące się rośliny zbożowe. Niemniej, przynajmniej raz na 3-5 lat powinny być wykonywane, zwłaszcza pod głębiej korzeniące się rośliny okopowe, warzywne i wiele innych, z korzyścią dla rozwoju systemu korzeniowego, poprawy właściwości fizycznych i chemicznych gleby oraz plonowania roślin.
Cz. Sz.
