Podobnie jak w przypadku zbóż, największe uszkodzenia łanów rzepaku miały miejsce w województwach: wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, mazowieckim i lubelskim. Przy czym, zniszczone całkowicie w rejonach bezśnieżnych zostały łany słabo rozwinięte. Natomiast dobrze rozwinięte posiadające 8-10 liści rośliny rzepaku utraciły prawie całą masę liści, ale stożki wzrostu i szyjki korzeniowe na wielu plantacjach są zdrowe.
Jeśli uszkodzenia systemu korzeniowego w warstwie 0-12 cm gleby nie będą zbyt duże, to wiele takich łanów uda się uratować przed koniecznością zaorania.
W rejonach, gdzie w czasie mrozów pola były pokryte śniegiem rzepaki nie ucierpiały, ale występujące już po zniknięciu śniegu spadki temperatur (w szczególności w okresie dokonywania tej oceny) mogły wpłynąć negatywnie zwłaszcza na słabiej rozwinięte rośliny tego gatunku.
Zalecenia dotyczące agrotechniki wczesnowiosennej na uszkodzonych łanach rzepaku ozimego
Podstawą do podejmowania działań na plantacjach rzepaku powinna być wnikliwa lustracja łanu, polegająca na ocenie rozmiaru uszkodzeń i liczby roślin żywych roślin na jednostce powierzchni. W zasadzie ocenę powinno się zaczynać od systemu korzeniowego. Jeśli korzenie w wierzchniej kilkunastocentymetrowej warstwie gleby są uszkodzone, to możliwość regeneracji takiej rośliny jest bardzo ograniczona. Często takie rośliny rozpoczynają wegetację, ale po kilku dniach zamierają.
Nie ma powodów do niepokoju w przypadku przemarznięcia liści rzepaku. Równie uszkodzenie stożka wzrostu nie zawsze musi oznaczać utratę plonu z danej rośliny, bo pędy boczne mogą wyrosnąć z szyjki korzeniowej. Można przyjąć, że dla wydania nawet wysokiego plonu wystarczy nawet 30-40 roślin zdrowych na 1 m2. Oczywiście ważne jest także ich równomierne rozmieszczenie. Podstawowe znaczenie w ratowaniu zasiewów rzepaku ma możliwie wczesne zastosowanie nawożenia azotem, aby przyśpieszyć regenerację systemu korzeniowego i masy nadziemnej roślin. Najlepiej z dodatkiem siarki i boru. Wysokość tej dawki najlepiej jest ocenić szacując całkowite potrzeby pokarmowe roślin przy założonym plonie. Dawka ta powinna wynosić około 40-60% dawki całkowitej. Pierwsza wczesnowiosenna dawka azotu powinna być zastosowana w nawozach szybko działających, na przykład saletry amonowej.
Przesiewy po rzepaku ozimym – zalecenia
Jedną z najbezpieczniejszych metod uprawy roślin następczych wiosną po rzepaku ozimym jest przesianie upraw rzepakiem jarym. Jednak należy się liczyć ze znacznie niższym plonem tej uprawy. Przygotowanie stanowiska pod zasiewy rzepaku jarego nie wymaga wykonania orki wystarczy dokładne zniszczenie mechaniczne przemarzniętych roślin rzepaku ozimego, i wymieszanie wierzchniej warstwy gleby, co chroni ją przed nadmierną utratą wody. W przypadku zaorania plantacji rzepaku, na których jesienią stosowano herbicydy do zwalczania chwastów, po uprawie pola na wiosnę możemy wykonać przesiewy tych plantacji dobierając odpowiednie rośliny następcze.
