Uprawa kukurydzy w Polsce staje się coraz powszechniejsza. O ile w 2012 roku wzrost powierzchni zasiewów tej rośliny był spowodowany przez straty powstałe w oziminach, o tyle w roku 2013 ponownie powierzchnia uprawy kukurydzy oscylowała około miliona ha. Około połowy tej wartości /540 tys. ha/ stanowiła kukurydza z przeznaczeniem na ziarno. Rolnicy, świadomie dokonując wyboru, zdecydowali się na utrzymanie jej areału, a w wielu gospodarstwach po raz pierwszy na jej wprowadzenie do płodozmianu.
Kukurydza nie jest rośliną wymagającą co do przedplonu – dobrze również znosi uprawę w monokulturze. Najkorzystniej jest jednak, aby ewentualna uprawa w monokulturze nie trwała dłużej niż 3 lata, głównie ze względu na kompensację szkodników oraz duże potrzeby pokarmowe tej rośliny /szczególnie przy przeznaczeniu na kiszonkę/. W praktyce roślina ta miejscami uprawiana jest nawet po 10 lat na jednym stanowisku i często nie powoduje to drastycznego obniżenia plonu. Kukurydza na ziarno, szczególnie ta uprawiana na oborniku, jest świetnym składnikiem płodozmianów o dużym wysyceniu zbożami. Wartość nawozowa resztek pożniwnych z udanej kukurydzy zebranej na ziarno jest porównywalna z połową dawki obornika, więc jest bardzo dobrym przedplonem dla zbóż, szczególnie jednak jarych, ze względu na późny okres schodzenia z pola kukurydzy ziarnowej.
Kukurydza jest rośliną średnio wymagającą w stosunku do kwasowości gleby, ale bardzo mocno reagująca na okresowy niedobór wody /szczególnie przed kwitnieniem/. Udaje się na glebach o pH ≥5,5. Jeżeli wartość ta jest niższa, zaleca się wapnowanie gleby wapnem magnezowym, najlepiej jesienią. Wiąże się to między innymi z dość dużymi potrzebami pokarmowymi tej rośliny. Kukurydza bardzo źle reaguje na niedobór magnezu, podobnie zresztą fosforu, którego pobieranie i przyswajanie drastycznie spada wraz z obniżaniem się pH gleby.
Krytycznym momentem w rozwoju kukurydzy jest okres przestawiania odżywiania się rośliny z ziarniaka na odżywianie jej przez młody system korzeniowy. Bardzo często można w tym czasie obserwować, szczególnie w fazie od 4 do 8 liścia, problemy z pobieraniem fosforu objawiające się sinofioletowymi przebarwieniami postępującymi od brzegów liści. Najczęściej dzieje się tak przy chłodnej pogodzie, która w warunkach klimatycznych Polski często zdarza się w okolicach kwietnia i przełomu maja, utrudniając pobieranie między innymi fosforu. Rozwiązaniem tego problemu jest dbałość o prawidłowe pH gleby oraz odpowiednio zbilansowane nawożenie dostosowane do potrzeb pokarmowych kukurydzy.
W początkowych stadiach rozwojowych najważniejszymi składnikami pokarmowymi są azot /ale jedynie dawka startowa: około 30–40 kg N, najlepiej w formie amonowo-amidowej/, łatwo dostępny fosfor oraz cynk. Pozostałe elementy: potas, azot, magnez, siarka, wapń i bor są pobierane w kolejnych fazach wegetacji.
W uprawie kukurydzy najważniejszym mikroelementem jest cynk, który podobnie jak fosfor, wpływa w początkowej fazie rozwoju na szybki rozwój systemu korzeniowego, a później na procesy enzymatyczne i syntezę białek, przez co wyraźnie zwiększa się efektywność nawożenia NPK. Różnica w pobieraniu i przetwarzaniu, szczególnie azotu, przy dostatecznym zaopatrzeniu w cynk, jest tak duża, że możliwe jest uzyskiwanie porównywalnych czy nawet wyższych plonów, przy niższym nawożeniu azotem. Fosfor wraz z cynkiem, przy odpowiedniej dostępności wapnia, odpowiada za szybką rozbudowę systemu korzeniowego młodej siewki, azot zaś wspomaga rozwój części nadziemnej i pobieranie pozostałych pierwiastków.
Optymalnym sposobem podania wymienionych wyżej składników pokarmowych w pobliże wysianego ziarniaka jest zastosowanie podsiewacza do nawozu granulowanego, który umieści odpowiednie składniki pokarmowe kilka centymetrów od kiełkującego nasionka. Na rynku jest dostępnych wiele nawozów uniwersalnych oraz kilka zalecanych specjalnie w uprawie kukurydzy. Jeden z producentów zdecydował się jednak na opracowanie formuły i wyprodukowanie nawozu dedykowanego właśnie zlokalizowanemu nawożeniu kukurydzy. Jest to innowacyjny nawóz, dedykowany kukurydzy, przeznaczony do aplikacji rzędowej. Eurofertil PLUS NP35 jest nawozem zawierającym startową dawkę azotu, szybko działający fosfor, wapń, siarkę, magnez oraz dużą dawkę cynku. Ewenementem na rynku nawozów granulowanych jest dodatek Physio+, czyli amiopuryny – substancji przyspieszającej pobieranie wapnia, co prowadzi do stymulacji rozwoju systemu korzeniowego. Technologia nawożenia wymaga oczywiście wcześniejszego zastosowania nawozu potasowego, jeśli nie występuje nawożenie organiczne na odpowiednim poziomie oraz uzupełnienia azotu do wymaganej dawki. Azot możemy podać zarówno przedsiewnie, jak i pogłównie, pamiętając, że opóźnienie jego dawki może skutkować większą zawartością wody w zbieranym plonie.
Wojciech Prokop