Tabela. Wykaz roślin następczych, które możemy uprawiać po wymarzniętym rzepaku ozimym wiosną w zależności od zastosowanego jesienią herbicydu.
|
Składnik czynny |
Herbicydy |
Rośliny, które można uprawiać na wiosnę |
|
Chlomazon |
Command 480 EC, Command 360 CS, Reaktor 480 EC, Reaktor 360 CS |
kukurydza, bobik, bób, cukinia, dynia, groch, fasola, kapusta, ogórki, pomidory, słonecznik, soja, tytoń, ziemniaki, pszenica jara i rzepak jary |
|
Napropamid + chlomazon |
Devrinol Top 375 CS, Command Top 375 CS |
po wykonaniu głębokiej orki na wiosnę, można uprawiać rzepak jary, kapustę, ziemniaki, pomidory, groch, słonecznik, tytoń zboża jare i kukurydzę |
|
Metazachlor |
Butisan 400 SC, Fuego 500 SC, Agro Metazachlor 500 SC, Metazanex 500 SC, Metaz 500 SC, Rapsan 500 SC |
po wykonaniu wiosną orki na głębokość 15 cm, można uprawiać pszenicę jarą, jęczmień jary, kukurydzę, ziemniaki, rzepak jary i rośliny kapustne |
|
Metazachlor + chinomerak |
Butisan Star 416 SC |
po wykonaniu orki na głębokość 15 cm, można uprawiać pszenicę jarą, jęczmień jary, ziemniaki i rośliny krzyżowe oraz kukurydzę dopuszcza się równie uprawę buraków cukrowych |
|
Metazachlor + dimetenamid |
Butisan Duo 400 SC |
po wykonaniu orki na głębokość 15 – 20 cm, można uprawiać pszenicę jarą, jęczmień jary, buraki, groch, bobik, ziemniaki, rzepak jary i rośliny kapustne |
|
Metazachlor + chlomazon |
Nimbus 283 SE, Butisan 400 SC + Command 480 EC, Kalif Mega 283 SE |
po wykonaniu orki na głębokość 15 cm, można uprawiać pszenicę jarą, kukurydzę, groch, bobik, ziemniaki i rzepak jary, również soję i len |
|
Dimetachlor + napropamid + chlomazon |
Colzor Trio 405 EC |
wiosną można uprawiać rzepak jary, kukurydzę, groch, słonecznik |
|
Dimetachlor |
Teridox 500 EC |
zboża jare, kukurydza, buraki cukrowe, bobik, groch, ziemniaki i rośliny krzyżowe |
|
Dimetachlor + chlomazon |
Pronap Extra 430 EC |
rzepak jary, bobik, bób, cukinia, dynia, kapusta, groch, fasola, kukurydza, pomidory, soja, słonecznik, ziemniaki, tytoń i pszenica jara |
|
Napropamid |
Devrinol 450 SC |
po wykonaniu głębokiej orki na wiosnę, można uprawiać groch, ziemniaki, pomidory, słonecznik, tytoń i rośliny krzyżowe |
|
Chlopyralid |
Lontrel 300 SL, Cliophar 300 SL, Cyklon 300 SL |
rzepak jary, zboża jare, kukurydza, buraki oraz len i cebula |
|
Chlopyralid + pikloram |
Galera 334 SL, Kecz 334 SL |
rzepak jary, zboża jare, kukurydza i len |
|
Propyzamid |
Kerb 50 WP |
rzepak jary, kukurydza, buraki, groch, fasola, ziemniaki, sałata |
|
Chlopyralid + pikloram + aminopyralid |
Navigator 360 SL |
po wykonaniu wiosną orki można uprawiać rzepak jary, gorczycę, kapustę z rozsady, zboża i kukurydzę, jednak nie wcześniej niż miesiąc po zastosowaniu środka |
|
Propachizafop, kletodym, cykloksydym, chizalofop-P-butylu, chizalofop-P-etylu |
graminicydy np.: Agil 100 EC, Arrow 240 EC, Elegant 05 EC, Focus Ultra 100 EC, Fusilade Forte 150 EC, Leopard Extra 05 EC, Targa 10 EC, Targa Super 05 EC |
po graminicydach stosowanych jesienią, na wiosnę możemy uprawiać w zasadzie wszystkie rośliny dwuliścienne, zwłaszcza te, w których środki są zalecane, natomiast istnieją ograniczenia w uprawie roślin jednoliściennych (np. zbóż, kukurydzy), dla których podawane są różne terminy, w większości do 12 tyg. po zabiegach tymi środkami |
Autorzy opracowania: dr hab. Jerzy Grabiński prof. nadzw., dr Renata Kieloch, mgr Marek Badowski, mgr Czesław Pietruch
